Ashyoviy dalillarni dastlabki tеkshirish va biologik ob'еktdan suv bug’i yordamida ajratib olinadigan zaharli va kuchli ta’sir etuvchi moddalar tahlili («Uchuvchi» zaharlar) Toksikologik kimyo fanidan laboratoriya mashg’ulotlari uchun qo`llamna

Ushbu o'quv-uslubiy qo'llanma toksikologik kimyo fani bo'yicha O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan namunaviy dastur asosida tuzilgan. U ashyoviy dalillarni dastlabki tekshirish asosida kimyo toksikologik tahlil rejasini tuzish va suv bug'i yordamida haydaladigan kuchli ta'sir etuvchi dori vositalari va zaharli moddalar guruhini o'rganishga mo'ljallangan. Odam organizmiga kuchli ta'sir etuvchi, zaharli moddalar orasida turli ashyolardan suv bug'i yordamida haydaluvchi hamda tez uchuvchi moddalar alohida o'rin tutadi. Shuni e'tiborga olgan holda, bunday moddalarni toksikologik kimyo nuqtai-nazaridan tekshirish zarur. Ushbu qo'llanmada uchuvchi zaharlar, ularning turlari, organizmga tushish yo'llari, metabolizmi, shuningdek, ularni aniqlash usullari, xususan, gaz suyuqlik xromatografiyasi kabi mavzular chuqur yoritilgan.

Asosiy mavzular

Toksikologik kimyo faniga kirish: Toksikologik kimyo fanining ahamiyati va vazifalari, ob'yektlar va ularga qo'yilgan talablar, dastlabki tekshirish va reja tuzish, zaharlar va ularning turlari, organizmga tushish yo'llari va metabolizmi.
Ashyoviy dalillarni dastlabki tekshirish: Ob'yektni konsistentsiyasi, morfologik tuzilishi, rangi, hidi va holatini aniqlash, dastlabki kimyoviy tekshirish usullari va ahamiyati.
Uchuvchi zaharlarni ajratib olish va aniqlash: Uchuvchi zaharlarni suv bug'i yordamida ajratib olish, ularning turlari (sianid kislotasi, formaldegid, atseton, xloroform, spirtlar va boshqalar), ularni aniqlashning kimyoviy va fizik-kimyoviy usullari, jumladan, gaz suyuqlik xromatografiyasi usulidan foydalanish.
Reaktivlar tozaligini aniqlash: Kimyo-toksikologik tahlilda ishlatiladigan turli reaktivlarning (tozalangan suv, sulfat kislota, nitrat kislota, ammiak gidroksidi, natriy va kaliy ishqorlari, etil spirti) tozaligini tekshirish usullari.
Gaz suyuqlik xromatografiyasi: Gaz xromatografiyasining ishlash prinsipi, tuzilishi, moslamalari, usullari, spirtlarni qon va peshobdan aniqlashda qo'llanilishi, xromatogrammalarni tahlil qilish va natijalarni baholash.