Muxandislik geologiyasi
Ushbu kitob muhandislik geologiyasi fanini chuqur o'rganishga qaratilgan bo'lib, unda yerning tuzilishi, minerallar, tog' jinslari, geologik jarayonlar, seysmik hodisalar, er osti suvlari va muhandislik-geologik qidiruv ishlari kabi muhim mavzular chuqur tahlil qilingan. Kitobda o'zbekistonlik olimlarning tadqiqotlari, ularning ilmiy xulosalari va amaliy tajribalari asosida ma'lumotlar berilgan. Muhandislik-geologik qidiruv ishlarining vazifalari, usullari, dala va laboratoriya ishlari, geologik xaritalar va hisobotlar batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Er haqida umumiy ma'lumotlar: Bu mavzu Yerning kelib chiqishi, shakli, tuzilishi, tarkibi va issiqlik rejimi haqida ma'lumot beradi. Yerning quyosh sistemasidagi o'rni, paydo bo'lishi haqidagi gipotezalar hamda Yerning ichki tuzilishi, atmosferasi, gidrosferasi, litosferasi haqida batafsil tushunchalar berilgan.
- Minerallar: Minerallar haqida umumiy tushuncha, ularning kristall tuzilishi, fizikaviy xossalari, tog' jinslarini hosil qiluvchi asosiy minerallar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Mineralarni aniqlash usullari, ularning tasnifi va foydalanish sohalari haqida batafsil yoritilgan.
- Tog' jinslari: Bu mavzuda tog' jinslarining tasnifi, magmatik, cho'kindi va metamorfik tog' jinslarining hosil bo'lishi, ularning qurilish xossalari, tarkibi va tektonik jarayonlar bilan bog'liqligi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Tog' jinslarining yoshi va ularning geologik rivojlanishi haqida ham so'z yuritiladi.
- Cho'kindi va metamorfik tog' jinslari, ularning qurilish xossalari: Cho'kindi va metamorfik tog' jinslarining klassifikastiyasi, kimyoviy va mineralogik tarkibi, qurilish xossalari atroflicha o'rganilgan. Geologik davrlar va er yuzasidagi tog' jinslarining yoshi aniqlash usullari haqida ham ma'lumot berilgan.
- Erning ichki kuchiga bo'lgan geologik hodisalar: Bu mavzu yerning ichki kuchlari ta'sirida yuzaga keladigan tektonik hodisalar, seysmik hodisalar va zilzilalar, tektonik harakatlarning turlari va er qatlamlarining yotish shakllari, qurilishda ularning ahamiyati haqida batafsil ma'lumot beradi.
- Erning sirtqi kuchiga bo'lgan geologik hodisalar: Erning sirtqi kuchlar ta'sirida yuzaga keladigan geologik hodisalar, jumladan surilishlar, nurash jarayoni, shamolning geologik ishi, eol yotqiziqlar, karstlanish hodisasi, selning geologik ishi va prolyuvial tog' jinslari, plivun va suffoziya kabi mavzular chuqur o'rganilgan.
- Er osti suvlari: Er osti suvlarning paydo bo'lishi, fizikaviy-kimyoviy xossalari, yotish sharoiti buyicha turlari, qatlamlararo er osti suvlari, ularning harakatlanish qonuniyatlari va oqim sarfi haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Muhandislik geologik qidiruv ishlari: Muhandislik-geologik qidiruv ishlarining vazifalari va usullari, dala va laboratoriya ishlari, geofizikaviy tekshirish usullari, sanoat qurilishida qidiruv ishlari, geologik xaritalar va qirqimlar, muhandislik-geologik hisobot kabilar chuqur o'rganilgan.