Tebranishlardan himoyalanuvchi mexanik sistemalarni strukturaviy modellashtirish va ustuvorligini tekshirish masalalari
Ushbu avtoreferat M.U. Xodjabekovning «Tebranishlardan himoyalanuvchi mexanik sistemalarni strukturaviy modellashtirish va ustuvorligini tekshirish masalalari» mavzusidagi doktorlik dissertatsiyasining asosiy natijalarini oʻz ichiga oladi. Dissertatsiyada mexanik tizimlarning tebranish xavfini kamaytirish va ularning mustahkamligini oshirish boʻyicha ilmiy tadqiqotlar, ayniqsa, gisterezis tipidagi elastik dissipativ xarakteristikali tizimlarning dinamikasi va ustuvorligi hamda ularni matematik modellashtirishga bagʻishlangan.
Asosiy mavzular
- KIRISH: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga bogʻliqligi, xorijiy ilmiy-tadqiqotlar sharhi, muammoning oʻrganilganlik darajasi, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ob'ekti, predmeti, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari, ishonchliligi, ilmiy va amaliy ahamiyati, joriy qilinishi hamda tuzilishi va hajmi boʻyicha ma'lumotlar keltirilgan.
- I. Bob. "Muammoning oʻrganilganlik darajasi boʻyicha adabiyotlar tahliliy sharhi": Ushbu bobda turli tipdagi dinamik soʻndirgichlar, sterjenlar va plastinkalarning harakatlarini matematik modellashtirish, dinamikasi va ustuvorligini tekshirish hamda graf bogʻlanishlar strukturaviy usulini mexanik sistemalarni matematik modellashtirishda qoʻllanilishining oʻrganilganlik darajasi boʻyicha adabiyotlarning tahliliy sharhi keltirilgan.
- II. Bob. "Gisterezis tipidagi elastik dissipativ xarakteristikali tebranishlardan himoyalanuvchi sterjenning matematik modellashtirish va dinamikasi": Ushbu bobda taqsimlangan parametrli mexanik sistemalarni graf bogʻlanishlar strukturaviy usuli yordamida matematik modellashtirish, gisterezis tipidagi elastik dissipativ xarakteristikali taqsimlangan parametrli sterjenning suyuqlik boʻgʻinli dinamik soʻndirgich bilan birgalikdagi tebranma harakatlarining graf bogʻlanishlar usuli yordamida matematik modeli va hisoblash usuli ishlab chiqilgan.
- III. Bob. "Gisterezis tipidagi elastik dissipativ xarakteristikali sterjenning suyuqlik boʻgʻinli dinamik soʻndirgich bilan birgalikdagi chiziqli boʻlmagan tebranma harakatlari ustuvorligi": Ushbu bobda gisterezis tipidagi elastik dissipativ xarakteristikali sterjenning suyuqlik boʻgʻinli dinamik soʻndirgich bilan birgalikdagi chiziqli boʻlmagan koʻndalang statsionar tebranma harakatlari absolyut ustuvorligi tekshirilgan. Bunda kinematik qoʻzgʻalishlar uchun Lyapunovning birinchi yaqinlashish va tasodifiy parametrik qoʻzgʻalishlar uchun Ito usulidan foydalanilgan. Tebranishlardan himoyalanuvchi sterjenning ustuvorlik shartlarini, ustuvorlik sohalari va chegaralarini aniqlash metodikasi hamda sonli hisoblashlar algoritmi ishlab chiqilgan.
- IV. Bob. "Gisterezis tipidagi elastik dissipativ xarakteristikali plastinka va suyuqlik boʻgʻinli dinamik soʻndirgichning koʻndalang tebranishlarini matematik modellashtirish, dinamikasi va ustuvorligini tekshirish": Ushbu bobda graf bogʻlanishlar strukturaviy usuli yordamida gisterezis tipidagi dissipativ xarakteristikali elastik plastinkaning suyuqlik boʻgʻinli dinamik soʻndirgich bilan birgalikdagi koʻndalang tebranishlarini matematik modellashtirish, dinamikasi va ustuvorligini tekshirish masalalari qaralgan.
- V. Bob. "Matematik modellashtirish, dinamika va ustuvorlik masalalari": Ushbu bobda MAS, MAS va MAS harakatlarining differensial tenglamalari sistemasidan matematik modellashtirish, dinamika va ustuvorlik masalari oʻrganilgan.
- ASOSIY XULOSALAR: Dissertatsiyaning asosiy xulosalari va tavsiyalar keltirilgan.