Irrigatsiya tizimlaridagi suv qabul qilish inshootlarining gidravlik parametrlarini asoslash
Mazkur dissertatsiya Fargʻona politexnika instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi ilmiy kengashda himoya qilinayotgan ilmiy ishlaridan biri hisoblanadi. Unda irrigatsiya tizimlaridagi suv qabul qilish inshootlarining gidravlik parametrlari va ularning loyqa bilan to'lishini kamaytirish usullari tadqiq etilgan. Tadqiqotda suv oqimi harakati va loyqa zarralarining taqsimotini modellashtirish, inshoot konstruksiyasini takomillashtirish hamda gidravlik tozalash usullarini ishlab chiqish bo'yicha ilmiy-amaliy tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Kirish qismida tadqiqotning dolzarbligi, maqsadi va vazifalari, obyekti va predmeti, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari va ahamiyati, shuningdek, tadqiqot natijalarini amaliyotga joriy qilish boʻyicha ma'lumotlar keltirilgan.
- 1-bob. Suv qabul qilish inshootlarida oqim harakati va daryo oqiziqlarining taqsimotiga doir nazariy va amaliy tadqiqotlar tahlili: Ushbu bobda suv qabul qilish inshootlarida loyqa choʻkindi holati, foydalanish imkoniyatlari, gidravlik va texnologik usullar tahlil qilinib, tadqiqotning asosiy vazifalari shakllantirilgan.
- 2-bob. Tabiiy dala sharoitida suv qabul qilish inshootlarida daryo oqiziqlarni taqsimotining tadqiqoti: Bobda tanlab olingan ob'ektlarda (Dehqonobod, KFK-SShK-1 va KFK-Soʻx nasos stansiyalari) tabiiy dala tadqiqotlari va laboratoriya tahlillari natijalari keltirilgan.
- 3-bob. Suv qabul qilish inshootlarida oqim kinematik parametrlari va daryo oqiziqlari taqsimotining matematik modeli: Ushbu bobda RANS yondashuvi va k-ɛ turbulentlik modeli asosida oqimning kinematik parametrlari va daryo oqiziqlarining taqsimotini matematik jihatdan modellashtirish ishlari amalga oshirilgan.
- 4-bob. Suv qabul qilish inshootlarida daryo oqiziqlarini boshqaruvchi inshoot konstruktiv elementlarini takomillashtirish: Bobda matematika modeli va dala tadqiqotlari natijalaridan kelib chiqib, inshootning konstruktiv parametrlari tavsiya etildi. Jumladan, suv qabul qilish inshootiga kirib keladigan Qum loyqalik miqdorini hisoblash formulalari va ostonani loyqa olish hajmi aniqlangan.
- XULOSA: Tadqiqot natijalari asosida suv qabul qilish inshootlarida oqim kinematik strukturasini hisobga olib, daryo oqiziqlarni samarali boshqaruvchi konstruktiv elementlarni asoslash boʻyicha quyidagi xulosalar shakllantirilgan: suv qabul qilish inshootlariga oqim bilan kirib keladigan loyqa choʻkishi, RANS va k-ɛ modeli asosida olingan natijalar, tabiiy dala tadqiqotlari va matematik statistik usullar bilan qayta ishlash, suv qabul qilish inshootlarini samarali loyihalash uchun daryo oqiziqlarining tarkibi va harakatini hisobga olish zarurligi, fraksiyalarni ajratish va boshqarish usullarini ishlab chiqish hamda gidravlik parametrlarni takomillashtirish boʻyicha tavsiyalar berilganligi qayd etilgan.