Anor agrotsenozining fitofaglar faunasi, ekologiyasi va xo‘jalik ahamiyati (Farg‘ona va Surxondaryo viloyatlari misolida)

Ushbu dissertatsiya Farg'ona va Surxondaryo viloyatlaridagi anor agrotsenozlarining fitofaglari (hasharotlar va o'rgimchaksimonlar) faunasi, ekologiyasi va xo'jalik ahamiyatini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda anor zararkunandalarining turlari aniqlanib, ularning bioekologik xususiyatlari, tarqalishi, zararli ta'siri va ularga qarshi kurashish usullari tahlil qilingan. Tadqiqot natijasida muhim dominant va subdominant fitofag turlari aniqlanib, ularning ekologik guruhlari, hayotiy shakllari va yashash tarzi bo'yicha tasnifi berilgan. Shuningdek, zararkunandalarning populyatsiyalarini boshqarish va ularga qarshi kurashish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

• Anor agrotsenozining fitofaglar faunasi: Tadqiqotda Farg'ona va Surxondaryo viloyatlari anor agrotsenozlarida 23 tur fitofag aniqlangan. Bular 5 ta otryad, 15 ta oila va 18 ta rodga mansub hasharotlar hamda 1 ta oila va 2 ta rodga mansub o'rgimchaksimonlardir. Anor mevaxo'ri (Euzophera bigella), karob kuyasi (Ectomyelois ceratoniae), anor shirasi (Aphis punicae), Komstok qurti (Pseudococcus comstocki) va oddiy o'rgimchakkana (Tetranychus urticae) kabi dominant turlar aniqlanib, ular jiddiy xavf soluvchi invaziv turlar ekanligi tasdiqlangan.
• Fitofaglarning ekologiyasi va bioekologiyasi: Anor agrotsenozlarida aniqlangan fitofaglar hayotiy shakllari bo'yicha 8 ekologik guruhga (geobiont, tamnobiont, dendrotamnobiont va boshqalar), yashash tarzi bo'yicha 3 guruhga (ochiq, yashirin va aralash) va oziqlanish spetsializatsiyasi bo'yicha 5 guruhga (ksilofag, kormofag, kladofag, rizofag, xlorofag va boshqalar) ajratilgan. Dominant turlarning bioekologiyasi, tarqalishi va mavsumiy rivojlanishi o'rganilgan.
• Fitofaglarning xo'jalik ahamiyati va kurash choralari: Anor fitofaglarining zarar yetkazish darajasi bo'yicha 3 ta guruhga (xavfli, fakultativ xavfli va iqtisodiy zarari kam) ajratilgan. Tadqiqotda zararkunandalarga qarshi kurash bo'yicha agrotexnik, biologik va kimyoviy usullar taklif etilgan. Ishlab chiqilgan tavsiyalar amaliyotga joriy etilib, hosildorlikni oshirishga va zararli organizmlar sonini kamaytirishga yordam bergan.