Smenada 800 kg oily navli «Servelat» xom dudlangan kolbasasini ishlab chiqarish texnologik liniyasini tashkil etish va xavfsizlik mezonlarini belgilash

Ushbu bitiruv malaka ishi O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi, Toshkent Kimyo-texnologiya Instituti, «Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi» fakulteti, «Oziq-ovqat xavfsizligi» kafedrasi tomonidan tayyorlangan bo'lib, «Smenada 800 kg oily navli «Servelat» xom dudlangan kolbasasini ishlab chiqarish texnologik liniyasini tashkil etish va xavfsizlik mezonlarini belgilash» mavzusidagi bitiruv malaka ishining tushuntirish xati hisoblanadi. Ushbu hujjatda kolbasa ishlab chiqarishning texnologik jarayonlari, xomashyolar, jihozlar, mexnat va fuqaro muhofazasi, shuningdek, mahsulot ekspertizasi va xavfsizligi kabi masalalar atroflicha yoritilgan.

Asosiy mavzular

KIRISH: Mustaqillik yillarida O'zbekistonda iqtisodiy sohada amalga oshirilayotgan islohotlar, xususan, oziq-ovqat mahsulotlari bilan ichki bozorni to'ldirish borasidagi yutuqlar haqida so'z boradi. Prezidentimizning 2009 yil 26 yanvardagi «Oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishni kengaytirish va ichki bozorni to'ldirish yuzasidan qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida»gi PQ-1047-sonli qarorining ahamiyati, xususan, go'sht va sutni qayta ishlashga ixtisoslashgan mikrofirmalar hamda kichik korxonalar uchun yagona soliq to'lovining stavkasining 50 foizga kamaytirilishi ta'kidlangan.
XOM ASHYO TAVSIFI: Qishloq xo'jalik hayvonlarining biologik xususiyatlari, jumladan, morfologiya va fiziologiyasi, qoramollarning go'sht mahsuldorligi, ularning kimyoviy tarkibi va sifati, semizlik darajasi, shuningdek, go'sht turlari va ularning texnologik xususiyatlari batafsil yoritilgan. Xomashyo sifatida ishlatiladigan go'sht turlari va ularning sifat ko'rsatkichlari haqida ma'lumot berilgan.
TEXNOLOGIK SXEMANI TANLASH VA ASOSLASH: Kolbasa va kolbasa mahsulotlari ishlab chiqarish uchun xomashyo va materiallar, tuzlovchi materiallar, texnologik chizmalar batafsil ko'rib chiqilgan. Kolbasa tayyorlash jarayonining ketma-ketligi, jumladan, go'shtni suyakdan ajratish, to'g'rash, qovurish, qaynatish, dudlash kabilar hamda go'shtni navlarga ajratish usullari tushuntirilgan.
JIHOZ TANLASH: Kolbasa va kolbasa mahsulotlari ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan jihozlar, jumladan, xomashyoga ishlov berish stoli, qozon, valets, kutter, tarozi, shprit, bog'lash uchun stol, pishirish qozoni, dudlash kamerasi, sovutish stellaji, omborxona, telejkalar va boshqalar sanab o'tilgan. Shuningdek, texnik jihozlar strukturasi va sinflanishi hamda ularga qo'yiladigan talablar bayon etilgan.
MEHNAT MUHOFAZASI: Mexnat muxofazasining asosiy tushunchalari, vazifalari, jumladan, mexnat qonunchiligi, ishlab chiqarish sanitariyasi, texnika xavfsizligi, yong'in xavfsizligi kabilar atroflicha yoritilgan. Xavfli omillar, zararli omillar, shaxsiy himoya vositalari, baxtsiz hodisalar va kasb kasalliklari haqida ma'lumot berilgan.
FUQARO MUHOFAZASI: Fuqaro muhofazasining asosiy tushunchalari, favqulodda vaziyatlar, ularning turlari, oldini olish va qutqarish tadbirlari, favqulodda vaziyatlarni prognoz qilish kabi masalalar bayon etilgan. Fuqaro muhofazasi to'g'risidagi qonun hujjatlari va ularga amal qilish tartiblari haqida ma'lumot berilgan.
ATROF-MUHIT MUHOFAZASI: Inson hayoti va atrof-muhitning o'zaro bog'liqligi, Orol dengizi muammosi, tabiatni muhofaza qilishning ahamiyati, ekologik vaziyatni yaxshilash bo'yicha qo'yilayotgan talablar, jumladan, sanoat chiqindilarining zararliligi va ulardan to'g'ri foydalanish masalalari ko'rib chiqilgan.
MAHSULOT EKSPERTIZASI VA XAVFSIZLIGI: Go'sht ishlab chiqarishda sifatga qo'yiladigan talablar, jumladan, veterinar nazorati, sanitariya nazorati, texnik nazorat, organoleptik baholash, mahsulotning tashqi ko'rinishi, konsistentsiyasi, hidi va mazasi, namlik va tuz miqdori kabilar batafsil tahlil qilingan. Mahsulotlarga qo'yiladigan sanitariya-epidemiologik talablar, jumladan, toksik elementlar, pestitsidlar, radionuklidlar, antibiotiklar, mikrobiologik ko'rsatkichlar va parazitologik ko'rsatkichlar bo'yicha me'yoriy hujjatlar keltirilgan.
IQTISODIY QISMI: Loyihaning iqtisodiy qismini yakunlovchi hisoblanib, loyihalashtirilgan ishlab chiqarishning samaradorligini belgilovchi asosiy texnik-iqtisodiy kursatkichlar, jumladan, ishlab chiqarish dasturi, mahsulot tannarxini kalkulyatsiyasi, rentabellik ko'rsatkichlari, foyda, boshlang'ich baholash kabilar batafsil hisoblangan va jadval ko'rinishida taqdim etilgan.
TEXNOLOGIK JARAYONLARNI AVTOMATLASHTIRISH: Avtomatlashtirishning ahamiyati, uning turlari (avtomatik nazorat, avtomatik rostlash va avtomatik boshqarish), boshqaruv tizimining elementlari va vazifalari, hamda texnologik jarayonlarni avtomatik boshqarishning vazifasi tushuntirilgan. Mexanik o'tish jarayonini modellashtirish va uni boshqarish tizimini loyihalash jarayoni ham ko'rsatilgan.