Tebranish konturi
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu sahifalarda Zulfiyaga bag'ishlangan "Teranlik" she'ri va "Samarqand kechasi" she'ri keltirilgan. "Teranlik" she'ri inson qalbidagi chuqurlikni, insonlarning hayotiy tajribalarini va ularning umidlarini aks ettiradi. "Samarqand kechasi" she'ri Samarqandning kechki go'zalligini, yulduzlar va oyni tasvirlaydi. She'rda muhabbat va romantika ohanglari ham mavjud.
Ushbu kitob "Fizika" fanining "Mexanika, tebranish" bo'limiga oid laboratoriya ishlar to'plamidir. Unda Oberbek tebrangichida jismning inersiya momentini aniqlash, elastiklik modulini aniqlash kabi laboratoriya ishlari keltirilgan. Har bir laboratoriya ishi uchun nazariy ma'lumotlar, ishni bajarish tartibi, kerakli asbob va buyumlar, sinov savollari berilgan.
Ushbu kitob tebranishlardan himoya qiluvchi tizimlarning barqarorligini o'rganishga bag'ishlangan. Unda gisterezis tipidagi elastik-dempferlovchi xususiyatlarga ega va suyuqlikli bo'g'inlar bilan ishlaydigan tizimlarning tebranish xususiyatlari, barqarorlik shartlari va matematik modellari ko'rib chiqiladi. Tadqiqotlar matematik modellashtirish, statistik tahlil va eksperimental natijalarga asoslangan. Kitobda tebranishlarni kamaytirish usullari va ularning samaradorligi ham baholanadi.
Ushbu kitob aylanma harakat qonunlarini o'rganishga bag'ishlangan laboratoriya ishlarini o'z ichiga oladi. Unda aylanma harakatning kinematikasi, dinamikasi, inersiya momenti kabi asosiy tushunchalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, g'ildirakning inersiya momentini aniqlash, qattiq jismlarning aylanma harakat qonunlarini Oberbek mayatnigida tekshirish va triflyar mayatnik yordamida jismlarning inersiya momentini aniqlash kabi laboratoriya ishlari batafsil bayon etilgan.
Ushbu malakaviy bitiruv ishi tebranishlar nazariyasi fani ma'ruza darslarida grafik organayzerlarni qo'llashga bag'ishlangan bo'lib, bitiruv ishi bo'yicha quyidagi xulosalar aytib o'tilgan: Erkinlik darajasi bitta bo'lgan mexanik sistemalar tebranishlari mavzusini o'tishda ko'rgazmali jadval va sxemalardan tahliliy jadval va Venn diagrammasini qo'llash darsning mazmunli va sifatli o'tilishi uchun asos bo'lib xizmat qiladi. Venn diagrammasini nafaqat ikki turdagi voqyea-hodisalarni tahliliy-taqqoslashda, balki bir voqyeaning ayrim tuzuvchilari orasida ham olib borish mumkin, masalan majburiy tebranma harakatlarning har bir tuzuvchilari orasida olib borish mumkinligi bitiruv ishida ko'rsatilgan. Har bir o'tilayotgan ma'ruza darslarni zamonaviy texnologiyalar asosida o'tish uchun Oliy ta'lim muassasalarida faoliyat ko'rsatayotgan professor-o'qituvchi o'qitish shakllarining optimal darajada tashkil etishni, barkamol shaxsni shakllantirish nazariyasini turli yangi g'oyalar bilan boyitishni puxta bilishi lozim. Grafik organayzerlarni o'qituvchi tayyor (to'ldirilgan) holda qo'llab, vosita vazifasida bajarmasdan, talabalarning mashg'ulot mavzusiga doir bilimlarini mustahkamlash va fikrlashini rivojlantirish maqsadida ishlatib, o'qitish metodi sifatida keltirsa, ta'lim samarasini oshirishi mumkin. Oliy ta'lim professor-o'qituvchisi talabalarga bilim emas, bilim olish yo'lini o'rgatishi kerak.
Ushbu kitob mashinasozlik sanoatida metallarga ishlov berishning nazariy asoslari va amaliy jihatlariga bag'ishlangan. Unda kesish nazariyasi, asboblar geometriyasi, turli ishlov berish usullari, materiallarning kesishga chidamliligi, issiqlik jarayonlari va tebranishlar kabi masalalar batafsil yoritilgan. Kitob talabalarga, muhandislarga va metallarga ishlov berish sohasida faoliyat yurituvchi mutaxassislarga mo'ljallangan.
Ushbu kitob fizika fanining mexanika, tebranishlar va to'lqinlar, molekulyar fizika, termodinamika va elektrodinamika kabi bo'limlariga bag'ishlangan. Unda jismlarning harakati, kuchlar ta'siri, energiyaning saqlanishi, tebranishlar, to'lqinlar, issiqlik hodisalari va elektr magnit hodisalar batafsil yoritilgan. Kitobda nazariy materiallar bilan bir qatorda amaliy misollar va masalalar ham keltirilgan.
Ushbu kitob oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligining 2015 yil 2-fevraldagi 32-sonli buyrug'i bilan tasdiqlangan «Analitik mexanika» fan dasturi asosida tayyorlangan. Unda moddiy nuqta mexanikasi, harakat qonunlari, qutb va silindrik koordinatalardagi ifodalar, markaziy maydonlardagi harakat, tebranishlar va zarralar to'qnashuvi kabi mavzular chuqur yoritilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishida erkinlik darajasi cheksiz bo'lgan yoyilgan massali sistemalarning bo'ylama, buralma tebranishlari hamda egilish tebranishiga ko'ndalang kesim elementlari siljishining va aylanish inertsiyasining ta'siri hisobga olgan holda erkin va majburiy tebranishlarini tadqiq qilish masalasi qo'yildi. Sistemali erkinlik darajasi cheksiz bo'lgani uchun xususiy chastotta soni va tebranish formasi ham cheksiz miqdorda bo'ladi. Ishda balka egilish tebranishiga ko'ndalang kesim elementlari siljishining va aylanish inertsiyasining ta'siri, ko'ndalang majburiy tebranishi tenglamalari, davriy ko'ndalang kuchning egilishga ta'siri, uzluksiz ko'ndalang yuklanish ta'siridagi balkaning egilish tebranishi tenlamalarining keltirib chiqarilishi o'rganilgan. O'rganilgan tenglamalar asosida balka egilish tebranishi tenglamasining umumiy yechimi yordamida balka o'qi bo'ylab ta'sir qiluvchi kuchni hisobga olganda tebranish tenglamalari yechimlari, siljish deformatsiyasi va aylanish inersiyasining ta'sirini hisobga olgan holda tebranish tenglamasi yechimini topish va yechimlar asosida balka egilish formalarini aniqlash ishlari bajarilgan.