Xalqaro iqtisodiyot va xalqaro iqtisodiy munosabatlar

Ushbu kitob "Xalqaro iqtisodiyot va xalqaro iqtisodiy munosabatlar" darsligi bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi tomonidan Toshkent Davlat Texnika Universiteti uchun tayyorlangan. Unda jahon iqtisodiyotining asosiy tushunchalari, rivojlanish tendensiyalari, xalqaro savdo nazariyalari, jahon iqtisodiyoti va uning rivojlanish bosqichlari, milliy iqtisodiyotning jahon xo'jaligiga integratsiyasi, pul-moliya va kredit munosabatlari, jahon valyuta tizimi, jahon moliya bozori, jahon savdo tashkiloti va uning mamlakatlar iqtisodiyotiga ta'siri, Xitoy, Yaponiya va boshqa rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotining o'ziga xos xususiyatlari, rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyoti, xalqaro iqtisodiy integratsiya, xalqaro tashkilotlar va O'zbekistonning ulardagi ishtiroki, shuningdek, O'zbekiston iqtisodiyotining jahon iqtisodiyoti bilan integratsiyasi va rivojlanish istiqbollari kabi muhim mavzular yoritilgan.

Asosiy mavzular

  • Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar: Bu bob jahon iqtisodiyotining nazariy asoslari, rivojlanish tendensiyalari, iqtisodiy o'sish omillari, jahon iqtisodiyotining o'ziga xos tomonlari va xususiyatlari, xalqaro mehnat taqsimoti va unga ta'sir etuvchi omillar hamda jahon xo'jaligining rivojlanish bosqichlari va tendensiyalarini o'rganadi.
  • Xalqaro savdo nazariyalari va modellari: Bu bob xalqaro savdoning rivojlanish nazariyalari, jumladan klassik va neoklassik nazariyalar, xalqaro savdoda umumiy muvozanat, savdo shartlari, savdo siyosati va uning turlari, shuningdek, savdoni davlat tomonidan tartibga solish usullari va ularning afzalliklari hamda kamchiliklarini yoritadi.
  • Tashqi savdoni davlat tomonidan tartibga solish va boshqarish yo'llari: Bu bobda tashqi savdoni tartibga solishning tarifli va notarif usullari, tarif siyosatining ko'rinishlari,tariffli boshqaruvning afzallik va kamchiliklari, hamda jahon savdo tashkiloti va uning mamlakatlar iqtisodiyotiga ta'sirini o'rganadi.
  • Xalqaro ishchi kuchi migratsiyasi: Bu bob jahon xo'jaligida inson resurslari, bandlik va ishsizlik, jahon ishchi kuchi bozorining mohiyati va paydo bo'lish sabablari, ishchi kuchi migratsiyasining asosiy yo'nalishlari va markazlari, mehnat migratsiyasining milliy iqtisodiyotga ta'siri hamda "aqlli kishilarning ketib qolish" muammosining mohiyatini o'rganadi.
  • Xalqaro kapital migratsiyasi va transmilliy kompaniyalar: Bu bob xalqaro kapital eksporti, uning shakllari va o'ziga xos tomonlari, xalqaro korporatsiyalarning mohiyati, tuzilmasi va ko'rinishlari, jahon xo'jaligida transmilliy korporatsiyalarning roli kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
  • Jahon iqtisodiyotida erkin iqtisodiy hududlarning tutgan o'rni: Bu bob erkin iqtisodiy hududlarning mohiyati va ko'rinishlari, jahon tajribalari, Xitoy EIH modeli xususiyatlari hamda O'zbekistonda erkin iqtisodiy hududlarni tashkil etish imkoniyatlari va mavjud istiqbollarni tahlil qiladi.
  • Xalqaro valyuta-moliya va kredit munosabatlari: Bu bob xalqaro valyuta tizimining mohiyati va tarkibi, uning rivojlanish bosqichlari, xalqaro rezerv valyuta birliklari, Yevropa valyuta tizimi va jahon moliya-kredit bozorlari haqida ma'lumot beradi.
  • Jahon xo'jaligida rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyoti: Bu bob jahon xo'jaligida rivojlangan mamlakatlarning o'rni, ularning jahon xo'jaligidagi o'rni, integratsion birlashmalari, Yaponiya iqtisodiyoti va uning jahon xo'jaligida tutgan o'rni kabi mavzularni yoritadi.
  • Rivojlanayotgan mamlakatlar - xalqaro iqtisodiy munosabatlar tizimida: Bu bob rivojlanayotgan mamlakatlarning asosiy ijtimoiy-iqtisodiy xususiyatlari, ularning jahon xo'jaligida tutgan o'rni, Shimoli-sharqiy Osiyo mamlakatlari iqtisodiyoti va uning jahon xo'jaligida tutgan o'rni haqida ma'lumot beradi.
  • Xalqaro iqtisodiy integratsiya: Bu bob iqtisodiy integratsiya mohiyati va unga ta'sir etuvchi omillar, uning bosqichlari, O'zbekistonning integratsion jarayonlardagi ishtiroki hamda mintaqalararo hamkorlikni tahlil qiladi.
  • Jahon iqtisodiyotini tartibga solishda xalqaro tashkilotlarning roli: Bu bob xalqaro iqtisodiy tashkilotlar, ularning turlari, BMT va uning tarkibidagi tashkilotlar, Jahon savdo tashkiloti va uning mamlakatlar iqtisodiyotiga ta'siri kabi mavzularni o'z ichiga oladi.