Farmatsevtik botanika fanidan o'quv-uslubiy majmua

Ushbu darslik Oʻzbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi hamda Toshkent farmatsevtika instituti tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, farmatsevtik botanika fanini o‘rganuvchi talabalar uchun mo‘ljallangan. Unda o‘simliklarning morfologiyasi, anatomiyasi, sistematikasi, ekologiyasi, geografiyasi, shuningdek, dorivor o‘simliklar hamda ularning ahamiyati haqida batafsil ma’lumot berilgan. Darslikda har bir mavzu bo‘yicha nazariy ma’lumotlar, laboratoriya mashg‘ulotlari, nazorat savollari va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati berilgan. Kitobda umumiy qoidalar, har bir mavzu uchun maqsad, vazifalar, tayanch iboralar va metodlar ham ko‘rsatilgan.

Asosiy mavzular

• Fanga kirish. Botanika fani bo‘limlari va uni farmatsiyadagi ahamiyati.: Botanika fanining umumiy qoidalari, uning tarixi, biologik ahamiyati, o‘simlik hujayrasi, to‘qimalar, organlar hamda ularning tuzilishi haqida ma’lumot beriladi.
• Hujayradagi oziqli moddalar. Kristallar. O‘simlik to‘qimalari. Hosil qiluvchi va qoplovchi to‘qimalar: Hujayrada uchraydigan moddalar, ularning turlari, ahamiyati, kristallar, hujayra shirasi va uning kimyoviy tarkibi, hujayra po‘sti va uning vazifalari, hosil qiluvchi va qoplovchi to‘qimalar haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• Mexanik, o’tkazuvchi, ajratuvchi va asosiy to’qimalar.: O‘simlik to‘qimalarining turlari, vazifalari, hosil qiluvchi va ajratuvchi to‘qimalarning tuzilishi, ularning ahamiyati haqida ma’lumot berilgan.
• Ildiz morfologiyasi va anatomik tuzilishi. Ildiz metamorfozi. Geterogen va gomogen ildizlar sistemasi: O‘simliklarning ildizlari, ularning vazifalari, tuzilishi, metamorfozi, hamda geobotanik va ekologik omillarning ta’siri haqida ma’lumot berilgan.
• Poya morfologiyasi. Kurtak tuzilishi. Vegetativ va generativ kurtaklar. Tinim davridagi kurtaklar: O‘simliklarning poyalari, ularning tuzilishi, vazifalari, shakl o‘zgarishlari va kurtak turlari haqida ma’lumot berilgan.
• Barg morfologiyasi. Bargning anatomik tuzilishi. Shakli o’zgargan barglar: O‘simliklarning barglari, ularning vazifalari, tuzilishi, shakl o‘zgarishlari, hamda barg morfologiyasining ahamiyati haqida ma’lumot berilgan.
• Yopiq urug‘li o‘simliklar. Gulning tuzilishi. Gul formulasi va diagrammasi: Yopiq urug‘li o‘simliklar, ularning kelib chiqishi, tuzilishi, gullari, gultojilari, changlanishi va urug‘lanish jarayonlari haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• Meva xillari va urug‘ning tuzilishi: Mevaning paydo bo‘lishi, turlari, urug‘ tuzilishi, uning ahamiyati va tarqalish usullari haqida ma’lumot berilgan.
• O‘simliklar sistematikasi. Tuban o‘simliklarga xarakteristika.: O‘simliklar sistematikasining tarixi, tuban o‘simliklar va ularning tasnifi, ahamiyati hamda klassifikatsiyasi haqida ma’lumot berilgan.
• Yuksak sporali o‘simliklar, moxsimonlar, plaunlar, qirqbo‘g‘imsimonlar, qirqquloqsimonlilar.: Yuksak sporali o‘simliklarning klassifikatsiyasi, moxsimonlar, plaunlar, qirqbo‘g‘imsimonlar, qirqquloqsimonlilarning tuzilishi, ko‘payishi va ahamiyati haqida ma’lumot berilgan.
• Yopiq urug‘li o‘simliklar. Reproduktiv organlarning paydo bo’lishi. Gul va to’pgullar: Yopiq urug‘li o‘simliklarning kelib chiqishi, reproduktiv organlari, gul tuzilishi va to’pgullar haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• Magnoliyaguldoshlar, ayiqtovondoshlar va zirkdoshlar oilalari: Magnoliyaguldoshlar, ayiqtovondoshlar va zirkdoshlar oilalarining xarakterli belgilari, tibbiyotda va xo‘jalikdagi ahamiyati haqida ma’lumot berilgan.
• Ko’knoriguldoshlar, karamguldoshlar va gulhayridoshlar oilalari: Ko’knoriguldoshlar, karamguldoshlar va gulhayridoshlar oilalarining xarakterli belgilari, tibbiyotda va xo‘jalikdagi ahamiyati haqida ma’lumot berilgan.
• Atirguldoshlar, selderdoshlar, dukkakdoshlar, ituzumdoshlar, yasnotkadoshlar va astradoshlar oilalari: Atirguldoshlar, selderdoshlar, dukkakdoshlar, ituzumdoshlar, yasnotkaguldoshlar va astradoshlar oilalarining xarakterli belgilari, tibbiyotda va xo‘jalikdagi ahamiyati haqida ma’lumot berilgan.
• Mirtadoshlar va jo‘kadoshlar oilalari. Bir pallalilar sinfi. Liliyagullilar va qo’ng’irboshlilar tartibi.: Mirtadoshlar va jo‘kadoshlar oilalarining umumiy belgilari, bir pallalilar sinfi, liliyagullilar va qo’ng’irboshlilar tartibining xarakterli belgilari haqida ma’lumot berilgan.
• O‘simliklar ekologiyasi, geobotanikasi va geografiyasi: Ekologiya, geobotanika va o’simliklar geografiyasining asosiy tushunchalari, o’simliklar hamda ularning yashash sharoitlari, o’simliklar geografiyasi, ekologik omillarning o‘simliklarga ta’siri haqida ma’lumot berilgan.
• O‘tkazuvchi to‘qima, hujayra po‘sti va ularni aniqlash reaksiyalari: Hujayra po‘sti, o‘tkazuvchi to‘qimalarning tuzilishi va ularning vazifalari hamda ularni aniqlash usullari haqida ma’lumot berilgan.
• Ildiz morfologiyasi va anatomik tuzilishi. Ildiz metamorfozi.: Ildizning tuzilishi, turlari, vazifalari, metamorfozi, hamda ildiz zonalari haqida ma’lumot berilgan.
• Poya morfologiyasi. Kurtak tuzilishi.: O‘simlik poyasining morfologiyasi, tuzilishi, vazifalari va kurtak turlari haqida ma’lumot berilgan.
• Barg morfologiyasi. Bargning anatomik tuzilishi.: O‘simlik barglarining tuzilishi, vazifalari, shakl o‘zgarishlari va bargning ichki tuzilishi haqida ma’lumot berilgan.
• Yopiq urug‘li o‘simliklar tasnifi. Bir va ikki pallali o‘simliklar.: Yopiq urug‘li o‘simliklarning kelib chiqishi, xarakterli belgilari, tasnifi, hamda bir va ikki pallali o‘simliklarning farqlari haqida ma’lumot berilgan.
• Zamburug‘lar va lishayniklar: Zamburug‘larning tuzilishi, oziqlanishi, ko‘payishi, tasnifi, hamda lishayniklarning tuzilishi, xillari, ko‘payishi va ahamiyati haqida ma’lumot berilgan.