IX-XVIII asrlarda o’rta Osiyo amaliy san’ati va me’morchiligida chizmachilik fanining tutgan o’rni

Ushbu kitob O'zbekistonning IX-XVIII asrlardagi amaliy san'ati va me'morchiligida chizmachilik fanining o'rnini o'rganishga bag'ishlangan. Unda naqqoshlik, yog'och o'ymakorligi, ganchkorlik kabi san'at turlari hamda arxitektura obidalaridagi geometrik naqshlar, ularning tarixi va ilmiy asoslari tahlil qilinadi. Kitobda girix san'ati, uning turlari va yaratilish qonuniyatlari hamda O'rta Osiyo me'morchiligida qo'llanilishi ko'rib chiqiladi. Shuningdek, turli davrlardagi mashhur me'moriy yodgorliklar, ularning bezaklari va qurilish uslublari haqida ma'lumotlar beriladi.

Asosiy mavzular

• Naqqoshlik san'ati tarixi: Naqqoshlik san'atining O'rta Osiyoda rivojlanish tarixi, uning o'ziga xos xususiyatlari, naqshlarning ramziy ma'nolari, turli davrlardagi uslublari (islom dini ta'siri, temuriylar davri, keyingi davrlar) va mashhur naqqoshlar haqida ma'lumot beriladi. Samarqand va Buxoro naqqoshlik maktablari alohida ta'kidlanadi.
• Yog'och o'ymakorligi san'ati tarixi: Yog'och o'ymakorligining O'rta Osiyoda qadimdan rivojlanishi, bu san'atning arxitektura va buyumlarda qo'llanilishi, turli davrlardagi uslublari va mashhur o'ymakorlar haqida ma'lumot beriladi. Termizda topilgan eng qadimgi yog'och o'ymakorligi namunalari alohida ahamiyatga ega.
• Ganchkorlik san'ati tarixi: Ganchkorlik san'atining O'rta Osiyoda rivojlanish tarixi, ganchning xususiyatlari va undan foydalanish usullari, turli davrlardagi uslublari va mashhur ganchkorlar haqida ma'lumot beriladi. Samarqand va Buxoro ganchkorlik maktablari, So'g'd davridagi ganch namunalari alohida ta'kidlanadi.
• O'rta Osiyo me'morchiligi: O'rta Osiyo me'morchiligining qadimiy davrlardan boshlab IX-XVIII asrlargacha bo'lgan rivojlanish bosqichlari, turli davrlardagi me'moriy uslublar (arablar istilosi, somoniylar davri, temuriylar davri va keyingi davrlar), mashhur me'moriy yodgorliklar (masjidlar, madrasalar, maqbaralar, saroylar) va ularning arxitekturasi haqida ma'lumot beriladi. Samarqand, Buxoro va Xiva shaharlarining me'moriy tuzilishi batafsil ko'rib chiqiladi.
• Girix san'ati: Girixning ta'rifi, turlari, yaratilish qonuniyatlari, geometrik asoslari, O'rta Osiyo san'atida qo'llanilishi, mashhur girixkorlar va ularning asarlari haqida ma'lumot beriladi. Girix chizish usullari va andozalari batafsil tushuntiriladi.
• Chizmachilik fanining ilmiy asoslarining qo'llanilishi: IX-XVIII asrlarda O'rta Osiyo amaliy san'ati va me'morchiligida chizmachilik fanining roli, girix naqshlarida geometrik chizmalarning ahamiyati, O'rta Osiyolik olimlarning chizmachilik sohasidagi ilmiy merosi va ushbu merosning zamonaviy fanda qo'llanilishi imkoniyatlari ko'rib chiqiladi.