Morfologik sathda dialektik qonunlarning aks etishi

Ushbu kitob oʻzbek tilshunosligida morfologiyani dialektik nuqtai nazardan oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, unda umumiylik va xususiylik dialektikasi, til sathlarida ularning namoyon boʻlishi, tadqiq usullari va kategoriyalari tahlil qilinadi. Asosiy e’tibor til tizimida umumiylik va xususiylikning oʻzaro munosabatlariga qaratilgan.

Asosiy mavzular

  • Umumiylik va xususiylik haqida: Dialektikada umumiylik va xususiylik tushunchalari mohiyati, ularning falsafa, tasavvufdagi oʻrni, xususiylikning asosiy belgilari, umumiylikning mohiyati va xususiyatlari, ular oʻrtasidagi munosabatlar va farqlar tahlili.
  • Umumiylik-xususiylik dialektikasining tildagi tajallisi: Tilda umumiylik va xususiylikning namoyon boʻlishi, lison va nutq oʻrtasidagi farq, nutqiy va lisoniy birliklar, ularning xususiyatlari, tilda xususiyliklarni farqlash usullari va umumiylikni aniqlash masalalari.
  • Umumiylik va xususiylikni tadqiq usullari: Xususiylik va umumiylikni oʻrganish metodlari, ularning falsafiy asoslari, mushohada, kuzatish, empiriya asosida oʻrganish usullari, aqliy tahlil, idrok usuli, umumiylikni oʻrganishdagi dialektik mantiqning ahamiyati.
  • Tildagi xususiylik va umumiyliklarning tavsifi: Umumiy va xususiy ma’nolar, ularning farqi, umumiylik va xususiylikning shakli, grammatik kategoriya va grammatik shakl, lisoniy va nutqiy birliklar orqali xususiyatlarning ifodalanishi.
  • Nisbat kategoriyasi: Nisbat kategoriyasi haqida turli qarashlar, uning grammatik va semantik xususiyatlari, oʻtimli-oʻtimsizlik tushunchasi bilan bogʻliqligi, nisbat shakllarining munosabatlar tizimi, ularning grammatik ma'nolari va vazifalari.