Gruntlar mexanikasi, zamin va poydevorlar

Ushbu o'quv-uslubiy majmua «Qurilish» yo'nalishiga oid o'quv dasturi asosida bakalavrlar uchun yozilgan bo'lib, «Gruntlar mexanikasi, zamin va poydevorlar» fanining birinchi qismi «Gruntlar mexanikasi»ga oid ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Unda gruntlarning asosiy tushunchalari, turlari, tarkibi, asosiy fizik ko'rsatkichlari, ularning siqiluvchanligi va boshqa jihatlari, shuningdek, gruntlar mexanikasining nazariy asoslari va amaliy masalalari batafsil yoritilgan.

Asosiy mavzular

1-Mavzu: Gruntlar haqida asosiy ma'lumotlar: Bu mavzu gruntlarning asosiy tushunchalari, fanning maqsadi va vazifalari, inshootlarni barpo etishda zamin gruntlariga bog'liq bo'lgan nuqsonlar va gruntlar mexanikasi tarixiga oid ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Shuningdek, mavzu grunt turlari, ularning hosil bo'lishi, tarkibi va xossalari bilan tanishtiradi.
2-Mavzu: Gruntlar haqida asosiy ma'lumotlar: Ushbu mavzu grunt turlari va ularning tarkibi bilan tanishtiradi. Gruntlarning donadorlik tarkibini aniqlash, ularning suvga va boshqa omillarga nisbatan xossalari, shuningdek, gruntning suyuq va gazsimon qismlari tushuntiriladi.
3-Mavzu: Gruntlarning fizik ko'rsatkichlari: Mavzu gruntlarning asosiy va qo'shimcha fizik ko'rsatkichlarini, jumladan, zichlik, namlik, g'ovaklik va boshqa parametrlarini o'rganishga bag'ishlangan. Gruntlarning zichlanish va siljishga qarshilik ko'rsatkichlari, ularning namlikka va boshqa omillarga bog'liqligi ham tushuntiriladi.
4-Mavzu: Gruntlarning suv o'tkazuvchanligi: Ushbu mavzu gruntlarning suv o'tkazuvchanligi, suv bosimi, suv sizish tezligi va boshqa gidrodinamik jarayonlarni o'rganishga bag'ishlangan. Gruntlarning suvga to'yingan holati va undagi bosimlar tahlil qilinadi.
5-Mavzu: Gruntlarning mexanik xossalari: Mavzu gruntlarning asosiy qonuniyatlari, jumladan, zichlanish va siljishga qarshilik qonunlarini o'rganishga bag'ishlangan. Gruntlarning siljishga qarshiligi, ichki ishqalanish va bog'lanish kuchlari tushuntiriladi.
6-Mavzu: Gruntlarning zichlanish ko'rsatkichlari: Ushbu mavzu gruntlarning zichlanish jarayonini, uning zichlanishiga ta'sir etuvchi omillarni va zichlanishni aniqlash usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Zichlanish modullari va ularning ahamiyati ham tushuntiriladi.
7-Mavzu: Zamin gruntlarining fizik ko'rsatkichlari nazariyasi: Mavzu grunt qatlamining zo'riqish holati va uning zamin yuk ko'tarishiga bog'liqligini o'rganishga bag'ishlangan. Zamin gruntlarining zo'riqish holatlarini aniqlash usullari va ularning nazariy asoslari tushuntiriladi.
8-Mavzu: Zo'riqishning fazoviy masalalari: Ushbu mavzu gruntlarda zo'riqishning fazoviy va tekislikdagi masalalarini, jumladan, yagona kuch va ko'p kuchlar tahsirida zo'riqishning tarqalishini o'rganishga bag'ishlangan. Turli yuklar ta'sirida zaminlarda yuzaga keladigan zo'riqishlar hisoblanadi.
9-Mavzu: Zamin gruntlarining muvozanat holati nazariyasi: Mavzu gruntlarning muvozanat holati tenglamalarini, yuqori muvozanat holatining differentsial tenglamalarini va gruntning yuk ko'tarish qobiliyatini aniqlash usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Zamin gruntlarining muvozanatini saqlash shartlari tushuntiriladi.
10-Mavzu: Grunt qatlamining turg'unligi va uning tirgovich devorlarga nisbatan bosim nazariyasi: Ushbu mavzu grunt qatlamining turg'unligining buzilish hollari, qiyalikning turg'unlik shartlari va tirgovich devorlarga nisbatan grunt bosimini aniqlash nazariyasini o'rganishga bag'ishlangan. Turli tusiqdagi gruntlar uchun turg'unlik hisoblanadi.
11-Mavzu: Inshootlarni cho'kishi va ularni hisoblash: Mavzu inshootlarni cho'kishi, uni hisoblash usullari va cho'kishning davomiyligini o'rganishga bag'ishlangan. Poydevor tagidagi gruntlarda yuzaga keladigan cho'kish hodisalari va ularni hisoblash usullari tushuntiriladi.
12-Mavzu: Inshootlarni cho'kishi va ularni hisoblash: Ushbu mavzu cho'kish miqdorini aniqlash usullari, siqiluvchan qatlam tushunchasi, qatlamlab jamlash va monand qatlam usullari bilan inshootlarni hisoblashni o'rganishga bag'ishlangan.
13-Mavzu: Qurilish maydonida muhandis-ershunoslikka oid izlanishlar: Mavzu loyiha topshirig'i bosqichida va ish chizmasi bosqichida muhandis-ershunoslik izlanishlarining ahamiyati, ularni o'tkazish usullari va hisobotlarni tayyorlash tartibini o'rganishga bag'ishlangan. Tog' jinslarini o'rganish usullari va ularning roli ham tushuntiriladi.
14-Mavzu: Qurilish maydonida muhandis-ershunoslikka oid izlanishlar: Ushbu mavzu muhandis-ershunoslikka oid izlanishlarning bosqichlari, ularning maqsadlari va ular natijasida tayyorlanadigan hisobotlar haqida batafsil ma'lumot beradi. Qurilish maydonini o'rganishning ahamiyati va usullari tushuntiriladi.