Avtomatlashtirilgan sistemalarni qurish asoslari
Ushbu kitob avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining (ABS) yaratilishi, qoʻllanilishi va iqtisodiy samaradorligini oshirish masalalariga bagʻishlangan. Kitobda ABSning mohiyati, turlari, tarkibiy qismlari, loyihalash bosqichlari va usullari batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- ABSning mohiyati va rivojlanishi: Mavzuda ABSning iqtisodiy ahamiyati, rivojlanish bosqichlari va istiqbollari ko'rib chiqiladi. ABSni yaratishning maqsad va vazifalari, boshqaruv jarayonini takomillashtirishdagi roli tahlil etiladi.
- ABSni yaratish printsiplari va boshqaruv sistemasi elementlari: Bu mavzu ABSni yaratishning asosiy printsiplarini, boshqaruv sistemasi elementlarini, kibernetik sistemalarning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganadi. Boshqarish jarayonining tashkil etilishi va axborotning roli tahlil qilinadi.
- Axborot va avtomatlashtirilgan boshqarish: Mavzuda ABSda yechim qabul qilish jarayoni, axborot o'zgarishi bilan bog'liq bosqichlar, axborot va avtomatlashtirilgan boshqarishning o'zaro bog'liqligi masalalari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, metasistema va entropiya tushunchalariga izoh beriladi.
- ABS turlari va ularning tavsifi: Bu mavzu boshqaruv ob'ektiga, axborotni qayta ishlash usuliga va funksional vazifasiga ko'ra ABS turlarini klassifikatsiya qilishni o'z ichiga oladi. Umumdavlat, tarmoqli va korxona ABSlarining xususiyatlari tahlil qilinadi.
- ABS strukturasi: ABS strukturasi tushunchasi, tashkiliy va funksional strukturalari, boshqarish darajalari ko'rib chiqiladi. Axborotli yondoshuvda aloqalar sistemada mavjud bo'lgan axborotni ifodalaydi. Ishlab chiqarishdan (I/CH) dastlabki axborot (DA) keladi.
- ABSning texnik strukturasi: Texnik struktura, EHM avlodlari, ABSga tegishli asosiy aspektlar, funkcional bo'linmaga kiritiluvchi masalalarning iqtisodiy algebraik umumiyligi bilan bir qatorda axborot umumiyligi olinadi, bu esa shu bo'linmaning tashqi aloqalarini kamaytirishga imkon beradi.
- Boshqaruv ob'ektining tashkiliy strukturasi va ABS: Boshqaruv ob'ektining tashkiliy strukturasi, sistemaning ierarxik strukturasi haqida tushuncha va axborot mantiqiy modelini yaratish tartibi tushuntirilgan. Xo'jalik tashkilotlarini boshqarishning bu sxemasi umumdavlat ABS tashkiliy sxemasini qurishda asos bo'lib xizmat qilishi mumkin. Shuningdek tarmoq, birlashma, korxonaning tashkiliy strukturasini
- ABSning funksional masalalari va bo'limlari: Boshqarishning asosiy darajalari, aniq funkcional va korxona miqyosidagi masalalar hamda ularning yechimi va ishlab chiqarishni tayyorlash darajasidagi eng muhim masalalar va xususiy funkcional masalalar tahlil etiladi.
- ABSning ta'minoti bo'limlari haqida tushuncha: Axborot bilan ta'minlash, Sistema deganda ma'lumotlarni qayta ishlash markazidan olinadigan ishonchli axborot hisobiga oshiriladi. Axborot oqimlarini qisqartirish.(markazlashtirish hamda avtomatlashtirish asosida qog`ozbozlikni kamaytirish).
- ABSni programma ta'minoti: Boshqarish sistemasi programmali ta'minotni tashkil qilish va mashina ish programmasini ishlab chiqishdek faoliyat turlarini inson bajaradi.
- ABSning texnik ta'minoti: Texnik vositalar ichida eng muhimi ABS asosini tashkil etuvchi EHMlardir. ABSning yaratilishi boshqarishda sakrashni ta'minladi, faqat alohida korxona va tashkilotlarning emas, balki xalq xo'jaligining butun tarmoqlarining ish samaradorligini oshirish imkonini yaratadi.
- ABSda axborotni qayta ishlash texnologik jarayoni: Ma'lumki, boshqarish axborot jarayonini tashkil etadi (2-rasm). Har bir boshqarish jarayonining zaruriy sharti ob'ekt haqida axborotning borligidadir. Shu axborotni, son bilan tasvirlash mumkin, bu esa uni kelajakda almashtirish imkonini beradi.
- ABSning yaratish bosqichlari va usullari: ABS nohiyalarning social rivojlanishini avvaldan ilmiy asosda aytib berishni ishlab chiqishga imkon beradi, muhim social jarayonlarning an'analari va qonuniyatlarini topishga yordam beradi.
- ABSning iqtisodiy samaradorligi: Hozirgi zamonda boshqarishni takomillashtirish masalalariga eng katta ahamiyat berilmoqda. Boshqarishni takomillashtirish bu xo'jalikni boshqarishning iqtisodiy usullarini takomillashtirish, rejalashtirishni yaxshilash, korxonalar mustaqilligining kengayishi va tashabbuskorligining rivojlanishi, ishlab chiqarish samaradorligining ortishi, ish sifatining ortishi va boshqalardir.