Ushbu kitobda sellyuloza va uning xossalari batafsil yoritilgan. Unda sellyulozaning tuzilishi, fizik-kimyoviy xususiyatlari, hosilalari va ularning qo'llanilishi kabi masalalar ko'rib chiqilgan. Kitob sellyuloza kimyosi va texnologiyasi bilan qiziquvchilar uchun foydali manba bo'lishi mumkin.
Ushbu uslubiy qo'llanma qog'oz ishlab chiqarish texnologiyasi va jarayonlari yo'nalishi bo'yicha ta'lim olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan. Qo'llanmada sellyuloza va qog'oz ishlab chiqarish texnologiyasi hamda massa tayyorlash, qog'oz quyish, uni quritish jarayonlariga oid mavzular qisqacha bo'lsa-da qisqacha bayon etilgan. Bundan tashqari, asosiy xomashyoning solishtirma sarfi hisoblash bo'yicha masala va misollar bir necha variantlarda keltirilgan. Uslubiy qo'llanmada hisoblablash uchun jadvallar berilgan.
Ushbu kitob sellyuloza va uning kimyoviy-texnologik xossalarini, ishlab chiqarish jarayonlarini, hamda undan tayyorlangan mahsulotlarning qo'llanilishini chuqur o'rganishga bag'ishlangan. Unda sellyulozaning tabiatdagi o'rni, tarkibi, tuzilishi, kimyoviy reaksiyalari, fizik-mexanik xossalari, turli sanoat tarmoqlarida, xususan, qog'oz ishlab chiqarishda qo'llanilishi keng yoritilgan. Paxta va yog'och sellyulozasini olish texnologiyalari, ularni qayta ishlash jarayonlari batafsil tahlil qilingan.
Ushbu kitobda sellyuloza va uning hosilalari, tuzilishi, xossalari, olinishi va ishlatilishi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, turli xil o'simliklardan olinadigan sellyulozaning molekulyar massasi, oddiy va murakkab efirlari, metil va etil sellyuloza, karboksimetil sellyuloza kabi masalalar ham ko'rib chiqilgan. Kitobning asosiy maqsadi sellyuloza asosida yangi xususiyatli mahsulotlar olish, raqobatbardosh materiallar yaratish va turli sohalarda qo'llaniladigan kimyoviy tolalar va boshqa mahsulotlar ishlab chiqarish imkoniyatlarini o'rganishdan iborat.
Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan nashr etilgan bo‘lib, unda sellyuloza va qog‘oz ishlab chiqarish texnologiyalari keng yoritilgan. Kitobda sellyulozaning kimyoviy tarkibi, tuzilishi, xossalari, undan turli xil mahsulotlar, jumladan, qog‘oz va karton olish texnologiyalari, shuningdek, topinambur o‘simligidan sellyuloza olish va uni qayta ishlashning zamonaviy usullari haqida batafsil ma’lumot berilgan. Kitobda laboratoriya mashg‘ulotlari uchun ham kerakli ma’lumotlar va nazariy savollar keltirilgan. Yangi o‘simliklar, jumladan, g‘o‘zapoya, sholipoya, bug‘doy somoni, saflor va topinambur poyasi kabi xomashyolardan sellyuloza va qog‘oz olish texnologiyalari, ularning sifat ko‘rsatkichlari, shuningdek, ruberoid va karton ishlab chiqarish texnologiyalari batafsil yoritilgan. Kitobda sellyuloza va qog‘oz ishlab chiqarish sohasida qo‘llaniladigan turli mashina va apparatlar, ularning texnik tavsiflari, ish jarayonlari, shuningdek, kimyoviy reagentlar haqida ham ma’lumotlar mavjud. Kitob oxirida har bir bob bo‘yicha nazorat savollari va qisqa xulosalar keltirilgan.
Ushbu kitob kimyo o'qitish metodikasi bo'yicha laboratoriya mashg'ulotlariga mo'ljallangan qo'llanma bo'lib, talabalarga kimyo kabinetida ishlash qoidalari, xavfsizlik texnikasi, reaktivlar bilan ishlash, eritma tayyorlash, noorganik moddalar sintezini amalga oshirish va atrof-muhitdagi kimyoviy jarayonlarni o'rganish kabi amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradi. Qo'llanma laboratoriya ishlarini tashkil etish, jihozlar, reaktivlar, xavfsizlik qoidalari va tajriba o'tkazish metodikalari haqida batafsil ma'lumot beradi. Kitob davomida talabalarning amaliy ko'nikmalarini rivojlantirish va kimyoviy bilimlarni mustahkamlashga qaratilgan ko'plab tajribalar keltirilgan.
Ushbu tadqiqotda atsetilen-tarkibli chiqindi gazlar asosida poliatsitilen va xlorli poliatsitilen, hamda sellyuloza efirlari (nitro va atsetat hosilalari) ishlab chiqarish texnologiyasini ishlab chiqish va ular asosida bo'yoq materiallari ishlab chiqarishga bag'ishlangan. Tadqiqotda, shuningdek, ushbu materiallarning fizik-kimyoviy xossalari o'rganilgan va ishlab chiqarish uchun zarur texnologik sxemalar va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Ushbu uslubiy qo'llanma «Qog'oz ishlab chiqarish texnologiyasi» fani bo'yicha bakalavrlarga mo'ljallangan bo'lib, unda turli mahalliy xom-ashyolardan olingan sellyuloza asosida qog'oz va qog'oz buyumlari ishlab chiqarish texnologiyasi yoritilgan. Qo'llanmada sellyuloza olish, tozalash, uning xossalari va sifatini aniqlashga oid laboratoriya mashg'ulotlari bayon etilgan.
Ushbu uslubiy qo'llanma «Sellyuloza-qog'oz ishlab chiqarish texnologiyasi va jarayonlari» fani bo'yicha bakalavrlar uchun mo'ljallangan. Unda sellyuloza va qog'oz sanoatida qo'llaniladigan asosiy jarayonlar, jumladan, turli xomashyolardan sellyuloza olish, uni oqartirish, polimerlanish darajasini aniqlash va qog'oz massasini tayyorlash kabi mavzular laboratoriya ishlari ko'rinishida bayon etilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati M.G. Odiljonovich tomonidan bajarilgan tadqiqot natijalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi paxta linti kabi ikkilamchi sellyuloza xomashyolaridan foydalangan holda nitro- va diatsetat tsellyulozalarni olishning yangi va samarali texnologiyasini ishlab chiqish hamda ulardan lak-bo'yoq materiallari olishni o'z ichiga oladi. Ishda ushbu materiallarning texnologik jarayonlarini optimallashtirish, ularning fizik-kimyoviy xususiyatlarini o'rganish va amaliyotda qo'llash bo'yicha tadqiqotlar olib borilgan. Tadqiqot natijasida olingan lak-bo'yoq materiallarining yuqori sifatli bo'lishi va ularning raqobatbardoshligi ta'kidlangan.