Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi fanidan
Ushbu kitob "Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi" (HZTFK) fanining mohiyati, vazifalari, boshqa fanlar bilan aloqasi, fanlar tizimi, tabiiy-ilmiy bilish metodlari, antik davrdan hozirgi kungacha tabiiy fanlar rivoji, mikrodunyo, makro va megadunyo tushunchalari, Koinot, Yerning tuzilishi va Yerdagi jonli tabiat to‘g‘risidagi ma’lumotlar va fan-texnika inqilobi kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
Asosiy mavzular
- "Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi" fanining predmeti, vazifalari va boshqa fanlar bilan aloqasi: Fanning o'rni va ahamiyati, zamonaviy talablarga javob bera oluvchi kadrlarni tarbiyalashdagi roli, nisbiylik nazariyasi, genetika, ekologiya, ijtimoiy biologiya, kimyo kabi tabiiy fanlarning qonun va qonuniyatlarini bilishning ahamiyati.
- Fanlar tizimi va ularning xususiyatlari: Gumanitar va tabiiy fanlarning farqi, tabiat tushunchasi, tabiatshunoslik, konsepsiya, superpozitsiya, tabiiylik, fan bilishning shakli sifatida, ilmiy bilishning xususiyatlari, fan va san'at, texnika, mafkura, falsafaning farqi, fanning paydo bo'lish davrlari.
- Tabiiy-ilmiy bilishning tuzilmasi va metodlari: Bilishning shakllari (ma'lumotlar, muammo, gipoteza, nazariya), tamoyillar, qonunlar, kategoriyalar. Ilmiy bilish metodlari (kuzatish, tajriba, o'lchov, analogiya, modellashtirish, ideallashtirish, abstraksiyalash).
- Antik davrdan hozirgi davrgacha tabiiy fanlar rivoji: Mifologiya, naturfilosofiya, Koinot tushunchasi, yunon faylasuflarining qarashlari, Sharq allomalarining fanga qo'shgan hissasi (Xorazmiy, Farg'oniy, Beruniy, Ibn Sino, Ulug'bek), N. Kopernikning geliosentrik nazariyasi, G. Galileyning kashfiyotlari, I. Nyutonning ishlari, atomistik tasavvurlar.
- Hozirgi zamon tabiiyotshunosligi mikro, makro va megadunyo to‘g‘risida: Mikro, makro va megadunyo tushunchalari, nisbiylik nazariyasi, kvant fizikasi, kibernetika, sinergetika, dunyoning tuzilishi, fizika qonunlari, atomlar va kvarklar, moddiy borliq, energiyaning o‘zgarishi, fazo va vaqtning bog‘lanishi.
- Koinot to‘g‘risida hozirgi zamon tushunchalari: Koinotning paydo bo‘lishi haqidagi farazlar, Koinotning boshi va oxiri muammolari, astronomiya, kosmologiya, kosmonavtika, inson va Koinotning o’zaro munosabati, galaktikalar, osmon jismlari.
- Yerning tuzilishi va taraqqiyoti: Yerning shakli, Quyosh tizimida tutgan o'rni, Yerning paydo bo'lish sharoitlari, ichki tuzilishi, tuzilishi va taraqqiyoti haqidagi farazlar, Yer po'sti, tektonik harakatlar.
- Yerdagi jonli tabiat to‘g‘risida tushunchalar: Jonli va jonsiz tabiatning o'zaro aloqadorligi, hujayra hayotning asosi, molekulyar biologiya, oqsillar, nuklein kislotalar, genetik kod, mitoz, meyoz, DNK, RNK.
- Fan-texnika inqilobi (FTI) va uning salbiy oqibatlari: Fan va texnikaning o'zaro aloqadorligi, jamiyat hayotiga ta'siri, kishilar dunyoqarashiga ta'siri, salbiy oqibatlari, tabiiy-ilmiy va ijtimoiy madaniyat, FTIning yo‘nalishlari, fan yutuqlari.