Boysun tumani oronimlarining lingvistik tadqiqi
Ushbu tadqiqot O‘zbekistonning Boysun tumanidagi oronimlar (joy nomlari)ning leksik-semantik va struktur xususiyatlarini lingvistik tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda oronimlarining kelib chiqishi, ularning yasalish usullari, semantik turlari, geografik belgilar, milliy-madaniy va ijtimoiy omillarning ta'siri, shuningdek, turkiy va fors-tojik tillaridan olingan nomlar o'rganilgan. Tadqiqot davomida dunyoning turli tillaridagi oronimlar bo'yicha qilingan tadqiqotlarga, jumladan, Rossiya, Qalmiqiya, Tojikiston va boshqa hududlar oronimiyasiga oid ilmiy ishlar ham ko'rib chiqilgan. Boysun tumani oronimlarining leksik-semantik va etimologik jihatdan tahlili asosida ularning milliy-madaniy, ijtimoiy-siyosiy ahamiyati ochib berilgan. Tadqiqot natijalari asosida oronimlarni tasniflash va ularning lingvistik xususiyatlarini aniqlash bo'yicha ilmiy xulosalar chiqarilgan.
Asosiy mavzular
- Oronimlarning lingvistik tahlili: Oronimlar (joy nomlari)ning leksik-semantik, etimologik, morfologik va struktur xususiyatlarini o'rganish, ularning kelib chiqishi, yasalish usullari, semantik turlari, milliy-madaniy va ijtimoiy omillarning ta'siri tahlil qilinadi.
- Boysun tumani oronimlarining tasnifi: Boysun tumani hududidagi oronimlarni ularning kelib chiqishiga ko'ra (turkiy, fors-tojik, aralash), mazmuniga ko'ra (tabiiy va ijtimoiy-siyosiy omillar asosida) hamda tuzilishiga ko'ra (sodda, qo'shma, murakkab) tasniflash asosiy o'rin tutadi. Bunda antroponimlar, fitonimlar, zoonimlar, etnonimlar va gidronimlardan hosil bo'lgan oronimlar alohida ko'rib chiqiladi.
- Oronimik indikatorlar va ularning ahamiyati: Oronimlar tarkibida joy nomining o'ziga xosligini bildirishda ishtirok etuvchi oronimik indikatorlarning (dara, tog', ko'l, soy, tepa va boshqalar) o'rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Ularning nom hosil bo'lishidagi roli hamda semantik xususiyatlari o'rganiladi.
- Oronimlar va milliy-madaniy qatlam: Oronimlar xalqning milliy-madaniy qarashlari, ijtimoiy munosabatlari va tarixini o'zida aks ettirishi tahlil qilinadi. Oʻzbek va tojik xalqlari oʻrtasidagi oʻzaro aloqalar va madaniy-siyosiy munosabatlarning oronimlarga ta'siri koʻrsatib beriladi.