Noravshan muhitda o'zaro diffuziya masalalarini sonli modellashtirish

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi

Asosiy mavzular

• Noravshan muhitda oʻzaro diffuziya masalalarini sonli modellashtirish: Ushbu mavzu O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 26 noyabrdagi 958-sonli «Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida ilmiy-tadqiqot bazasini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida»gi hamda boshqa me'yoriy-huquqiy hujjatlar asosida o'rganilgan bo'lib, unda Orol dengizining qurib borishi oqibatida yuzaga kelgan ekologik muammolarni hal qilishga qaratilgan tadqiqotlar, jumladan, atrof-muhitga zararli moddalar tarqalishini modellashtirish va bashoratlashga bag'ishlangan. Tadqiqotda namlik va tuz-changning ko'chishi va diffuziyasi jarayonlarini monitoring qilish va bashoratlash uchun matematik modellar, hisoblash algoritmlari va dasturiy majmuani ishlab chiqishga qaratilgan.
• Namlik va tuz-changning koʻchishi va diffuziyasi jarayonini sonli modellashtirish: Ushbu bobda O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalari taraqqiyotining ustuvor yo'nalishlariga mos ravishda namlik va tuz-changning koʻchishi va diffuziyasi jarayonlarini oʻrganish uchun matematik modellar, sonli algoritmlar va dasturiy majmualar ishlab chiqilgan. Tadqiqot jarayonida chiziqsiz differensial tenglamalar sistemasi uchun avtomodel yechimlar qurilib, ular asosida namlik va tuz-changning tarqalishini bashoratlash imkonini beruvchi dasturiy majmua yaratilgan.
• Oʻzaro diffuziya masalalarini chekli ayirmali sxemalar yordamida sonli yechish: Ushbu bobda oʻzaro diffuziya masalalarini ifodalovchi nochiziqli differensial tenglamalar sistemasini chekli ayirmali sxemalar yordamida sonli yechish usullari va ushbu usullardan foydalanishning samaradorligi tadqiq etilgan. Bunda ne'yrik-neyrik qadamlar bilan sonli yechishning usullari ko'rib chiqilgan.
• Hisoblash eksperimentlari va natijalarni tahlil qilish: Dissertatsiyaning to'rtinchi bobida ishlab chiqilgan oʻzaro diffuziya masalalarini sonli yechish uchun yaratilgan matematik modellar asosida kompyuterda hisoblash tajribalari oʻtkazilgan. Ushbu tajribalarda muhit va front parametrlariga bog'liq ravishda oʻzaro diffuziya masalalari uchun hisoblash tajribalarini oʻtkazish natijalari tahlil qilingan va ular asosida xulosalar chiqarilgan.