Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika
Ushbu kitob "Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika" nomli oʻquv qoʻllanmasi boʻlib, u oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan tasdiqlangan namunaviy dastur va ishchi oʻquv rejasi asosida tayyorlangan. Qoʻllanmada ehtimollar nazariyasining asosiy tushunchalari, tasodifiy miqdorlar, ularning taqsimot qonunlari, tasodifiy miqdorlarning sonli xarakteristikalari, katta sonlar qonuni, tasodifiy miqdorlar sistemalari, statistik kuzatish metodlari, gipotezalarni tekshirish, korrelyatsion va regression tahlil usullari bayon qilingan. Nazariy maʼlumotlardan tashqari, har bir boʻlimga takrorlash uchun savollar, test savollari va mashqlar berilgan. Kitob, ayniqsa, "Menejment" yoʻnalishi talabalari uchun moʻljallangan boʻlib, iqtisodiy yoʻnalishlar boʻyicha tahsil olayotgan talabalar uchun ham tavsiya etiladi. Kitobda "Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi", "Mirzo Ulugʻbek nomidagi Samarqand davlat arxitektura-qurilish instituti" kabi muassasalar tilga olingan. Kitobning mualliflari Q. Mamasoliyev va Y. Nishanov boʻlib, 2017-yilda chop etilgan.
Asosiy mavzular
- Ehtimollar nazariyasining asosiy tushunchalari.: Bu mavzu ehtimollar nazariyasining predmeti, tasodifiy hodisalar, ularning turlari (ishonchli, ishonchsiz, tasodifiy), hodisalar algebrasi va hodisalar fazosi kabi asosiy tushunchalarni oʻrganishga bagʻishlangan. Shuningdek, kombinatorik elementlar va ehtimollarni hisoblash usullari, jumladan, qoʻshish va koʻpaytirish qoidalari, Puasson, Bernulli, Laplas va Gauss formulalari ham yoritilgan.
- Tasodifiy miqdorlar: Ushbu mavzu tasodifiy miqdorlar, ularning diskret va uzluksiz turlari, taqsimot qonunlari, matematik kutilishi, dispersiyasi va oʻrtacha kvadratik chetlanishi kabi asosiy xossalarini oʻrganadi. Xususan, binomial, Puasson, geometrik, koʻrsatkichli, normal, tekis taqsimotlar, shuningdek, markaziy va boshlangʻich momentlar hamda ularning xossalari batafsil yoritilgan.
- Statistik baholash va gipotezalarni tekshirish: Mavzu statistik baholashning asosiy tushunchalari, jumladan, nuqtaviy va interval baholash, ishonchlilik intervallari, statistik gipotezalar va ularni tekshirish metodlari (Pirson, Kolmogorov, Bernulli) bilan tanishtiradi. Shuningdek, korrelyatsion bogʻlanishlar va regressiya tahlili ham qamrab olingan.