Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi Navoiy Davlat pedagogika instituti tomonidan tayyorlangan. Qo'llanma umumiy o'rta ta'lim maktablari tarix fani o'qituvchilari hamda pedagogika instituti Tarix fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, Markaziy Osiyo va Yevropa davlatlari ilk uyg'onish davri tarixini o'rganishda yordam beradi.
Ushbu taqdimot O'zbekiston davlatchiligining shakllanishi va rivojlanishining ilk bosqichlari, shu jumladan, Buyuk Ipak yo'li mavzularini qamrab oladi. Taqdimotda davlatchilik tushunchasi, O'rta Osiyodagi ilk davlat tuzilmalari, ularning xususiyatlari, shakllanish bosqichlari, siyosiy tuzumi, iqtisodiyoti va madaniyati, shuningdek, Buyuk Ipak yo'lining ahamiyati kabi masalalar yoritilgan. Materiallar O'rta Osiyo tarixining turli davrlaridagi siyosiy va iqtisodiy jarayonlarni tushunishga yordam beradi.
Ушбу китоб Ўрта Осиёнинг IX-XII асрлардаги давлатчилиги, сиёсий, ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаётини ўрганади. Китобда Саманидлар давлатининг ташкил топиши, бошқарув тизими, ижтимоий-иқтисодий муносабатлари, Қорахонийлар ва Хоразмшоҳлар давлатларининг тарихи, шунингдек, ўша даврдаги илм-фан ва маданиятнинг равнақи ёритилган.
Ushbu hujjat O'zbekiston va O'rta Osiyo tarixiga oid manba hisoblanadi. Unda IX-XV asrlarda ilm-fan, madaniyat, ta'lim-tarbiya rivoji, mutafakkirlarning pedagogik qarashlari, islom dinining ta'siri, shuningdek, Temuriylar davridagi maktab va madrasalar faoliyati haqida ma'lumotlar keltirilgan. Kitobning asosiy maqsadi - talabalarning ma'naviy sifatlarini o'stirishdir.
Ushbu kitob O'zbekistonning IX-XVIII asrlardagi amaliy san'ati va me'morchiligida chizmachilik fanining o'rnini o'rganishga bag'ishlangan. Unda naqqoshlik, yog'och o'ymakorligi, ganchkorlik kabi san'at turlari hamda arxitektura obidalaridagi geometrik naqshlar, ularning tarixi va ilmiy asoslari tahlil qilinadi. Kitobda girix san'ati, uning turlari va yaratilish qonuniyatlari hamda O'rta Osiyo me'morchiligida qo'llanilishi ko'rib chiqiladi. Shuningdek, turli davrlardagi mashhur me'moriy yodgorliklar, ularning bezaklari va qurilish uslublari haqida ma'lumotlar beriladi.
Ushbu hujjatda IX-XV asrlarda O'rta Osiyoda ta'lim tizimining rivojlanishi, mashhur mutafakkirlar va ularning pedagogik qarashlari, Ma'mun akademiyasi va uning ilm-fan rivojiga qo'shgan hissasi, temuriylar davridagi maktab va madrasalar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, ta'lim tizimini takomillashtirish bo'yicha amaliy takliflar va pedagogik tajriba natijalari tahlil qilingan.
Ushbu kitob O'zbekiston tarixi, madaniyati va ilmiy merosiga bag'ishlangan bo'lib, IX-XII asrlardagi O'rta Osiyo mintaqasining rivojlanish davrini o'rganadi. Unda Somoniylar, Qoraxoniylar, Saljuqiylar va Xorazmshohlar davrlaridagi ilmiy-madaniy yuksalish, yetuk allomalar faoliyati, islom dini va ilmiy tafakkurning rivojlanishi, shuningdek, turli davlatlar va madaniyatlarning o'zaro ta'siri yoritilgan.
Ushbu qo'llanma O'rta Osiyo falsafiy tafakkuri va Yevropa Uyg'onish davri falsafasi o'rtasidagi aloqadorlikni, shu jumladan, Sharq va G'arb falsafasi taraqqiyotidagi davomiylikni, sharq peripatetizmi merosini va go'zallik falsafasini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda antik davrdan boshlab Yevropa falsafasining rivojlanishi, o'rta asrlar va Uyg'onish davrlaridagi falsafaning o'rni, hamda musulmon mutafakkirlarining Yevropa falsafasiga ta'siri batafsil tahlil qilinadi. Kitob falsafiy terminologiya, nazariyalar va tushunchalarni ham qamrab oladi.
Mazkur dissertatsiya o'zbekistonning qadimiy va boy san'at markazlaridan biri bo'lgan Xorazmning IX-XXI asr boshlaridagi amaliy-bezak san'ati rivojlanishining asosiy bosqichlari va badiiy xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda Xorazm amaliy san'atining shakllanishi, rivojlanishi, ijtimoiy-siyosiy omillarning ta'siri, hunarmandchilikning turlari, texnologiyalari va o'ziga xos badiiy uslublari ilmiy-amaliy jihatdan tahlil qilingan. Muallif Xorazm amaliy san'atining jahon va milliy san'atshunoslikdagi o'rni, o'ziga xos xususiyatlari, innovatsion yondashuvlar hamda kelajakdagi rivojlanish istiqbollari haqida atroflicha ma'lumot beradi. Dissertatsiya O'zbekistonning madaniy merosini o'rganish va targ'ib qilishga qo'shgan hissasi bilan ham muhim ahamiyatga ega.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti "Geografiya bakalavriyat" ta'lim yo'nalishi IV kurs talabasi Toshpo'latova Nigoraning bitiruv malakaviy ishi bo'lib, "Jahon xo'jaligi va ITI" mavzusi bo'yicha amaliy mashg`ulot ishlanmasini tuzish tajribasidan(IX sinf misolida)ga bag'ishlangan. Ish kirish, ikki bob, xulosa va takliflar hamda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxatini o'z ichiga oladi.