Mutaxassislikka kirish fanidan o’quv – uslubiy majmua

Ushbu o'quv-uslubiy majmua

Asosiy mavzular

Kirish: O‘zbekiston iqtisodiyoti rivojlanib borayotgan davlatlardandir. Dunyoda global moliyaviy-iqtisodiy inqiroz hamon davom etayotgan bir paytda mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotining o’sish sur’atlari yiliga o’rtacha 8,1 foizni tashkil etayotgani ham milliy iqtisodiyotimizning barqarorligi hamda ulkan salohiyatga ega ekanidan yorqin dalolat beradi. Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan ishlab chiqilgan Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish kontseptsiyasi bu boradagi jarayonni yanada kuchaytirish uchun yangi, yanada keng imkoniyatlar ochib berayotir. Bugun mamlakatimizda 2,2 mingdan ortiq yengil sanoat korxonasi faoliyat ko’rsatmoqda. Ularning 280 dan ortig’i “O’zbekyengilsanoat” davlat aktsiyadorlik kompaniyasi tarkibiga kiradi. Shu bilan birga, qo’shma korxonalar soni ham ko’paymoqda. 2015 yilga mo’ljallangan yengil sanoatni rivojlantirish dasturiga muvofiq sohaga yeng zamonaviy texnologiyalar joriy etilmoqda, ishlab chiqarilayotgan mahsulot turlari har yili yigirmadan ortiq turga ko’paymoqda. Tikuvchilik sanoati oldida turgan asosiy vazifalardan biri buyumlarni yangi assortimentini yaratish, modaga muayyan yo’nalish berib borish, sifatli mahsulotlarni ko’paytirish kiradi. Hozir tikuvchilik sanoatida kiyimni modellash bosqichida ham, uni tikish bosqichida ham qo’ll mehnatining salmog’i katta bo’lib, bu mehnat unumdorligini o’sishini sekinlashtirib turadi, shuning uchun Germaniya, Chexoslavakiya, Vengriya va bizning davlatimiz birgalikda eng yangi zamonaviy asbob uskuna va mashinalardan foydalanib, yuksak samarali jarayonlarini o’zlashtirayotirlar, ish o’rinlarini robotlashtirib sexlarning bevosita o’zida ishlab chiqarishni tashkil ettirishni yaxshilanishini ko’zda tutmoqdalar. Ular tikuvchilik sanoatida kompleks mexnizatsiyalashgan kiyim tikish liniyalari, uzil- kesil namlab-isitib ishlov berishni mikroprotsessorlar yordamida boshqaradigan yuksak unumli avtomatlashtirilgan uskunalar ishlab chiqdilar. Bolgariya, Polsha va bizning davlatimiz mutaxassislari E.H.M.dan foydalanib, kiyimlarni modellash va konstruksiyalash jarayonini tashkil etishning yangi formalarini o’zlashtiradilar. Kiyim tikish texnologiysini takomillashtirishga kiyim tikishning parallel usulini, ya`ni detallarni yelimlab ulash, yuqori chastotali tok va ultratovush bilan payvandlash ko’p operatsiyali mashinalarni qo’llash, yangi materiallarni ishlatish, ishlab chiqarishni kompleks mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish, ishlab chiqarishning eng zamonaviy formasi potok usulida foydalanish kiradi. Yuqoridagi vazifalarni bajarish uchun tikuvchilik korxonalarini malakali kadrlar bilan ham ta`minlash katta ahamiyatga ega.
«Mutaxassislikka kirish» fanining sillabusi: Fanining qisqacha tavsifi OTMning nomi va joylashgan manzili: Buxoro muhandislik – texnologiya instituti Buxoro shahri, Q.Murtazoev ko`chasi 15 uy Kafedra: Yengil sanoat texnologiyalar iva jihozlari “Muhandislik texnika” fakulteti tarkibida Ta`lim sohasi va yo’nalishi: 5111000 Kasb ta’limi (Yengil sanoat texnologiyalari va jihozlari) 5321600 Yengil sanoat texnologiyalari va jihozlari Fanni (kursni) olib boradigan o’qituvchi to’grisida ma`lumot: katta.o’qituvchi Giyasova D.R e-mail: Login:Giyasovadr dilfuzr@umail.uz Dars vaqti va joyi: Kursning davomiyligi: 28.02.2017 - 28.04.2017 Individual grafik asosida ishlash vaqti: seshanba va payshanba kunlari 12.00 dan 16.00 gacha Fanga ajratilgan Soatlar: Ma’ruza: 18 Auditoriya soatlari Amaliy seminar: 18 Mustaqil ta’lim: 26 Fanning boshqa fanlar bilan bog’liqligi (prerekvizitlari): “Materialshunoslik”, “Rasm va kostyum grafikasi”, “Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari”, ”Yengil sanoat mahsulotlarini loyihalash asoslari”, “Kostyum kompozitsiyasi va tarixi” va ”Yengil sanoat mahsulotlari materialshunosligi”, “Tikuv, trikotaj va zardo’zlik buyumlarini ishlab chiqarish jihozlari”, “Tikuv, trikotaj va zardo’zlik buyumlarini ishlab chiqarish texnologiyasi”, muhandislik grafika, matematika, umumkasbiy fanlar boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liq.
Fan bo‘yicha asosiy nazariy materiallar: Fanning dolzarbligi va qisqacha mazmuni: “Mutaxassislikka kirish” fanining mazmuni va mohiyati, uning maqsadi va vazifalari, ishlab chiqarish sharoitida soha mutaxassislari faoliyati, tanlagan yo‘nalishi bo‘yicha korxonada bajariladigan ishlarni bilish uslublari va usullarini o‘rganish kabi mavzular uzviylik va uzluksizlik nuqtai nazaridan mantiqiy ketma-ketlikda o‘z aksini topgan. “Mutaxassislikka kirish” fanini chuqur o‘rganish yengil sanoat sohasi muammolarini hal qilishda muhim rol o‘ynaydi. Fanning maqsadi “Mutaxassislikka kirish” fanning asosiy maqsadi - talabalarga oliy ta’lim, oliy ta’limning yo‘nalishlari, institut tarixi,tikuvchilik sanoati tarixi va rivojlanishi, gazlamalar tarixi, milliy kiyimlar tarixi, zardo’zlik ishlab chiqarish tarixi, tikuvchilik korxonalari jihozlari, texnik va texnologik faoliyatlarni tashkil qilish bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlarni shakllantirishdan iborat. Fаnning vаzifаsi oliygohning tashkil etilishi, undagi ta’limy yo‘nalishlari, tuzilmasi; talabalarning huquq va burchlari; tikuvchilik korxonalari to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘lish; tikuvchilik sanoati tarixi va rivojlanishi, gazlamalar tarixi, milliy kiyimlar tarixi zardo’zlik ishlab chiqarish tarixi; tikuvchilik korxonalari jihozlari, yengil sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish bosqichlari, tanlagan yo’nalishi bo‘yicha jihozlarni bilishi va faoliyati davomida ularni amalda tadbiq qila olish bo‘yicha nazariy-amaliy bilimlarni uzviylik va uzluksizlikda o‘rgatishdan iborat. Talabalar uchun talablar - o’qituvchigа vа guruhdоshlаrgа nisbаtаn hurmаt bilаn munоsаbаtdа bo’lish; - institut ichki tаrtib - intizоm qоidаlаrigа riоya qilish; - uyali tеlеfоnni dаrs dаvоmidа o’chirish; - bеrilgаn uy vаzifаsi vа mustаqil ish tоpshiriqlаrini o’z vаqtidа vа sifаtli bаjаrish; - ko’chirmаchilik (plаgiаt) qаt’iyan mаn etilаdi; - dаrslаrgа qаtnаshish mаjburiy hisоblаnаdi, dаrs qоldirilgаn hоlаtdа qоldirilgаn dаrslаr qаytа o’zlаshtirilishi shаrt; - dаrslаrgа оldindаn tаyyorlаnib kеlish vа fаоl ishtirоk etish; - tаlаbа o’qituvchidаn so’ng, dаrs хоnаsigа - mаshg’ulоtgа kiritilmаydi; - tаlаbа rеyting bаllidаn nоrоzi bo’lsа e’lоn qilingаn vаqtdаn bоshlаb 1 kun mоbаynidа аpеllyatsiya kоmissiyasigа murojaat qilishi ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak. Elektron pochta orqali munosabatlar tartibi Professor-o’qituvchi va talaba o’rtasidagi aloqa elektron pochta orqali ham amalga oshirilishi mumkin. Elektron pochtani ochish vaqti soat 17.00 dan 20.00 gacha. Fan mavzulari va unga ajratilgan saotlar taqsimoti: № Mavzular Ma’ruza Amaliy seminar Mustaqil ish 1 Kirish. Fanning asosiy vazifalari va mazmuni, maqsadi. Oliy ta’lim haqida tushuncha. O’zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. 2 2 4 2 Buxoro muhandislik-texnologiya instituti to’g’risida ma’lumot. 2 2 3 Talabalarning huquq va burchlari. 2 2 4 Yengil sanoat to’g’risida ma’lumot. Tikuvchilik sanoati tarixi. O’zbekistonda tikuvchilik sanoati rivojlanishi. 2 2 18 5 Gazlamalar va uning tarixi haqida ma’lumot. 2 2 6 Kiyimlar haqida ma’lumot. O’zbek milliy kiyimlar tarixi va rivojlanishi. 2 2 7 O’zbek milliy bosh kiyimlari tarixi va rivojlanishi. 2 2 8 Zardo’zlik buyumlari ishlab chiqarish tarixi haqida ma’lumot. 2 2 9 Tikuvchilik korxonalari jihozlari haqida ma’lumot. 2 2 4 Jami 18 26 Mustaqil ishlarning mazmuni sоаti № Mustaqil ishlarning mazmuni sоаti 1 Oliy ta’lim me’yoriy hujjatlarini o’rganish 4 2 Yengil sanoat sohasi tarixi, bugungi kuni va istiqbollari haqida ma’lumot to‘plash 4 3 Yengil sanoat sohasidagi ishlab chiqarish korxonalari haqida ma’lumotlar to‘plash 6 4 Tanlangan ta’lim yo‘nalishi haqida ma’lumotlar to‘plash 4 5 Sohaning yetakchi olimlari va mutaxassislari haqida ma’lumot to‘plash 4 6 Tikuchilik korxonalarida zamonaviy texnika va texnologiyalarni o’rganish 4 Jami 26 Talabalar bilimini baholash tizimi: Talabalar ON dan to’playdigan ballarning namunaviy mezonlari Ko’rsatkichlar Maks ON ballari 1 Darslarga qatnashganlik darajasi. Ma'ruza darslaridagi faolligi, konspekt daftarlarining yuritilishi va to’liqligi. 35 0-35 № Nazorat turidagi topshiriqlarning nomlanishi Maksimаl yig’ishmumkin bo’lgan ball JN va ОN ballar taqsimoti I.Joriy nazoratdagi ballar taqsimoti 35 ball 17 18 Ma’ruza va amaliy mashg’ulotlarda Maksimal ball 1-ON 1. Talabaning ma’ruza va amaliy mashg’ulotlardagi faolligi va o’zlashtirish darajasi, daftarlarning yuritilishi va holati 19 19 2. Mustaqil ta’lim topshiriqlarining o’z vaqtida va sifatli bajarilishi (keys-stadilar, esse, referat, taqdimot va boshqa turdagi mustaqil ta’lim topshiriqlari) 16 16 II. Oraliq nazorat 35 ball 1. Oraliq nazorat (amaliy mashg’ulot o’qituvchisi tomonidan qabul qilinadi) 35 Semestrning 6-haftasi 35 ball-talaba yakkа tartibda topshiriqlаr оlаdi va himoya qiladi. Ttаlаbаlаr kichik guruhlаrgа bo’linаdi (hаr bir guruhdа tаlаbаlаr sоni 5-7 tаgаchа bo’lishi mumkin), hаr bir guruhgа аlоhidа tоpshiriqlаr bеrilаdi vа himоya qаbul qilinаdi. Tоpshiriqlаr 2-3-hаftаlаr оrаlig’idа tаlаbаlаrgа biriktirilаdi. Guruhning fаоlligi, bеrilgаn tоpshiriqni nаzаriy vа аmаliy jihаtdаn yoritilishi, хulоsаlаrning mаntiqiy bоg’liqligi, krеаtiv mulоhаzаlаrning mаvjudligi, huquqiy nоrmаtiv hujjаtlаrni bilishi vа bоshqа tаlаblаrgа mоsligi hisоbgа оlinаdi. Guruhdаgi hаr bir tаlаbаgа 0-35 оrаlig’idа bir хil bаll qo’yilаdi. Himоya kаfеdrа mudiri tоmоnidаn tаsdiqlаngаn grаfik аsоsidа dаrs mаshg’ulоtlаridаn so’ng tаshkil etilаdi. III. YAkuniy nаzоrаt 30 bаll Sеmеstrning охirgi ikki hаftаsidа Jami: 100 ball Asosiy adabiyotlar - И.А. Каримов “Юксак маънавият – енгилмас куч”, Т., “Маънавият”, 2008., 173 б. - И.А. Каримов Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда.- Т.: Ўзбекистон, 2000. – 261 б. - Ўзбекистон Республикасининг "Кадрлар тайёрлаш миллий дастури", “Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётинииг пойдевори, – Т., “Шарқ”, 1997., 49 б. - Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонуни, “Баркамол авлод Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори”, Т., “Шарқ”, 1998., 64 б. - Patterns_Raffaella “How to Use, Adapt and Design Sewing” Published in 2010 by London vSоdiqоvа “ O’zbеk milliy kiyimlаri XIX-XX аsrlаr”. T. 2001. Q.T.Olimov “ Tikuvchilik korxonalari jihozlari“ T.: 2003y. L.P.Uzoqova, I.M.Raxmonov “Tikuv buyumlarining texnologik jihozlari” T. 2009y. P. A. Gonchava.” Buxoro zarzo’zlik san’ati” o’quv qo’llanma, T., 1986y N.Sodiqova “National Uzbek Clothes of Bukhara and Samarkand XIX-XX centuries”, Sharq, T., 2006y. E. Оlimbоеv, SH. Dаvirоv “O’zbеkistоn to’qimаchilik sаnoаti mаhsulоtlаri vа ulаrni ishlаb chiqаrish tехnоlоgiyasi” T., 2002y. Оliy o’quv юrti tаlаbаlаri оdоb-ахlоq qоidаlаri Nizоmi. Qo’shimcha adabiyotlar M.T.Hоdjiеv, K.Х.Mаstоnоv. Buхоrо оziq-оvqаt vа еngil sаnоаt tехnоlоgiyasi institutining o’tmishi, buguni, ertаsi. B., 2008 y. Internet va ziyonet saytlari Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi institutining Buxoro muxandislik-texnologiya institutiga aylantirish to’g’risidagi Prezident Qarori. 2011 y. -Wikipedia: http://www.life-prog.ru/1_45260_The-history-of-a-sewing machine.htmlThe history of a sewing machine M.SH. Jаbbоrоvа “Tikuvchilik tехnоlоgiyasi” T.,
Taqdimot materiallari: Bu o'quv-uslubiy majmua "Mutaxassislikka kirish" fanining mazmuni, maqsadi, va vazifalari, O‘zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Oliy ta’lim haqida tushuncha. O‘zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi.
Tarqatma materiallar: Buxoro muhandislik-texnologiya institutining tashkiliy tarkibi, kafedra tarixi, kafedradagi yo’nalishlar va o’qitiladigan fanlar bo’yicha dunyoqarashlarni kengaytirish, erkin va mustaqil fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish.
Mustaqil ta’lim uchun materiallar: Talabalarning huquq va burchlari, talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash haqida tushuncha,odob-axloq qoidalari.
Amaliy mashg’ulot materiallari: Yengil sanoat sohasi tarixi, bugungi kuni va istiqbollari haqida ma’lumotlar to‘plash. Ip va gazlama ishlab chiqarish jarayonlarni kuzating. Ip va gazlama ishlab chiqarishdagi zamonaviy texnika va texnologiyalarni o’rganing.
Glossariy: Bu o‘quv-uslubiy majmua "Mutaxassislikka kirish" fanining mazmuni, maqsadi, va vazifalari, O‘zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Oliy ta’lim haqida tushuncha. O’zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi.