Gruntlar mexanikasi
Ushbu kitob grunt mexanikasi va poydevorlar bilan shug'ullanadi. Unda gruntlarning turlari, ularning xossalari, mustahkamlik, deformatsiya, suv sizdirish ko'rsatkichlari, tashqi yuk ta'sirida zamin zo'riqishi, inshoot cho'kishini aniqlash usullari, tabiiy zaminlarni muvozanat va dinamik (seysmik) ta'sirlar ostida hisoblash, hamda loyihalash masalalari o'rganiladi. Shuningdek, turli geologik va gidrogeologik sharoitlarda barpo etiluvchi zamin va poydevorlarning birgalikdagi ish xususiyatlari, poydevorlarning turlari, tiklash jarayonlari, ularni hisoblash va loyihalash ishlari, bo'sh gruntli zaminlarni zichlash va qotirish usullari, o'ta cho'kuvchan gruntli zaminlarda inshoot barpo etish, eskirgan zamin va poydevorlarni ta'mirlash masalalari ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Asosiy tushunchalar: Ushbu bo'limda poydevor tushunchasi, uning asosiy qismlari (ustki pog'ona, tag yuzasi, yon yuzalari) va tabiiy zaminda joylashgan sayoz poydevor chizmasi tasvirlangan.
- Grunt tasnifi va tarkibiy qismlari: Gruntlarning turlari (qoya gruntlari, yirik zarrali gruntlar, qumli va loyli gruntlar), ularning xossalari va magmatik, metamorfik, cho'kindi jinslar haqida ma'lumot berilgan.
- Gruntlarning fizik koʻrsatkichlari: Grunt zarralarining zichligi, gruntning zichligi, grunt namligi kabi asosiy fizik ko'rsatkichlar va ularni aniqlash usullari bayon etilgan.
- Gruntlarnining mexanik hossalari: Gruntning siljishga qarshiligi, ichki ishqalanish burchagi va bog'lanish kuchlari kabi mexanik xossalari, hamda ularning tashqi yuk ta'sirida o'zgarishi haqida ma'lumot berilgan.
- Grunt qatlamining zoʻriqishi va uning zamin yuk koʻtarishiga bog'liqligi: Zaminning zo'riqishi, uning tashkil etuvchilari (tik va urinma) va ular ta'sirida yuzaga keladigan holatlar tushuntirilgan.
- Yagona yuk ta'siridagi zamin zo'riqishi: Yagona yuk ta'sirida grunt qatlamida hosil bo'ladigan zo'riqishlar (oz, tzy, tzx) va ularning hisoblash usullari keltirilgan.
- Tasmasimon yuk ta'sirida zo'riqish: Tasmasimon yuk ta'sirida gruntda hosil bo'ladigan zo'riqishlar (oz, ox, tzx) va ularni aniqlash usullari bayon etilgan.
- Zamin sirtidagi zoʻriqish: Poydevorlar ostidagi gruntda zo'riqishning tarqalishi va uning hisoblash usullari, shuningdek, aylana shaklli va nomarkaziy yuk uzatuvchi poydevorlar uchun zo'riqishni aniqlash usullari ko'rsatilgan.
- Grunt zo'riqishini aniqlashdagi tajriba usullari: Grunt zo'riqishini aniqlash uchun qo'llaniladigan laboratoriya va dala tajribalari hamda ularning samaradorligi haqida ma'lumot berilgan.