Maqolada diskursiv yuklamalar, ularning nutq jarayonidagi o'rni va ahamiyati, shuningdek, turli tillardagi tadqiqotlar haqida ma'lumot berilgan. Diskursiv markerlar matnni jonlantirish, uning butunligini ta'minlash, emotsional-ekspressiv ta'sirchanlikni oshirish va so'zlovchining ruhiy holatini aks ettirish kabi vazifalarni bajaradi. O'zbek tilidagi diskursiv yuklamalar misollar bilan keltirilgan va ularning o'ziga xos xususiyatlari tahlil qilingan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Kiselev Dmitriy Anatolyevichning Fransiya tilidagi kategorik so'z turkumlarining representativ funksiyasining diskursiv-pragmatik jihatlari mavzusidagi tadqiqotini o'z ichiga oladi. Unda tilshunoslikning turli yo'nalishlari, xususan, diskurs tahlili, pragmalinvistika, semantika va sintaksis sohalaridagi so'nggi yutuqlar, xorijiy va mahalliy tadqiqotlar tahlili asosida olib borilgan ilmiy xulosalar bayon etilgan. Asosiy e'tibor fransuz tilidagi anafora hodisasining universal va xususiy jihatlarini, uning nutq jarayonidagi pragmatik maqsadlarini ochib berishga qaratilgan. Tadqiqotda ot, sifat, fe'l va ravish kabi so'z turkumlarining anaforik funksiyalari, ularning matndagi va diskursdagi o'rni hamda qo'llanilish mexanizmlari atroflicha o'rganilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati zamonaviy nemis tilining og'zaki nutqidagi frazeologik birliklarning semantik-diskurshiv maqomini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda frazeologik birliklarning turli-tuman variantlari, ularning qo'llanish o'rinlari va nutqdagi o'rni tahlil qilingan. Nemis tilining dialoglarida frazeologik birliklarning qo'llanilishi, shakllanishi va rivojlanish qonuniyatlari o'rganilgan. Xususan, frazeologik birliklarning semantic-stilistik va kommunikativ-pragmatik xususiyatlari ochib berilgan. Tadqiqotda, shuningdek, frazeologik birliklarning matn hosil qilishdagi o'rni, ularning sintaktik va semantik-stilistik belgilari hamda ta'siri tahlil qilingan. Nemis tilining og'zaki nutqida frazeologik birliklarning ishlatilishi, ularning turli uslubiy va dialogik kontekstlarda qo'llanilishi, semantic-diskurshiv maqomi atroflicha o'rganilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati “Mediamatnda metonymiyaning voqelanishi: kognitiv-diskursiv jihatlari” mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda metonymiyaning media matnlarida qo'llanilishi, uning kognitiv va diskursiv xususiyatlari, matnning yaxlitligini ta'minlashdagi roli chuqur tahlil qilinadi. Tadqiqotda metonymiyaning leksik va qisman' grammatik koheziyani shakllantirishdagi o'rni, shuningdek, metaforadan farqli jihatlari ochib berilgan. Mediamatnlarda kognitiv-diskursiv jihatdan metodniyani tahlil qilishda yangi yo'nalishlar ko'rsatilgan va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati nutqiy tuzilmalarning axborot-diskursiv mazmunini shakllantirish jarayonida tejamkorlik tamoyilining faollashuvi mavzusini ingliz va o'zbek tillari materiallari asosida o'rganadi. Tadqiqotda nutqiy faoliyatning mohiyati,
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti oʻzbek va ingliz tillarida diskursda voqelangan toʻliqsiz gaplarning lingvistik va pragmatik xususiyatlarini, shuningdek, ularning sotsiopragmatik koʻrsatkichlarini tadqiq etadi. Tadqiqotda toʻliqsiz gaplarning ijtimoiy-demografik, jinsiy va yoshga oid xususiyatlari, ularning nutqdagi oʻrni va vazifalari, shuningdek, dialog va monologlardagi qoʻllanishi atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi shundan iboratki, u oʻzbek va ingliz tillaridagi toʻliqsiz gaplarning struktur-semantik va sotsiopragmatik xususiyatlarini qiyosiy tahlil qilish asosida ularning kommunikativ-pragmatik mazmunini belgilovchi lingvistik xususiyatlarini aniqlaydi. Tadqiqot natijalari jahon tilshunosligida, xususan, pragmalinvistika, sotsiolingvistika va diskurs tahlili sohalarida yangi bilimlarni taqdim etadi.
Ushbu maqola "Diskurs" tushunchasiga bag'ishlangan bo'lib, unda diskursning pragma-lingvistikadagi o'rni, nutq bilan farqi, turlicha talqinlari, kognitiv tilshunoslikdagi ahamiyati va matn bilan munosabati kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Mualliflar diskursni keng ma'noda, yozma va og'zaki nutq jarayonlarini qamrab oluvchi hodisa sifatida talqin etadilar. Shuningdek, diskursiv markerlar, ularning nutqdagi roli va kommunikativ strategiyalarni belgilashdagi ahamiyati ham tahlil qilinadi.
Ushbu maqola dialogik diskursda 'intentsional mazmun' (niyatli mazmun) ning ifodalanishini, uning tuzilishini va aloqadorligini o'rganadi. Tadqiqotda dialogik diskursning ichki va tashqi jihatlari, ya'ni denotativ voqelik (propozitsion unsur) va adresantning voqelikka munosabati (modus) tahlil qilinadi. Maqolada polipredikativ birliklarning tuzilishi, ularning mazmuniy va pragmatik jihatlari, shuningdek, nutqiy aktlar (iltimos, buyruq, tahdid, maslahat) bilan aloqadorligi yoritiladi. Nutqiy vaziyat va adresantning subyektiv munosabatlari dialogik diskursning shakllanishida muhim rol o'ynashi ta'kidlanadi.
Ushbu kitob tilshunoslik, xususan, diskurs tahlili va uning lingvistik, pragmatik va ijtimoiy-madaniy jihatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda diskursning mohiyati, uning turli talqinlari, matn bilan o'zaro aloqasi, shuningdek, nutq aktlari nazariyasi va ularning qo'llanilishi atroflicha tahlil qilinadi. Kitobda, shuningdek, og'zaki va yozma matnlarning diskurs tahlili, matndagi grammatik bog'lanishlar va ularning shakllanishi hamda diskursni o'rganish usullari yoritilgan.
Ushbu avtoreferat „Intervyu matnlarining diskursiv tahlili“ mavzusidagi doktorlik dissertatsiyasining qisqacha mazmunini oʻz ichiga oladi. Tadqiqotda intervyu matnlari lingvokulturologik, sotsiolingvistik va pragmatik jihatdan tahlil qilinadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi – intervyu matnlarning lingvokulturologik, sotsiolingvistik va pragmatik xususiyatlarini ochib berishdan iborat. Unda diskurs tushunchasi, uning mohiyati, diskurs va matn munosabati, diskurs va dialog kabi masalalar ham yoritilgan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekiston Milliy universiteti, OʻzRFA Qoraqalpogʻiston boʻlimi va Oʻzbekiston Milliy teleradiokompaniyasining ilmiy-amaliy ishlarida qoʻllanilgan.