Tritikale (triticosecale) navlarini qurgʻoqchilikka chidamliligining fiziologik asoslari
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti huzuridagi ilmiy kengashda himoya qilingan bo'lib, unda tritikale oʻsimligining turli navlarining qurg'oqchilikka chidamliligining fiziologik asoslari tadqiq etilgan. Tadqiqotda ushbu o'simlikning urug'lik xususiyatlari, suv almashinuvi, fotosintez faoliyati, mahsuldorligi va hosildorligi kabi muhim ko'rsatkichlar Samarqand viloyati sharoitida o'rganilgan. Qurg'oqchilikka chidamli va yuqori hosil beradigan navlarni aniqlash hamda ularni amaliyotga joriy qilish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Tritikale navlarining urugʻlarining fiziologik xususiyatlari: Ushbu qismda tritikale urug'larining laboratoriya va dala sharoitida unuvchanligi, ularning tinim davri, harorat va ekish chuqurligining ta'siri, shuningdek, qurg'oqchilikka chidamliligi bo'yicha tadqiqotlar keltirilgan. Xususan, Odissey va Tixon navlarining qurg'oqchilikka chidamliligi boshqa navlarga nisbatan yuqori ekanligi aniqlangan.
- Tritikale navlarining suv almashinuvi va qurg'oqchilikka chidamliligi: Bu qismda tritikale navlarining barglaridagi suv miqdori, suvni saqlash xususiyati, suv tanqisligi va transpiratsiya tezligi kabi suv almashinuvi ko'rsatkichlari tadqiq etilgan. Qurg'oqchil sharoitda suvni saqlash xususiyati biroz yuqori bo'lishi va Odissey hamda Tixon navlarining suv tanqisligiga nisbatan chidamli ekanligi ko'rsatilgan.
- Tritikale navlarining fotosintetik faoliyati: Ushbu bo'limda tritikale navlarining barg sathi, quruq massa, fotosintez mahsuldorligi va plastid pigmentlari miqdorining o'zgarishi o'rganilgan. Fotosintez mahsuldorligi gullash fazasida eng yuqori bo'lib, Odissey va Valentin navlarida bu ko'rsatkich yuqori ekanligi aniqlangan.
- Tritikale navlarining mahsuldorligi va hosildorligi: Qismda tritikale navlarining boshoq uzunligi, donlar soni, 1000 dona don massasi va umumiy hosildorlik ko'rsatkichlari tahlil qilingan. Odissey navida boshoq uzunligi va donlar soni, Tixon navida esa 1000 dona don massasi yuqori bo'lgan. Hosildorlik bo'yicha Odissey navi (107,07 s/ga) va Farxod navi (80,80 s/ga) yuqori natija ko'rsatgan.