Леонардо да Винчининг "Адолат" ҳикоясида дунёдаги адолатсизлик, табиатдаги мувозанат, ҳар бир мавжудотнинг ўз ўрни ва вазифаси ҳақида ҳикоя қилинади. Асар қаҳрамонлари (сичқон, мушук, бойқуш) орқали адолат тушунчасига ёндашилади. Бойқушнинг ҳикматли сўзлари табиат қонунларига асосланиб, жамиятда адолатни ўрнатишга қаратилган.
Мақолада адолат тушунчасининг алломалар томонидан таҳлил этилиши, унинг генезиси ва турли талқинлари, шунингдек, адолатли жамиятнинг асосий белгилари ёритилган.
Ushbu kitob adolat, ma'naviyat va ularning jamiyatdagi ahamiyatini yoritadi. Adolatning mohiyati, inson hayotidagi roli, ma'naviy qadriyatlar va ularning o'zaro bog'liqligi tahlil qilinadi. Shuningdek, kitobda ma'naviyatning milliy va umumbashariy jihatlari, yosh avlodni tarbiyalash masalalari ham o'rin olgan.
Ushbu maqola Alisher Navoiyning hikoyalarida adolat masalasini o'rganadi. Unda Navoiyning adolatli hukmdor idealini qanday tasvirlagani, zolimlikka qarshi kurashi va xalq manfaatlarini himoya qilgani tahlil qilinadi. Shuningdek, hikoyalardagi ijobiy va salbiy obrazlar, ularning xususiyatlari hamda Navoiyning adabiy uslubi, jumladan tashbihlar, iboralar va xalq og'zaki ijodidan foydalanishi ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob adolat tushunchasi va uning jamiyatdagi ahamiyatini o'rganadi. Adolatning turli tarixiy davrlardagi talqinlari, yoshlar dunyoqarashida adolatning o'rni, oila va mahallaning adolatparvarlik tarbiyasidagi roli kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Qo'llanma axloqiy adolat va adolat tushunchalarining shakllanish tarixini o'rganadi. Adolatning jamiyat uchun ahamiyati, turli davrlardagi mutafakkirlar qarashlari va Markaziy Osiyo mutafakkirlarining adolat haqidagi g'oyalarining o'rganilishi yoritilgan. Qo'llanma keng o'quvchilar auditoriyasi uchun mo'ljallangan.
Hikoya adolat haqida bo'lib, unda tabiatdagi tartib va adolatning ahamiyati ta'kidlanadi. Asarda turli hayvonlar orqali adolatning mohiyati ochib berilgan. Boyqush donoligi, asalari oilasining inoq mehnat qilishlari va har bir jonzodning o'z o'rni borligi ta'kidlanadi. Leonardo da Vinchi asarida adolatning donolikka asoslanganligi va har bir kishi o'z vazifasini bajarishi kerakligi haqida xulosa beriladi.
Ushbu kitob "Adolatga xiyonat" deb nomlanadi va O'zbekistonlik yozuvchi To'xtamurod Tursunovich Tursunboyev qalamiga mansub bo'lib, adabiyotshunos D. S. Komilov muharrirligi ostida nashr etilgan. Kitobda insonlar o'rtasidagi samimiy munosabatlar, sevgi, sadoqat, xiyonat, oilaviy muammolar va jamiyatdagi illatlar tasvirlangan. Asar qahramonlari hayotiy voqealar, qiyinchiliklar va ulardan chiqish yo'llari bilan kitobxonlarga taqdim etilgan.
Alisher Navoiyning "Mahbub ul-Qulub" asari insoniyat, jamiyat va axloq-odob masalalariga bag'ishlangan pandnoma. Asarda adolat, saxovat, qanoat, sabr, tavozu kabi fazilatlar ulug'lanib, zulm, hasad, riyo kabi illatlar qoralanadi. Muallif jamiyatning turli tabaqalari vakillarini (shohlar, vazirlar, ulamolar, fuzalolar, qozilar, muftiylar, tabiblar va boshqalar) o'ziga xos uslubda tasvirlab, ularning ijobiy va salbiy xususiyatlarini ochib beradi. Asar hikoyatlar, aforizmlar va she'riy parchalar bilan boyitilgan.
Ushbu kitobda buyuk faylasuf Aflotun davlat va jamiyat tuzilishi, qonunlar va ularga bo'lgan asosiy talablar, shuningdek ularni aholiga tushuntirish va amalda joriy etish masalalari haqida mulohazalar yuritadi. Kitobda adolat, mardlik, nomus, vatanparvarlik, ota-ona hurmati, ezgu ishlarni amalga oshirish kabi umuminsoniy qadriyatlar yoritilgan.