Integrativ tahliliy yondashuv asosida empirik tushunchalarni shakllantirish metodikasini takomillashtirish

Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi Qarshi davlat universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi ilmiy kengashda himoya qilingan. Tadqiqot integrativ tahliliy yondashuv asosida boshlang'ich sinf o'quvchilarida empirik tushunchalarni shakllantirish metodikasini takomillashtirishga bag'ishlangan. Unda ta'lim jarayoniga integrativ tahliliy yondashuvni joriy etish, o'quvchilarda empirik tushunchalarni shakllantirishning tizimli-funksional modeli va metodikasi ishlab chiqilgan. Shuningdek, pedagogik eksperiment o'tkazish orqali ushbu metodikaning samaradorligi tasdiqlangan.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Hozirgi kunda jamiyat taraqqiyoti ta'lim tizimini rivojlantirish ehtiyojini yuzaga keltirmoqda. Ta'lim jarayoniga faoliyatli va kompetensiyaviy yondashuvlar joriy etilmoqda. O'quvchilarga empirik bilish shakllari va usullarini o'rgatish orqali bilim berish muhim ahamiyat kasb etmoqda. Mamlakatimizda ham o'quvchilarda tabiiy va ijtimoiy hodisalarni yaxlit tizim sifatida tahlil qilish ko'nikmalarini shakllantirishga alohida e'tibor qaratilmoqda.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Integrativ tahliliy yondashuv asosida empirik tushunchalarni shakllantirishning pedagogik imkoniyatlari aniq bilish obektiga yo'naltirilgan pragmatik aspektlarning axborotlarni to'g'ri tanlay olish bo'yicha ko'nikmalarini rivojlantirish hamda tizimli tahlil qilish, qayta ishlash, tizimlashtirishning optimal metodlarini tanlash imkonini beruvchi didaktik jarayonning tashkiliy komponentlariga ko'ra aniqlashtirilgan.
Tadqiqotning amaliy natijalari: Boshlang'ich sinf o'quvchilarida integrativ tahliliy yondashuv asosida empirik tushunchalarni shakllantirish jarayonining takomillashtirilgan modeli ishlab chiqildi. Boshlang'ich ta'lim jarayonidagi integrativ mashg'ulotlar davomida o'quvchilar empirik tushunchalarini shakllantirishda empirik tadqiqotlar metodikalaridan foydalanishga doir tavsiyalar ishlab chiqildi. Boshlang'ich ta'lim jarayonida integrativ-tahliliy yondashuv asosida o'quvchilar empirik tushunchalarini shakllantirishga doir “Quvnoq tadqiqotchi" integrativ dasturi ishlab chiqildi.
Xulosalar: Tashqi olamning tabiiy-ilmiy manazarasi asosini tushunchalar tashkil etadi, jumladan empirik tushunchalar. Integrativ tahliliy yondashuv ta'lim jarayonida bilimlarni asosli, muvaffaqiyatli, mustahkam hamda samarali o'zlashtirishga yordam beradi. Empirik tushunchalar tabiiy va ijtimoiy hodisalarni tadqiqot jarayonida tadqiqiy yondashuv asosida shakllantiriladi. Ishlab chiqilgan tizimli-funksional model boshlang'ich sinf o'qituvchilariga empirik tushunchalarni shakllantirish jarayonini tizimli tashkil etishga metodik jihatdan ko'rsatma bo'lib xizmat qiladi. Tadqiqot davomida ishlab chiqilgan metodikaning samaradorligi 10,5 foizni tashkil etishi aniqlandi.