ACETOBACTER бактериялари асосида йилига 50тонна сирка кислота олиш технологиясида ферментёр хисоби
Ushbu kitobda Acetobacter bakteriyalari asosida yiliga 50 tonna sirka kislota olish texnologiyasi va fermentyor hisobi batafsil yoritilgan. Kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus Ta’lim Vazirligi Toshkent Kimyo-Texnologiya Instituti tomonidan chop etilgan bo‘lib, oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi fakulteti biotexnologiya kafedrasi talabalari uchun mo‘ljallangan. Unda sirka kislotasining ahamiyati, ishlab chiqarish usullari, uskunalari va texnologik jarayonlar, xavfsizlik choralari va atrof-muhit muhofazasi masalalari o‘rin olgan.
Asosiy mavzular
- Sirka kislotasining ahamiyati va ishlab chiqarishning dolzarbligi: Sirka kislotasining oziq-ovqat, kimyo, farmatsevtika sanoatlaridagi ahamiyati, iqtisodiy samaradorligi va mikrobiologik sintez orqali olinishi haqida ma'lumot beriladi.
- Sirka kislota ishlab chiqarishning mikrobiologik asoslari: Acetobacter bakteriyalarining xususiyatlari, etil spirtini oksidlab sirka kislota hosil qilishi, oziqa muhitining tarkibi va sharoitlari, fermentatsiya jarayoni va bosqichlari, ishlatiladigan turli bakteriyalar (Acetobacter va Bacterium curvum) haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Sirka kislota ishlab chiqarish uskunalarining tavsifi: Fermenterlarning turlari (erliftli, mexanik aralashtirgichli, oqimli), ularning vazifalari, tuzilishi va ishlash prinsiplari, shuningdek, ularga qo‘yiladigan talablar (sterillik, ekologik xavfsizlik, optimal sharoitlar) bayon etilgan. Turli konstruktsiyadagi fermenterlar sxemalari tasvirlangan.
- Texnologik jarayonlarning hisobi: Xom ashyo tayyorlash, oziqa muhitini sterilizatsiya qilish, fermentatsiya jarayonini o‘tkazish, mahsulotni tindirish va tozalash bosqichlari batafsil yoritilgan.
- Texnika xavfsizligi va atrof-muhit muhofazasi: Ishlab chiqarishdagi xavfsizlik qoidalari, sanitariya talablari, chiqindi suvlarni tozalash usullari va havo muhofazasi masalalari ko‘rib chiqilgan.
- Mahsulot hisobi: Yillik ishlab chiqarish hajmi, oylik va kunlik ishlab chiqarish miqdorlari, fermentatsiya vaqti va zarur uskuna miqdori kabi ko'rsatkichlar hisoblab chiqilgan.
- Uskunalar hisobi: Bioreaktor hajmi, diametri, balandligi, gidravlik hisob, isitish va sovutish tizimlari kabi uskunalar parametrlarining hisobi keltirilgan.
- Issiqlik hisobi: Reaktorning issiqlik balansi, issiqlik almashinuv yuzasi, issiqlik yo'qotishlari, kolonadagi harorat va issiqlik koeffitsientlari kabi parametrlar hisoblab chiqilgan.