Gidrogazodiamika

Ushbu kitob quyosh energiyasining elektr energiyasiga aylanishi va bu jarayonlarning asosiy qonuniyatlari, fotoelementlarning ishlash prinsipi, ularni tayyorlash texnologiyalari va nazariy hisoblash usullari haqida ma'lumot beradi. Unda quyosh elementlarining turli konstruksiyalari, ularning optik va elektrofizik xususiyatlari, tashqi omillarning ta'siri hamda ularni samaradorligini oshirish yo'llari tahlil qilingan. Kitobda shuningdek, yarim o'tkazgichli materiallar, omik kontaktlar, akslanishni kamaytiruvchi qatlamlar, piroliz usuli, termik ishlov berish, fotolitografiya va boshqa texnologik jarayonlar hamda ulardan foydalanishning nazariy asoslari va amaliy jihatlari yoritilgan. Kitobda elektr energiyasini saqlash, taqsimlash va iste'mol qilish tizimlari, jumladan, quyosh batareyalari va fotoelektrik qurilmalarining samaradorligi hamda ularning foydali ish koeffitsientini hisoblash usullari ham o'rganilgan.

Asosiy mavzular

  • Quyosh energiyasini elektr energiyasiga aylantirishning fizik asoslari.: Bu mavzu quyosh energiyasini elektr energiyasiga aylantirishning asosiy fizik qonuniyatlari, fotoelementlarning ishlash prinsipi, ularning optik va fotoelektrik xususiyatlari, yarim o'tkazgichli materiallar hamda ularning tuzilishini o'rganadi. Shuningdek, bu yerda quyosh elementlarining nazariy hisoblash usullari va ularning samaradorligini oshirish yo'llari ham tahlil qilinadi.
  • Fotoelementlarning nazariy asoslari va konstruktiv xususiyatlari.: Quyosh elementlarining nazariy asoslari, B.N.V. Fizikasi va kvant mexanikasiga asoslanadi. Bu yerda atom tuzilishi, Bor modeli, fotoeffekt hodisasi, kvant nazariyasi, quyosh nurlanishi va uning spektral taqsimoti, Stefan-Boltsman va Vin qonunlari, Plank formulasi kabi nazariy tushunchalar o'rganiladi. Konstruktiv xususiyatlari esa quyosh elementlarining tuzilishi, ularning asosiy qismlari, materiallari va ularning vazifalari haqida ma'lumot beradi.
  • Omik kontaktlar va ularning texnologiyasi.: Bu mavzu yarim o'tkazgichli materiallarda omik kontaktlar olish texnologiyasi, uning nazariy asoslari va amaliy jihatlari bilan shug'ullanadi. Omik kontaktlarga qo'yiladigan talablar, ularning turlari va xossalarini o'rganish hamda ularni hosil qilish usullari (vakuumda uchirish, kimyoviy yemirish, ionli implantatsiya va boshqalar) tahlil qilinadi.
  • Akslanishni kamaytiruvchi qatlamlar olish texnologiyasi.: Quyosh elementlari samaradorligini oshirishning asosiy yo'llaridan biri bu akslanishni kamaytirishdir. Ushbu mavzuda akslanishni kamaytiruvchi qatlamlar olish texnologiyasi, ularning turlari (bir, ikki qavatli), piroliz usuli, termik ishlov berish usuli va fotolitografiya usuli kabi usullar hamda ulardan foydalanishning nazariy asoslari va amaliy jihatlari ko'rib chiqiladi.
  • Fotoelementlarning foydali ish koeffitsientini hisoblash.: Quyosh elementi va quyosh batareyasining foydali ish koeffitsientini (F.I.K.) aniqlash uchun kerak bo'ladigan ma'lumotlar va hisoblash usullari o'rganiladi. Bunda quyosh nurlanishi energiyasi, element ishlab chiqargan elektr energiyasi, fotoeffektivlik, qisqa tutashuv toki va boshqa parametrlarni hisobga olish kerak.
  • Quyosh elementlarining konstruktiv xususiyatlari va ularni tayyorlash texnologiyasi.: Bu mavzu quyosh elementlarining konstruktiv xususiyatlari, ularning turlari (planar, yupqa qatlamli, noan'anaviy konstruksiyalar), ularni tayyorlash texnologiyalari va ular uchun kerak bo'ladigan materiallar, shuningdek, ularni tayyorlash jarayonida yuzaga keladigan muammolar va ularning yechimlari haqida ma'lumot beradi.
  • Quyosh elementlarining samaradorligi.: Quyosh elementlarining samaradorligini oshirish, ularning rentabelligini ko'tarish va ulardan keng foydalanish masalasi ko'rib chiqiladi. Bunda O'zbekistonning quyosh energiyasi salohiyati, O'zbekistonda quyosh energetikasini rivojlantirishning istiqbollari va bu sohada davlat siyosatining roli ham tahlil qilinadi.