Fermentlar muxandisligi fanidan o‘quv-uslubiy majmua
Mazmunli o‘quv-uslubiy majmua “Fermentlar muxandisligi” fanini chuqur o‘rganishga bag‘ishlangan. Unda fermentlar, ularning xossalari, turlari, qo‘llanilishi, sanoatda ishlab chiqarish texnologiyalari, ajratish va tozalash usullari, immobilizasiya qilinishi, saqlash va qo‘llash usullari, hamda ularni nazorat qilish kabi muhim masalalar qamrab olingan. Shuningdek, kitobda har bir mavzu bo‘yicha nazorat savollari va mustaqil ish topshiriqlari keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Amaliy mashg‘ulot № 1. Kirish. Fermentlar muxandisligi va uning ahamiyati: Fermentlar, ularning xossalari. Fermentlar oqsil tabiatli biologik katalizatorlardir. Kimyoviy reaksiyalarning borishini tezlatishdagi roli va ahamiyati, fermentlarning anorganik katalizatorlarga nisbatan o‘xshashlik va farqlari yoritilgan.
- Amaliy mashg‘ulot № 2. Ferment manbalari: Fermentlar manbai hayvon to‘qimalari, o‘simliklar hujayralari va mikroorganizmlar bo‘lishi mumkinligi, ularning sanoatda ahamiyati, qo‘llash usullari hamda fermentlar sintez qilishda mikroorganizmlarning roli tushuntirilgan.
- Amaliy mashg‘ulot № 3. Ekish materiallarini olish: Qattiq yoki suyuq oziqa muhitlarida o‘stirilgan mikroorganizmlarning kultural suyuqliklari va ularning tarkibidan fermentlarni ajratish usullari tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 4. Mikroorganizmlarni sanoatda yetishtirish. Sanoatda yetishtirishda fermentlar biosinteziga ta’sir qiluvchi omillar: Produsentlarni o‘stirish jarayoniga ta’sir etuvchi omillar, jumladan namlik, harorat, pH, kislorod, ozuqa muhiti tarkibi va boshqa omillar ko‘rib chiqilgan.
- Amaliy mashg‘ulot № 5. Qattiq ozuqa muhitida o‘stirish: Qattiq ozuqa muhitida mikroorganizmlarni o‘stirish usullari, jumladan kyuvetali usul va mexanizatsiyalashtirilgan qurilmalar tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 6,7,8. Produsentlarni suyuq ozuqa muhitida o‘stirish: Suyuq ozuqa muhitida mikroorganizmlarni o‘stirish usullari, fermentyorlar va ularning ishlash prinsipi, ozuqa muhiti tayyorlash va sterilizatsiya qilish hamda ularning samaradorligi tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 9. Tozalanmagan ferment preparatlarining olinishi: Tozalanmagan ferment preparatlarini olish usullari, ularni quritish jarayoni va quritish usullari tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 10. Qattiq oziqa muhitida o‘stirilgan mikroorganizmlardan fermentlarni ekstraksiya qilish: Qattiq oziqa muhitida o‘stirilgan mikroorganizmlar biomassasidan fermentlarni ekstraksiya qilish usullari, texnologiyasi va uni amalga oshirishdagi omillar ko‘rib chiqilgan.
- Amaliy mashg‘ulot № 11. Vakuum-bug‘lantirish usulida ferment eritmalarini quyuqlashtirish: Ferment eritmalarni vakuum-bug‘lantirish usuli yordamida quyuqlashtirish texnologiyasi va uning afzalliklari hamda kamchiliklari tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 12. Ferment eritmalarini membranalar yordamida tozalash: Ferment eritmalarini tozalashda membranalar yordamida amalga oshiriladigan usullar, jumladan dializ, ultrafiltratsiya va mikrofiltratsiya usullari tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 13. Fermentlarni cho‘ktirish: Fermentlarni cho‘ktirish usullari va ularning nazariyasi, jumladan neytral tuzlar va organik erituvchilar yordamida cho‘ktirish usullari tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 14. Fermentlarni ajratish va tozalash usullari: Fermentlarni ajratish va tozalashning turli usullari, jumladan iyon almashuv xromatografiyasi, affinli xromatografiya va gel xromatografiyasi usullari tahlil qilingan.
- Amaliy mashg‘ulot № 15,16,17. Immobilillangan ferment preparatlarini olish: Immobilizasiya qilish usullari, jumladan fizikaviy va kimyoviy usullar, tashuvchilar va ularning xususiyatlari, immobilizasiya jarayoniga ta’sir etuvchi omillar tahlil qilingan.