Ushbu kitob Boysunning qadimiy tarixi va madaniyatini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda hududning arxeologiyasi, etnografiyasi, san'ati, adabiyoti va zamonaviy rivojlanishi haqida ma'lumot berilgan. Kitobda Boysunning Markaziy Osiyodagi o'rni, uning madaniy merosi va istiqbollari tahlil etilgan. Kitob o'quvchilarga, sayyohlarga va Boysun tarixi bilan qiziquvchilarga mo'ljallangan.
Ushbu maqola O'zbekistonning qadimiy hunarmandchilik an'analariga, xususan, Boysun shahrining hunarmandchilik merosi va milliy hunarmandchilikning muhim tarmog'i bo'lgan "quroqchilik" san'atiga bag'ishlangan. Unda "quroqchilik" san'atining kelib chiqishi, rivojlanishi, hozirgi davrdagi ahamiyati, shuningdek, milliy urf-odatlar va hunarmandchilikning uzviy bog'liqligi yoritilgan. Maqolada "quroqchilik" usulining o'ziga xos jihatlari, uning texnikasi va badiiy xususiyatlari tahlil qilinadi. Shuningdek, ushbu qadimiy san'atni yosh avlodga o'rgatish va uni yanada rivojlantirish zarurati ta'kidlangan.
Ushbu tadqiqot O‘zbekistonning Boysun tumanidagi oronimlar (joy nomlari)ning leksik-semantik va struktur xususiyatlarini lingvistik tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda oronimlarining kelib chiqishi, ularning yasalish usullari, semantik turlari, geografik belgilar, milliy-madaniy va ijtimoiy omillarning ta'siri, shuningdek, turkiy va fors-tojik tillaridan olingan nomlar o'rganilgan. Tadqiqot davomida dunyoning turli tillaridagi oronimlar bo'yicha qilingan tadqiqotlarga, jumladan, Rossiya, Qalmiqiya, Tojikiston va boshqa hududlar oronimiyasiga oid ilmiy ishlar ham ko'rib chiqilgan. Boysun tumani oronimlarining leksik-semantik va etimologik jihatdan tahlili asosida ularning milliy-madaniy, ijtimoiy-siyosiy ahamiyati ochib berilgan. Tadqiqot natijalari asosida oronimlarni tasniflash va ularning lingvistik xususiyatlarini aniqlash bo'yicha ilmiy xulosalar chiqarilgan.
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti togʻ va togʻoldi hududlarida eroziyaga uchragan tuproqlarning holatini GAT (geografik axborot tizimlari) texnologiyalari asosida baholashga bagʻishlangan. Tadqiqotda Boysun tumani tuproqlari misolida eroziya jarayonlarini aniqlash, baholash va ularning oldini olish boʻyicha zamonaviy usullar va uslublar oʻrganilgan. Tadqiqot natijasida tuproqlarning eroziyaga chidamliligi, uni keltirib chiqaruvchi omillar va ularning ta'sirini aniqlashga qaratilgan ilmiy-amaliy takliflar ishlab chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbekiston Respublikasi Termiz davlat universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi ilmiy kengashda himoya qilingan "Oʻzbek tili Boysun-Shoʻrchi guruh shevalarining lugʻat xususiyatlari" mavzusidagi falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasiga bag'ishlangan. Unda Boysun, Shoʻrchi, Qumqoʻrgʻon, Jarqoʻrgʻon tumanlaridagi mahalliy aholi shevalarining leksik xususiyatlari tadqiq etilgan. Tadqiqotda shevalarning tarixi, etnik tarkibi, dialektal xususiyatlari, oʻzlashgan soʻzlar, oʻziga xos leksik birliklar semantik guruhlar boʻyicha tahlil qilingan. Ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, shuningdek, tadqiqot natijalarining turkiy tillar va ular shevalari bilan qiyosi ham bayon etilgan.
Ushbu maqola O'zbekistonning ekologik tabiati va turizm yo'nalishlariga bag'ishlangan. Ayniqsa, Boysunning o'ziga xos tabiati va uning turizmni rivojlantirishdagi o'rni haqida so'z boradi. Maqolada Kemonchopti tog'lari, ularning geologik tuzilishi, o'simlik dunyosi, shuningdek, Qoyqushok va Xoja Qochqorota ziyoratgohlari haqida ma'lumot beriladi. Boysun ko'mir koni hamda Boysun Toshko'mir koni haqida batafsil to'xtalib o'tiladi. Shuningdek, maqolada Bandixon Sariqamish qirlari, Chulibayir tog'lari, Xojapiryok tog'i, Boysun svitasining geologik tavsifi hamda Boysunsoyilik joylari haqida qisqacha ma'lumotlar keltirilgan. Qolaversa, turli daryolar, xususan Turg'on-Odar, Darband daryosi, Machaydarvo va Xangaronsoy haqida ham ma'lumot berilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekistonning Boysun tumanida shakllangan Boysun folklor-etnografik jamoasining faoliyatini oʻrganadi. Kitobda jamoaning tashkil topishi tarixi, bugungi kundagi faoliyati, ijro etayotgan qoʻshiqlari va raqslari, shuningdek, jamoaning oʻziga xos xususiyatlari va respublika madaniyatiga qoʻshgan hissasi haqida maʼlumotlar berilgan. Bundan tashqari, kitobda Oʻzbekiston xalq musiqasining oʻziga xos jihatlari, folklor janrlarining ahamiyati va milliy urf-odatlarining madaniy hayotdagi oʻrni ham yoritilgan. Kitob so'ngida foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Ushbu dissertatsiya Boshrapat tumanining "j" tovushiga ega bo'lgan shevasini o'rganish va o'zbek milliy shevalari korpusini shakllantirishning lingvistik asoslarini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda dialektlarni tasniflash, ularning lug'aviy va grammatik xususiyatlarini tahlil qilish, hamda ularni milliy korpusga integratsiya qilish usullari ko'rsatib berilgan. Kitobda o'zbek dialektologiyasi, lingvistik korpus yaratish va uni tadqiq etish metodologiyalari, hamda dunyo tajribalari yoritilgan. Tadqiqot yakunida dialektlarning lingvistik-didaktik ahamiyati va ularni o'rganish bo'yicha amaliy tavsiyalar berilgan.
Ushbu avtoreferat O'zbekiston janubiy hududlarining XX asr oxiri va XXI asr boshlaridagi an'anaviy kashtachiligiga bag'ishlangan. Unda Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlaridagi kashtachilik markazlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari, kashta buyumlarining turlari va naqshlari, shuningdek, an'analarni tiklash muammolari ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda ushbu hududlarning kashtachilik san'ati o'troq va ko'chmanchi xalqlar madaniyatining o'zaro munosabati asosida o'rganilgan.
Ushbu kitobda O'zbekistonning Surxondaryo viloyati, Boysun tumanida o'suvchi dorivor o'simliklar, ularning kimyoviy tarkibi, tibbiyotda qo'llanilishi hamda biologik va ekologik xususiyatlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Unda hudud florasi, dorivor o'simliklarning tasnifi, ularning kimyoviy tarkibi, tibbiy ahamiyati va qo'llanilish usullari, shuningdek, ularni to'plash va saqlash usullari yoritilgan. Kitobda ushbu o'simliklarning qadimdan xalq tabobatida va zamonaviy tibbiyotda qo'llanilishi tarixiga ham to'xtalib o'tilgan. Shuningdek, Surxondaryo florasining umumiy tavsifi, dorivor o'simliklarning geografik tarqalishi va ularning muhofazasiga oid ma'lumotlar ham keltirilgan. Kitob oxirida dorivor o'simliklarning rangli suratlari va ularning ilmiy tasnifi berilgan.