Bilingval talabalarning ikkilamchi lisoniy identivligini shakllantirishning lingvоkognitiv xususiyatlari
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti jahon tilshunosligida bilingvizm (ikki tillilik) hodisasini, xususan, bilingval talabalarning ikkilamchi lisoniy identivligini shakllantirishning lingvistik va kognitiv jihatlarini tadqiq etadi. Tadqiqotda ikkinchi tilni oʻzlashtirishga ta'sir etuvchi omillar, jumladan, til va madaniyatning oʻzaro aloqadorligi, shaxsning ijtimoiy va lingvistik identivliklari hamda fonetik kompetensiya va til oʻrganish jarayonida shaxsning psixologik holati kabi masalalar atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqotda xorijiy tillarni oʻrganishda bilingval shaxslarning ustunliklari, ularning kognitiv rivojlanishiga ijobiy ta'siri va madaniyatlararo muloqotga tayyorgarligi ham koʻrsatib oʻtilgan. Tadqiqot natijalari asosida ikkilamchi tilni oʻzlashtirish va lingvistik identivlikni shakllantirish boʻyicha muhim nazariy va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Bilingvizm va til ta'limining xususiyatlari: Ikki tillilikning murakkab tabiati va uning til ta'limi sohasidagi ahamiyati, turli yondashuvlar va empirik faktlar tahlil qilingan. Ikki tillilikning kognitiv, ijtimoiy va lingvistik mezonlari chuqur oʻrganilgan. Bilingvizmning afzalliklari, jumladan, kognitiv rivojlanishga ta'siri va madaniy moslashuvchanlikni oshirishdagi roli yoritilgan.
- Bilingvizm aspektida lisoniy nisbiylik nazariyasi: Lisoniy nisbiylik nazariyasining ikki tillilik kontekstida shaxsning dunyo haqidagi tasavvurlari va fikrlariga tilning ta'siri tahlil etilgan. Ikki tillilikning uchinchi tilni oʻzlashtirishga va til oʻqitishga ta'siri, shuningdek, lingvistik nisbiylik gipotezasiga koʻra, ikki tilli shaxsning dastlabki ikki tilni bilishi uchinchi tilni oʻrganishiga ijobiy ta'sir koʻrsatishi mumkinligi baholangan.
- Til va kognitiv jarayon: Til ko'nikmalari transformatsiyasi: Ikki tillilikning kognitiv rivojlanishdagi afzalliklari va til oʻrganish jarayoni tahlil qilingan. Bilingval shaxslarning diqqat, xotira va muammolarni hal qilishda yuqori koʻrsatkichlarga egaligi, kognitiv moslashuvchanlikni oshirishi va ijodiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishi asoslangan. Tilning ijtimoiy-madaniy kompetensiyani oʻstirishdagi roli ham koʻrib chiqilgan.
- Til identivligi va xorijiy til fonetik kompetensiyasi: Fonetik kompetensiyaning sotsiolingvistik kompetensiya bilan uzviylikda shaxsning aqliy qobiliyati, fazilatlariga ta'sir qilishi izohlangan. Bilingval shaxslarning nutq portreti tahlil qilingan, ularning ijtimoiy identivliklari va madaniy muhit bilan bog'liqligi ko'rib chiqilgan. Ikkilamchi tilni oʻzlashtirishda fonetik koʻnikmalarning ahamiyati hamda talaffuzning rivojlanishi tahlil qilingan.