Karrali yulduzlardagi neytronli yulduzlar va qora tuynuklar
Ushbu bitiruv ishi karralli yulduzlardagi neytronli yulduzlar va qora tuynuklarni o'rganishga bag'ishlangan. Ishda yulduzlar evolyutsiyasi, qo'shaloq sistemalardagi neytron yulduzlar va qora tuynuklar, pulsarlar, rentgen nurlanish manbalari va ularning xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, relyativistik yulduzlarning akkretsiya jarayoni va energetik manbalari tahlil etiladi. Ishning asosiy maqsadi karralli yulduzlardagi neytronli yulduzlar va qora tuynuklarning xususiyatlarini o'rganish va aniqlashtirishdan iboratdir.
Asosiy mavzular
- Yulduzlar evolyutsiyasi: Yulduzlar tug'iladi, yashaydi va o'ladi. Ularning hayoti davomida turli etaplarni bosib o'tadi. Evolyutsiya jarayonida yulduzning massasi, radiusi, yorqinligi, qo'shaloq yoki qo'shaloq emasligi muhim rol o'ynaydi. Massasi kichik yulduzlar oq karliklarga, massasi katta yulduzlar neytronli yulduzlar yoki qora tuynuklarga aylanadi.
- Qo'shaloq sistemalardagi neytron yulduzlar: Qo'shaloq sistemalarda neytron yulduzlar rentgen nurlanish manbai bo'lishi mumkin. Neytron yulduziga normal yulduzdan modda akkretsiyalanishi natijasida rentgen nurlanish hosil bo'ladi. Ba'zi hollarda neytron yulduzi pulsarlarga aylanishi mumkin.
- Qora tuynuklar: Qora tuynuklar kuchli gravitatsion maydonga ega bo'lgan obyektlardir. Ulardan hech qanday narsa, hatto yorug'lik ham qochib qutula olmaydi. Qora tuynuklar yulduzlar kollapsi natijasida hosil bo'lishi mumkin. Qo'shaloq sistemalarda qora tuynuklar rentgen nurlanish manbai bo'lishi mumkin.
- Rentgen pulsarlari: Rentgen pulsarlari - davriy rentgen nurlanish chiqaradigan neytron yulduzlardir. Ularning nurlanishi kuchli magnit maydoni va tez aylanishi bilan bog'liq. Gerkules X-1 va Tsentavr X-3 tipik rentgen pulsarlariga misol bo'la oladi.
- Relyativistik akkretsiya: Relyativistik obyektlarga modda tushishi natijasida juda katta energiya ajralib chiqishi mumkin. Bu jarayon rentgen nurlanish manbalarini quvvatlantiradi. Zarralar o'zaro to'qnashishi natijasida nurlanish energiyasi hosil bo'ladi.