Hozirgi o‘zbek she’riyatida dialog va uning funksiyasi

Ushbu dissertatsiya O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi O‘zbek tili, adabiyoti va folklori instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.02/30.12.2019.FIL.46.01 raqamli Ilmiy kengashda tayyorlangan va doktorlik dissertatsiyasi hisoblanadi. Tadqiqotning mavzusi – zamonaviy oʻzbek she'riyatida dialog va uning funksiyasi, hamda umumiy she'riy nazmiy namunalarda dialoglarning oʻrni, poetik aloqa, badiiy nutq va dialogizmning nazariy asoslari, uning vazifalari hamda lirik she'riyatda qoʻllanilishi, poetik tizimdagi ahamiyati va funksiyalarini oʻrganishga bagʻishlanadi. Shuningdek, ushbu dissertatsiyada lirik she'riyatda dialogning umumiy xususiyatlari, uning poetik shakllanishi, rivojlanish yoʻnalishlari, stilistik va kompozitsiyaviy oʻziga xosliklari, ijodiy mezonlar, dialogik va monologik talqinlarning oʻzaro aloqadorligi, poetik nutqning nazariy nazariyalari va ularning badiiy-estetik mohiyati, shuningdek, zamonaviy oʻzbek she’riyatida dialog nazariyasi va amaliyotining oʻzaro bogʻliqligi va rivojlanishi tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

She'riyatda dialog va uning nazariy asoslari: Bu bobda she'riyatda dialogning tarixiy va nazariy jihatlari, uning falsafiy va estetik mohiyati, jumladan, qadim davrlardan hozirgacha bo'lgan rivojlanishi, turli adabiyotlarda va xususan, oʻzbek adabiyotida dialogning oʻrni va ahamiyati, poetik nutqda dialogning rolini ochib berishga qaratilgan. Shuningdek, dialogning ijtimoiy mohiyati, falsafiy va estetik jihatdan tahlili, uning nazariy muammolarini umumlashtirish nazarda tutiladi.
Lirik va liro-epik she'riyatda dialog muammosi: Ikkinchi bobda lirika va liro-epik janrlarda dialogning badiiy vazifasi, uning shakllari va uslubiy xususiyatlari, xususan, mumtoz va zamonaviy oʻzbek she’riyatida dialoglarning oʻrni va badiiy funksiyasi, muallif va qahramon nutqining integratsiyasi hamda dialoglarning poetik-psixologik ahamiyati tahlil qilinadi.
She'riyatda ritorik munosabat va dialogizm: Uchinchi bobda she'riyatda ritorik munosabat va dialogizm masalalari, ya'ni dialogik nutqning axborot (hissiyot) almashinuvi, dialogizmning ijodiy va she'riy matndagi oʻrni, dialogning ritorik shakllari va ularning poetik mohiyati, dialogizatsiya jarayoni, dialoglarning stilistik jihatlari va vazifalari chuqur tahlil qilinadi.
Ijodiy individuallik va uning dialogda aks etishi: Toʻrtinchi bobda she'riyatda ijodiy individuallik va uning dialogda aks etishi, muallif va qahramon nutqining integratsiyasi, dialogik talqinning nazariy asoslari, she'riyatda dialog shakllarining oʻziga xos xususiyatlari, ijodkorning dunyoqarashi va shaxsiy oʻziga xosligi, dialoglarning lirik obraz va shaklning takomilida tutgan oʻrni, poetik tilning rivojlanishida dialogning ahamiyati tahlil qilinadi.