Зирк (Berberis l.) ўсимлигини биоэкологияси ва кўпайтириш технологияси
Ushbu dissertatsiya avtoreferati
Ushbu dissertatsiya avtoreferati
Ushbu kitobda na'matak (Rosa canina L) va (Berberis oblonga Schneid) kabi dorivor o'simliklarning kimyoviy tarkibi, ulardan olingan ekstraktlarning biologik faolligi, xususan immun tizimini mustahkamlovchi xususiyatlari tadqiq etilgan. Tadqiqot natijasida mazkur o'simliklar asosida "VITOON" va "KALMAVIT" nomli yangi oziq-ovqat qo'shimchalari ishlab chiqilgan bo'lib, ularning xavfsizligi va samaradorligi ilmiy asosda tasdiqlangan. Shuningdek, ushbu qo'shimchalarning eksport-import qilishdagi bojxona kodlari aniqlanib, tijoratlashtirish uchun muhim tavsiyalar berilgan.
Ushbu tadqiqot O'zbekiston sharoitida Barbaris L. turkumiga mansub зирк o'simligining istiqbolli shakllarini aniqlash, ularning biologik va xo'jalik xususiyatlarini o'rganish hamda yangi navlarini yaratishga bag'ishlangan. Tadqiqot natijasida "Sijjak-1", "Nanay-5" va "Sijjak-10" nomli uchta yangi зирк navi yaratildi hamda ularga patent olindi. Tadqiqotda bu navlarning yaratilishi, ularning bioximyoviy tarkibi, hosildorligi, agrotexnikasi va amaliyotga joriy etilishi bo'yicha keng qamrovli ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, ushbu navlarning Respublikada ko'chat yetishtirish, plantatsiyalar tashkil qilish va ulardan foydalanish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi qizil zirkning ko'paytirish usullari va xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda zirkning botanik tavsifi, tarqalishi, morfologik va fenologik xususiyatlari, urug'larining unishi kabi masalalar yoritilgan. Tadqiqot Zarafshon davlat qo'riqxonasida olib borilgan bo'lib, qizil mevali zirk shakllarining ko'paytirish usullari va xususiyatlarini aniqlashga qaratilgan. Ishda adabiyotlar tahlili, tadqiqot metodlari, natijalar, xulosalar va tavsiyalar keltirilgan.
Ertak qadim zamonda bir shaharda bo'lib o'tadi. Shahar aholisi mehnatsevar bo'lib, turli hunarlar bilan shug'ullanadi. Bir kun shahar farovonligini ko'rgan zolim podshoh uni egallash niyatida ayg'oqchini yuboradi. Ayg'oqchi shaharda kezib, aholi haqida ma'lumot to'plashga harakat qiladi. U kichkina bola bilan uchrashib, undan shahar haqida savollar so'raydi. Bola ayg'oqchining yomon niyatini sezib, savollarga dadil javob beradi va shaharni sirlarini ochmaydi. Ayg'oqchi bolani aldashga urinadi, lekin bola vatanini sotmaydi. Oxirida ayg'oqchi bolaning jasurligiga qoyil qolib, yurtiga qaytib ketadi.
Ushbu kitob Oʻzbekiston Badiiy Akademiyasi Kamoliddin Behzod nomidagi Milliy Rassomlik va Dizayn Institutining “Tasviriy Sanʼat” fakulteti “Mahobatli Rangtasvir” kafedrasi talabasi Hakimova Sardor Sobirjon oʻgʻlining “Sirk” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishidan iborat. Ishning asosiy maqsadi sirk mavzusini rangtasvir va dekorativ-amaliy sanʼatning витраж (vitrage) texnikasi orqali tadqiq qilish hamda Oʻzbekiston sirk sanʼatining rivojlanish tarixini oʻrganishdir. Kitobda sirk mavzusining mohiyati, uning tarixiy rivojlanishi, zamonaviy oʻzbek sirk sanʼatining bugungi kundagi holati va rivojlanish bosqichlari atroflicha yoritilgan. Shuningdek, витраж sanʼatining turlari, texnikalari va uning oʻziga xos xususiyatlari haqida batafsil maʼlumotlar berilgan. Kitobda, shuningdek, sirk mavzusida yaratilgan kompozitsiyalar, eskizlar va ish jarayonidan lavhalar keltirilgan.
Maqolada soyabonguldoshlar oilasiga mansub o'simliklar, xususan ziraning foydali xususiyatlari va turlari haqida ma'lumot berilgan. Ziraning O'rta Osiyo xalqlari uchun qadimdan ma'lumligi, uning turli xil meditsina, parfyumeriya va oziq-ovqat sanoatida ishlatilishi ta'kidlangan. Maqolada O'zbekistonda tarqalgan ziraning 9 turi, ularning botanik tavsifi, xalq tabobatida qo'llanilishi, kimyoviy tarkibi va iste'mol qilish usullari haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, ziraning ozuqaviy qiymati, undagi vitaminlar, minerallar va boshqa foydali moddalar miqdori jadval shaklida ko'rsatilgan.
Hikoya Yangi yil arafasida bo'lib o'tadigan qiziqarli voqealarni tasvirlaydi. Asilbek ismli bola Qorboboning sovg'alarini oladi, lekin Qorboboning qulog'idagi sirg'aga e'tibor beradi. Bu sirg'a ularning qo'shnisi Risolat opaning yo'qolgan sirg'asiga o'xshaydi. Ma'lum bo'lishicha, Risolat opaning o'zi Qorbobo bo'lib, bolalarni Yangi yil bilan tabriklaydi, chunki u farzand ko'rishga intiladi va bu orqali o'zini baxtli his qiladi.
Ushbu avtoreferat Gulsanam Tursunova tomonidan yozilgan va u ommabop portladcementlar uchun yangi turdagi kompozitsion qo'shimchalar bilan yangi texnologiyalar ishlab chiqish mavzusiga bag'ishlangan. Tadqiqotda mahalliy xomashyo (TAMD, ohaktosh, KFSF, ABOS) asosida yangi kompozitsion qo'shimchalarni (KP) tanlash, ularning kimyoviy va mineralogik tarkibi, gidravlik va puzzolan faolligini o'rganish, hamda yangi turdagi kompozitsion portladcementlar (KPC) ishlab chiqarish texnologiyasini ishlab chiqish ko'zda tutilgan. Tadqiqotda KPC ning jismoniy-mexanik xususiyatlariga ta'sir etuvchi omillar, ularning gidratlanish jarayonlari va mikrostruktura shakllanishi o'rganilgan.
Ushbu to'plamda O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Toshkent Islom Universitetining ilmiy-tahliliy axboroti jamlangan bo'lib, unda turli ilmiy maqolalar va tahlillar o'rin olgan.