Hozirgi zamon nasrida norealistik hikoyalar poetikasi
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi oliy taʼlim tizimining bugungi rivojlanish bosqichida jahon adabiyoti durdonalari, xususan, XX asrning oxiri va XXI asr boshlarida yuzaga kelgan adabiy-estetik hamda falsafiy-psixologik izlanishlarning shakllanishi asosida jahon hikoyachiligida oʻz ifodasini topgan norealistik talqin uslublarini oʻrganishga bagʻishlangan. Zamonaviy oʻzbek nasrida, xususan, hikoya janrida norealistik talqinning oʻziga xos xususiyatlari, obraz tizimi, kompozitsiya va uslubiy imkoniyatlari, adabiy jarayonning rivojlanishidagi oʻrni, oʻziga xos milliy talqin va izlanishlarni aniqlash tadqiqot ishining asosiy maqsadi hisoblanadi.
Asosiy mavzular
- Norealistik talqin va oʻzbek hikoyachiligi: Bobda jahon adabiyotida epik turning kichik janrlaridan biri hikoya poetikasi, xususan, XX asrda jahon adabiyotida paydo boʻlgan noan'anaviy tasvir uslublari, modernist va postmodernistik ifodaning tigʻizlashuvi, ijtimoiy-siyosiy jarayonlar hamda ularning badiiy asarda aks etishi, norealistik ifodaning turli xil shakl-u shamoyillari, jumladan, ekzistensializm, mavhumlik, ramziylik kabi tushunchalar va ularning she'riyat, nasr va dramada namoyon boʻlishi tahlil qilinadi. Shuningdek, oʻzbek hikoyachiligida uslub rang-barangligi hamda norealistik talqin uslubining shakllanishi, uning rivojlanish bosqichlari, jahon adabiyoti bilan qiyosiy jihatlari, milliy adabiyotimizda ijodkorlarning oʻziga xos izlanishlari atroflicha oʻrganiladi.
- Mifopoetik tafakkur va ramzlar sintezi: Bobda jahon adabiyoti va oʻzbek nasrida mifopoetik tafakkur, ramz va timsollarning badiiy asarda oʻziga xos qoʻllanilishi, xususan, norealistik hikoyalarda ramziy-metaforik talqin, uning shakllanish omillari va rivojlanish bosqichlari, mifologik koʻrinishlar, adabiy jarayonning rivojlanishidagi oʻrni, adabiy ta'sirning mohiyati va tavsiyalari tahlil qilinadi. Jahon adabiyotining koʻplab namoyandalari asarlarida mifologik tushunchalar, ramz va timsollar, shuningdek, oʻzbek adabiyotida ularning qoʻllanilishi qiyosiy jihatdan oʻrganiladi.
- Syujet poetikasida mifologik talqin ustuvorligi: Bobda mifopoetik talqin, uning syujetga, kompozitsiyaga va obrazlar tizimiga ta'siri, yozuvchi shaxsiy ijodiy konsepsiyasini shakllantirishdagi oʻrni tahlil qilinadi. Zamonaviy oʻzbek nasrida, xususan, hikoya janrida norealistik talqinning rivojlanishi, syujet tuzilishi, kompozitsion yaxlitlik, xronotop, mifopoetik talqinning oʻziga xos jihatlari, muallifning shaxsiy ijodiy konsepsiyasi, uning adabiy jarayondagi oʻrni va ahamiyati atroflicha oʻrganiladi.