Maktablarda tasviriy san`at darsida oqim va yo`nalishlarni o`rgatish metodikasi
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi Ajiniyoz nomidagi Nukus Davlat Pedagogika Instituti Pedagogika fakulteti talabasi tomonidan yozilgan bo'lib, maktablarda tasviriy san'at darsida oqim va yo'nalishlarni o'rgatish metodikasiga bag'ishlangan. Kitobda jahon san'atida oqim va yo'nalishlarning paydo bo'lishi va rivojlanishi, umumiy o'rta ta'lim maktablarida davlat ta'lim standartiga kiritilgan oqim va yo'nalishlarni o'rganish, badiiy ta'lim jarayonida oqim va yo'nalishlarning ahamiyati, jahon tasviriy san'atiga oid oqim va yo'nalishlarni tahlil qilish kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, kitobda naturalizm, realizm, syurrealizm, klassitsizm, barokko, futurizm, modernizm kabi san'at oqimlari haqida ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Jahon san'atida oqim va yo'nalishlarning paydo bo'lishi va rivojlanishi: Ushbu mavzuda san'atning qadim zamonlardan boshlab rivojlanishi, mehnat jarayonining taraqqiyoti natijasida inson tafakurining kamol topishi, sinfiy jamiyatning vujudga kelishi bilan ijtimoiy taraqqiyotida kata o'zgarishlar sodir bo'lishi, aqliy mehnat jismoniy mehnatdan ajralib chiqa boshlashi, professional san'at va san'atkorlarning paydo bo'lishi, hukmron sinfning ideologiyasini targ'ib etuvchi kuchli g'oyaviy qurolga aylanishi, omma orqasidan etishib chiqqan iste'dodli ijodkorlar mehnatkash xalq ommasining orzu-istaklarini ifoda etuvchi asarlar yaratishi, xalqning turmushi, xulq va odatlari, yutuq va mag'lubiyatlari ularning asarlarida o'z ifodasini topishi kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
- Umumiy o'rta ta'lim maktablarida davlat ta'lim standartiga kiritilgan oqim va yo'nalishlarni o'rganish: Ushbu mavzuda badiiy yo'nalishdagi oliy o'quv yurtlari, maxsus san'at kolledjlari, litseylarning rangtasvirdan o'quv mashg'ulotlari jarayonida natura asosida real tasvirlar ishlash, umumiy o'rta ta'lim maktablarida esa narsaning o'ziga qarab, yani naturaga qarab ishlash, bu mashg'ulotlarga, avvalo, naturalizm, realizm kabi yo'nalishlar yaqin turishi, naturalizm (frantsuzcha «naturalisme», lotincha «naturalis»- tabiiy, tabiatan, «natura»- tabiat)- XIX asrning so'ngidan boshlab Evropa va Amerika Qo'shma Shtatlari san'ati va adabiyotida paydo bo'lgan yo'nalishlardan biri bo'lib, borliqdagi mavjud narsalarning aynan o'zini tasvirlashga asoslanganligi, realizm (so'nggi lotin tilidagi «realis»- haqiqiy, mavjud)- borliqdagi mavjud narsalarni asl holatiga yaqin, haqqoniy tasvirlash san'ati kabi masalalar yoritilgan.
- Badiiy ta'lim jarayonida oqim va yo'nalishlarning ahamiyati. Jahon tasviriy san'atiga oid oqim va yo'nalishlarni tahlil qilish: Ushbu mavzuda abstrakt san'at, avangardizm, akademizm, barbizon maktabi, barokko, bolenye akademizmi, valet toppon, verizm, gotika, dadaizm, divizionizm, impressionizm, karavajizm, kollej, konstruktivizm, manyerizm, moviy atirgul, modern, modernizm, neoplastitsizm, op-art, pop-art, postmodernizm, prerafaelchilar, primitivizm, purizm, regionalizm, rokoko, romanizm, romantizm, simvolizm, futurizm kabi jahon tasviriy san'atida mavjud bo'lgan oqim va yo'nalishlar tahlil qilingan.