Valeologiya asosolari

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan va "Valeologiya asoslari" fanidan ma'ruzalar uchun o'quv qo'llanma sifatida tayyorlangan. Qo'llanmada inson salomatligi, sog'lom turmush tarzi, zararli odatlar, OIV/OITS, giyohvandlik, toksikomaniya, reproduktiv salomatlik, ovqatlanish va organizmdagi mikroelementlar hamda vitaminlar tanqisligi kabi muhim mavzular chuqur o'rganilgan.

Asosiy mavzular

I-BOB: Valeologiyaning nazariy-metodologik asoslari. Valeo logik yo'nalishlar: pedagogik, ekologik va ijtimoiy valeologiya: Ushbu bob valeologiya fanining nazariy-metodologik asoslarini, uning yo'nalishlarini (pedagogik, ekologik, ijtimoiy) hamda "Sog'lom turmush tarzi" tushunchasini ochib beradi. Unda valeologiyaning predmeti, maqsadi, vazifalari va o'rganish ob'ektlari bayon qilingan. Shuningdek, sog'lom turmush tarzini shakllantirishga ta'sir etuvchi omillar, jumladan, jismoniy tarbiya, noto'g'ri ovqatlanish, zararli odatlar, OIV/OITS, giyohvandlik va toksikomaniya kabi mavzular ham yoritilgan.
II-BOB: INSON SALOMATLIGI, SOG’LOM VA KASAL ORGANIZM TUSHUNCHASI: Mazkur bob inson salomatligi, sog'lom va kasal organizm tushunchalariga bag'ishlangan. Unda salomatlik va kasallikning sabablari, irsiyatning ta'siri, turmush tarzi, hamda turli kasalliklarning oldini olish choralari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. OITS va uning tarqalish yo'llari, oldini olish choralari ham yoritilgan.
III-BOB: Sog’lom turmush tarzi va uni tashkil etuvchi tarkibiy qismlar.: Ushbu bob sog'lom turmush tarzi, uning tarkibiy qismlari, jumladan kundalik ovqatlanish tartibi, ekologik gigiena, psixologik gigiena, jinsiy gigiena, faol xarakat, zararli odatlardan saqlanish kabi mavzularni o'z ichiga oladi. Sog'lom turmush tarzi - bu faol mehnat, kuchli jismoniy va ruhiy holat, o'ta xavfli va zararli ta'sir ko'rsatuvchi omillarni yenga oladigan, yetuklikka intiluvchan shaxsning shakllanish jarayonidir.
IV-BOB: Inson salomatligi va zararli odatlar.: Bobda zararli odatlar, jumladan tamaki chekish, alkogolizm, giyohvandlik va toksikomaniyaning inson organizmiga ta'siri, ularning kelib chiqish sabablari va oldini olish choralari batafsil yoritilgan. Zararli odatlardan halos bo'lish yo'llari, ularning ta'siri va oldini olish choralari ham ko'rsatib o'tilgan.
V-BOB; ORTIRILGAN IMUNITET TANQISLIGI SINDROMI XAQIDA TUSHUNCHA.: Ushbu bob OIV/OITS haqida tushuncha beradi. Unda kasallikni kelib chiqish sabablari, tarqalish yo'llari, klinik belgilari, aniqlash usullari va davolash usullari haqida ma'lumotlar keltirilgan. OIV virusining yuqish yo'llari va profilaktika choralari ham batafsil yoritilgan.
VI-BOB; AHOLI REPRODUKTIV SALOMATLIGINI MUSTAXKAMLASH MASALALARI: Bobda aholi reproduktiv salomatligini mustahkamlash, sog'lom oila qurish, sog'lom bola tug'ilishi, reproduktiv salomatlik tamoyillari, reproduktivlik masalalari, jumladan kontratseptiv vositalar, homiladorlik va tug'ish jarayonida onalar va bolalar salomatligini muhofaza qilish, sog'lom oilani shakllantirish kabi mavzular yoritilgan.
VII-BOB. Ovqatlanish. Organizmda mikroelementlar va vitaminlar tanqisligi: Ushbu bob ovqatlanishning ahamiyati, asosiy oziq moddalar, ularga bo'lgan talab, organizmning mikroelementlar va vitaminlarga bo'lgan ehtiyoji, shuningdek, yod tanqisligi, anemiya kasalligi va ularning oldini olish choralari haqida ma'lumotlar beradi.