Ushbu kitob geofizika fanining amaliy bo'limi bo'lgan burg'ulash quduqlarini geofizik tadqiq etish (QGT) usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda QGTning asosiy vazifalari, geologik kesmalarni o'rganish, texnik holatini aniqlash, qidiruv va razvedka ishlarida qo'llaniladigan usullari, apparaturalar, ma'lumotlarni qayta ishlash va talqin qilish kabi masalalar yoritilgan.
Ushbu hujjat O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi yo'nalishi bo'yicha namunaviy o'quv rejasidir. Unda 3140900-Geofizika tayyorlov yo'nalishi, 3140901-Texnik-geofizik kasbi bo'yicha o'quv jarayoni jadvali, o'quv rejasi, fanlar, soatlar taqsimoti, amaliyotlar va davlat attestatsiyasi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, o'quv rejasiga tushuntirish xati, haftalik yuklama, o'quv rejasining tarkibiy qismlari va tuzuvchilar haqida ma'lumotlar mavjud.
Ushbu bitiruv malakaviy ish matematik fizika tenglamalari va ularning geofizikaga tadbiq etilishiga bag'ishlangan. Unda matematik fizikaning asosiy tenglamalari, ularning turlari, korrekt va nokorrekt masalalar, teskari masalalar tushunchasi va ularni yechish usullari ko'rib chiqilgan. Geofizika masalalarida teskari masalalarni qo'llash usullari va natijalari tahlil qilingan. Ishning asosiy maqsadi - talabalarga matematik fizika va geofizika sohalaridagi bilimlarini chuqurlashtirishga yordam berishdir.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati neft va gaz konlarining geoelektrik samarasi va neftgazlilikni geofizik usullar yordamida prognozlash mavzusiga bag'ishlangan. Unda neft va gaz konlarini aniqlashda geofizik tadqiqot usullarining o'rni, xususan, magnetotellurik zondlash (MTZ) usulining qo'llanilishi, uning samaradorligi va yangi usullarning ishlab chiqilishi hamda amaliy qo'llanilishi yoritilgan. Tadqiqotda O'zbekistonning neft va gazli hududlarining geologik sharoitlari, geofizik modellari, ularning chuqur geologik tuzilmasi va neftgazlilikni prognozlashning yangi uslublari ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu maqola neft va gaz quduqlarini burg'ilash vaqtida tog' jinslari namunalari olish usullarini, ularning ahamiyati va qo'llanilishini batafsil yoritadi. Geofizik tadqiqotlar neft va gaz konlarini o'rganishda muhim rol o'ynashi ta'kidlanadi. Maqolada "otuvchi" va "parmalovchi" quruqlovchilar yordamida namuna olish texnologiyasi, jumladan, ularning tuzilishi va ishlash prinsipi tushuntiriladi. Shuningdek, olingan namunalarning laboratoriyada o'rganilishi va bu usullarning afzalliklari haqida ma'lumot beriladi. Quduq devorlaridan namuna olish usulining umumiy samaradorligi 80-90% ni tashkil etishi aytib o'tiladi. Maqolada "Litosfera" tushunchasi, uning tarkibi, yer resurslari va tuproqlarning ahamiyati haqida ham qisqacha ma'lumot mavjud.
Ushbu kitob O‘zbekiston hududidagi Buxoro-Xiva mintaqasining yura davri geologik tuzilishini geofizik ma’lumotlar asosida o‘rganishga bag‘ishlangan. Kitobda yura davri kesimining tuzilishi, litologik tarkibi va lateral bir jinsliligi tahlil qilinadi. Seysmik to‘lqinlarni matematik modellashtirish va ma’lumotlarni kompleks talqin qilish uslubi ishlab chiqiladi. Olingan natijalar yura davri cho‘kindi hosil bo‘lish havzasining geologik rivojlanish tarixini o‘rganishga imkon beradi hamda neft va gaz konlarini qidirish va razvedka qilishda qo‘llanilishi mumkin.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi "Integral geometriya va uning seysmik ma'lumotlarni qayta ishlash va tiklash masalalarini yechishda qo'llanilishi" mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda matematik modellashtirish va algoritmik yechimlar asosida geofizik ma'lumotlarni qayta ishlash masalasi o'rganilgan. Tadqiqotda parabola va siniq chiziqlar oilalari bo'yicha integral geometriya masalalarini yechishning nazariy va amaliy jihatlari ko'rib chiqilgan, shuningdek, ushbu usullarning geofizikada qo'llanilishi ko'rsatilgan.
Ushbu maqola O'zbekistondagi, xususan, markaziy Qizilqum hududidagi neft va gaz konlarini qidirish va razvedka qilishda elektrotexnik usullarning qo'llanilishi natijalarini tahlil qiladi. Maqolada bu hududlarda chuqur joylashgan neft va gaz konlarini aniqlashda geofizik usullardan, xususan, elektrotexnik usullardan keng foydalanilayotgani ta'kidlanadi. Maqolada Zarafshon va Nuratinsk havzalarida mintaqaviy MTZ ishlari, G'azli ko'tarilishi va Tuzkon botig'ida qidiruv MTZ, BP va ZSD-ZI ishlari natijalari keltirilgan. Shuningdek, 1D inversiya yordamida aniqlangan strukturalar va ularning neft va gazga bo'lgan istiqbolliligi ham ko'rsatilgan. Umuman olganda, ushbu maqola elektrotexnik usullarning geologik qidiruvlarda samarali ekanligini tasdiqlaydi.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu maqola Yer qobig'ini o'rganishda masofaviy zondlash (DZZ) usullarining imkoniyatlarini ochib beradi. Maqolada DZZ usullarining geologiya, ayniqsa foydali qazilmalarni izlash va ularning konlarini aniqlashdagi ahamiyati ta'kidlangan. DZZ yordamida geologik qidiruv ishlarining narxi kamayishi va keng hududlarni kompleks o'rganish mumkinligi, jumladan, an'anaviy usullar bilan erishib bo'lmaydigan joylarni ham o'rganish mumkinligi aytib o'tilgan. Shuningdek, DZZ ma'lumotlari konlarni ekspluatatsiya qilishda ham qo'llanilishi, masalan, vertikal siljishlarni monitoring qilishda foydali ekanligi qayd etilgan. Maqolada DZZning geologik tadqiqotlardagi asosiy yo'nalishlari, jumladan, Yer yuzasining strukturasini tahlil qilish, lokal va global anomalilarni o'rganish, geologik xaritalash, ekzogen geologik jarayonlarni monitoring qilish va potensial konlarni aniqlash kabi mavzular yoritilgan. Kosmik suratlarni qo'llash orqali chiziqli strukturalarni (jarayonlarni), geologik jismlarning chegaralarini, tektonik rayonlashtirishni, mahalliy strukturalarni aniqlash, seysmik xavfni baholash va genologik/geomorfologik kartalash kabi masalalar hal qilinishi mumkinligi ta'kidlangan. Maqolada kelajakda O'zbekiston uchun yuqori aniqlikdagi radiolokatsion suratlarni taqdim eta oladigan kosmik tizimlar yaratish rejalashtirilayotgani va bu esa geologik qidiruv ishlarini yanada samaraliroq qilishiga yordam berishi haqida so'z boradi. Muallif, O'zbekistonning geologik tuzilishi va yashirin strukturalarni izlash zaruriyatini hisobga olgan holda, avvalgi tadqiqotlarda qo'llanilmagan DZZ usullaridan foydalanishni tavsiya etadi. Multispektral va radiolokatsion aeroqismalarning afzalliklari, turli diapazonlardagi radiolokatsion tizimlar va ularning imkoniyatlari ham ko'rib chiqilgan.