Choch va Ustrushona tog‘li hududlari o‘rta asr aholisining jismoniy xususiyatlari
Ushbu dissertatsiya Oʻrta Osiyo, xususan, Choch va Ustrushona togʻli hududlarining oʻrta asr aholisi jismoniy xususiyatlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda arxeologik topilmalar, zamonaviy bioarxeologik metodlar, xususan, kraniometriya va paleopatologiya usullaridan foydalangan holda aholining ijtimoiy-iqtisodiy hayoti, turmush tarzi va sogʻligʻi tahlil qilingan. Xususan, Songak va Toshbuloq qabristonlaridan olingan skelet qoldiqlari asosida aholining jinsini, yoshini, boʻyini aniqlash, hamda tish va suyak kasalliklari, jismoniy yuklamalar natijasida yuzaga kelgan oʻzgarishlar oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari mintaqa aholisining koʻchmanchi-chorvador hayot tarzi, ularning ovqatlanish ratsioni, otlardan foydalanishi kabi jihatlarni ochib beradi. Tadqiqot Oʻzbekiston tarixini oʻrganishda yangi maʼlumotlar berishi, shuningdek, bioarxeologiya sohasida amaliy qoʻllanma sifatida ham xizmat qilishi mumkinligi taʼkidlangan.
Asosiy mavzular
- Oʻrta Osiyo aholisining jismoniy antropologiyasi: Dissertatsiya Oʻrta Osiyo, xususan, Choch va Ustrushona togʻli hududlarining oʻrta asr aholisi jismoniy xususiyatlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda Songak va Toshbuloq qabristonlaridan olingan skelet qoldiqlari tahlil qilinib, aholining jismoniy xususiyatlari, jumladan, jinsi, yoshi, boʻyi aniqlangan. Shuningdek, tish va suyak kasalliklari, jismoniy yuklamalar natijasida yuzaga kelgan oʻzgarishlar oʻrganilgan.
- Bioarxeologik tadqiqotlar va ularning ahamiyati: Tadqiqotda zamonaviy bioarxeologik metodlar, xususan, kraniometriya va paleopatologiya usullaridan foydalangan holda aholining ijtimoiy-iqtisodiy hayoti, turmush tarzi va sogʻligʻi tahlil qilingan. Ushbu metodlar orqali olingan maʼlumotlar aholining koʻchmanchi-chorvador hayot tarzi, ovqatlanish ratsioni, otlardan foydalanishi kabi jihatlarni ochib beradi. Tadqiqot Oʻzbekiston tarixini oʻrganishda yangi maʼlumotlar berishi, shuningdek, bioarxeologiya sohasida amaliy qoʻllanma sifatida ham xizmat qilishi taʼkidlangan.
- Choch va Ustrushona hududlari aholisi patologiyalari: Tadqiqotda aholining tish va suyaklaridagi patologiyalar, jumladan, kariyes, abssess, periodontit, osteoartroz va boshqa kasalliklar oʻrganilgan. Bu kasalliklarning tarqalishi va ularning aholining hayot tarzi, ovqatlanishi va jismoniy yuklamalari bilan bogʻliqligi koʻrsatilgan. Xususan, koʻchmanchi-chorvador hayot tarzi va oʻtroq hayot tarziga oʻtish jarayonida aholida stress belgilari va ularning sogʻligʻiga taʼsiri tahlil qilingan.
- Oʻrta Osiyo aholisi va koʻchmanchi-chorvador hayot tarzi: Tadqiqot natijalari Oʻrta Osiyo, xususan, Choch va Ustrushona hududlarining oʻrta asr aholisining koʻchmanchi-chorvador hayot tarzini, ularning ovqatlanish ratsionini, otlardan foydalanishini ochib beradi. Songak qabristonidan topilgan materiallar va ulardan olingan xulosalar aholining hayotida koʻchmanchi chorvador xoʻjaligining yetakchi rol oʻynaganligini tasdiqlaydi.