Smenada 4000 kg nordon sut ichimliglari ishlab chiqarish kichik korxonasini loyihalash va xavfsizlik mezonlarini belgilash
Ushbu hujjat O‘zbekiston Respublikasi O‘LIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI, TOSHKENT KIMYO-TEXNOLOGIYA INSTITUTI, «OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARI TEXNOLOGIYASI» FAKULTETI, «OZIQ-OVQAT XAVFSIZLIGI» KAFEDRASI tomonidan tayyorlangan «Smenada 4000 kg nordon sut ichimliglari ishlab chiqarish kichik korxonasini loyihalash va xavfsizlik mezonlarini belgilash» mavzusidagi bitiruv malaka ishiga (TUSHUNTIRISH XATI) oid bo'lib, unda oziq-ovqat mahsulotlarining xavfsizligi va sifatini ta'minlash, ishlab chiqarish jarayonlari, jihozlar tanlash, iqtisodiy asoslar, avtomatlashtirish, atrof-muhit va mehnat muhofazasi kabi masalalar yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Sutning biologik va oziqaviy ahamiyati, uni qayta ishlash sanoatining rivojlanishi va texnologiyasi haqida umumiy ma'lumot beriladi. Zamonaviy texnologiyalar va ularning qo'llanilishi bayon etiladi.
- Xom ashyo tavsifi: Sutning fizik-kimyoviy xossalari (kislotaliligi, zichligi, qaynash harorati), sutni qabul qilish va dastlabki ishlov berish jarayonlari, uning sifati va gigienik talablar haqida ma'lumot beriladi.
- Texnologik sxemani tanlash va asoslash: Nordon sut ichimliklarini ishlab chiqarish texnologiyasi, jumladan, xom ashyoni tayyorlash, pasterizatsiya, fermentatsiya va qadoqlash jarayonlari, shuningdek, foydalaniladigan usullar (termostat, rezervuar) va ularning afzalliklari hamda kamchiliklari bayon etiladi.
- Mahsulot hisobi: Qatiq ishlab chiqarish uchun sarflanadigan xom ashyo (sut) miqdorini hisoblash, mehnatga sarflangan harajatlar, umumiy tannarx, foyda va rentabellik kabi iqtisodiy ko'rsatkichlar keltirilgan.
- Jihoz tanlash: Qatiq ishlab chiqarish jarayoni uchun zarur bo'lgan asosiy jihozlar (tank, nasos, separator, pasterizator, gomogenizator va boshqalar) va ularning texnik xarakteristikalari keltirilgan.
- Mahsulot expertizasi va xavfsizligi: Oziq-ovqat mahsulotlariga qo'yiladigan majburiy va ixtiyoriy sertifikatlashtirish tizimlari, uning mohiyati, jarayonlari, talablari, shuningdek, mahsulot xavfsizligiga oid talablar (toksik elementlar, pestitsidlar, antibiotiklar, radionuklidlar va mikrobiologik ko'rsatkichlar) haqida ma'lumot berilgan.
- Iqtisodiy qism: Loyihaning iqtisodiy qismi doirasida ishlab chiqarish dasturi (yillik hajmi, qiymati), mahsulot tannarxi hisobi, foyda, rentabellik, ulgurji baho kabi ko'rsatkichlar keltirilgan.
- Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish: Davriy dozatorni boshqarish tizimini avtomatlashtirishga oid nazariy ma'lumotlar, tizim modeli, MATLAB dasturidan foydalanish va optimal rostlagich koeffitsientlarini aniqlash usullari bayon etilgan.
- Atrof-muhit muhofazasi: O'zbekistonning ekologik muammolari, jumladan, havoning ifloslanishi, suv resurslari muammosi va ularning yechimlari, korxonalardan chiqadigan chiqindilarning atrof-muhitga ta'siri va ularni kamaytirish choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Mehnat muhofazasi: Korxonalarda mehnat muhofazasini yaxshilash bo'yicha tadbirlar, sanitariya-gigiyena sharoitlari, xavfli omillar, ishchilarning himoya vositalari va yong'in xavfsizligi choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Fuqaro muhofazasi: Favqulodda vaziyatlar (FV)dan aholini muhofaza qilish bo'yicha tadbirlar, ularning turlari (tabiiy ofatlar, texnogen hodisalar), evakuatsiya jarayonlari, xavfli moddalar (kimyoviy, radiaktiv)dan himoyalanish choralari va shaxsiy himoya vositalari haqida ma'lumot berilgan.
- Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati: Bitiruv malaka ishini tayyorlashda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar, darsliklar va qo'llanmalar ro'yxati keltirilgan.