Bilvosita soliqlar mexanizmini takomillashtirish masalalari

Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida bilvosita soliqlar mexanizmini takomillashtirish masalalarini tadqiq etadi. Tadqiqotda bilvosita soliqlar, xususan QQS, aksiz solig'i va bojxona to'lovlarining nazariy-huquqiy asoslari, jahon tajribasi, amaldagi mexanizmlar tahlil qilinib, ularni takomillashtirish bo'yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan. Raqamli iqtisodiyot sharoitida soliq nazoratini kuchaytirish va soliq tizimini o'zgartirish zarurati ko'rsatib o'tilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, maqsad va vazifalari, obyekti va predmeti, ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati bayon etilgan. O'zbekiston soliq siyosatida bevosita va bilvosita soliqlar nisbatining ahamiyati ta'kidlangan. Xalqaro tajribalar asosida soliq tizimini takomillashtirish bo'yicha mulohazalar bildirilgan.
Bilvosita soliqlar mexanizmining nazariy-huquqiy asoslari: Birinchi bobda bilvosita soliqlar bo'yicha nazariy-huquqiy asoslar, soliq siyosatidagi o'rni, jahon tajribasi, jumladan Yevropa mamlakatlarida bilvosita soliqlarning roli, AQSh, Yaponiya, Kanada va Avstraliya bilan solishtirilgan holda o'rganilgan. Shuningdek, soliqqa tortishning zamonaviy nazariyalari, jumladan bevosita va bilvosita soliqlarning nisbati nazariyasi tahlil qilingan.
Qo'shilgan qiymat solig'ini hisoblash, undirish va nazorat qilish mexanizmini takomillashtirish: Ikkinchi bobda QQSni hisoblash va budjetga undirish mexanizmining amaldagi holati tahlil qilingan. Jahondagi ayrim mamlakatlarning QQS stavkalari turlicha ekanligi, O'zbekistonda QQS stavkasining o'zgarish bosqichlari ko'rsatilgan. Raqamli iqtisodiyot sharoitida QQS ma'muriyatchiligini takomillashtirish yo'llari, xususan raqamli soliq tizimiga o'tish zarurati tahlil qilingan.
Aksiz solig'i va bojxona to'lovlarining mexanizmini takomillashtirish: Uchinchi bobda aksiz solig'iga tortishning shakllanishi va hozirgi vaqtdagi holati tahlil qilingan. Mobil aloqa xizmatlari, tamaki va alkogol mahsulotlari bo'yicha aksiz solig'i, bojxona to'lovlari va ularning nazoratini takomillashtirish masalalari ilmiy jihatdan tadqiq etilgan. Bojxona qiymatini aniqlashning 1-usulidan foydalanishning afzalliklari ko'rsatilgan.
Xulosa: Dissertatsiyada olib borilgan izlanishlar natijasida bilvosita soliqlar mexanizmini takomillashtirish bo'yicha muhim xulosalar va takliflar shakllantirilgan. Jumladan, O'zbekiston soliq siyosatida bevosita va bilvosita soliqlar nisbati nazariyasining roli, mamlakat iqtisodiyoti uchun ularning ahamiyati, raqamli iqtisodiyot sharoitida soliq nazoratini takomillashtirish zarurati, QQS va aksiz solig'ini hisoblash va undirish mexanizmlarini soddalashtirish bo'yicha takliflar berilgan.