Kitob falsafaning borliq muammosi, uning shakllari, darajalari va o'zaro aloqadorligini ilmiy-nazariy jihatdan umumlashtiradi. Unda ontologiya, borliq, materiya, ruh, harakat, makon, zamon kabi tushunchalar tahlil qilinadi. Shuningdek, borliqning shakllari (tabiat, jamiyat, inson, ma'naviyat) va ularning o'ziga xos xususiyatlari ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Mirzo Ulug'bek nomidagi Samarqand Davlat Arxitektura Qurilish Instituti "Falsafa" kafedrasi uchun chop etilgan o'quv-uslubiy qo'llanmadir. Qo'llanma "Ontologiya" fanini o'rganuvchi bakalavr talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, unda ontologiya tushunchasi, borliq va yo'qlik kategoriyalari, substansiya muammosi, materiya shakllari, harakat va fazo-vaqt kabi ontologik masalalar zamonaviy pedagogik texnologiyalar asosida yoritilgan.
Ushbu kitob falsafa fanidan referat bo'lib, unda ontologiya, borliq falsafasi, materiya, makon va vaqt, tabiat falsafasi hamda inson borlig'i kabi mavzular yoritilgan. Kitobda falsafiy tushunchalarning mohiyati, ularning o'zaro aloqadorligi va jamiyat taraqqiyotidagi o'rni tahlil qilinadi.
Ushbu kitob ontologiyaga, ya'ni borliq haqidagi falsafiy ta'limotga bag'ishlangan. Unda borliqning falsafiy mazmuni, asosiy shakllari, falsafadagi substansiya muammosi, materiya va uning mavjudlik shakllari kabi masalalar o'rganiladi. Kitobda borliq kategoriyasi, uning inson hayotidagi o'rni, borliqning abadiyligi va o'tkinchiligi, dunyoning yaratilganligi yoki yaratilmaganligi kabi savollar tahlil qilinadi. Shuningdek, borliqning moddiy va ma'naviy shakllari, inson borlig'i, ijtimoiy borliq kabi turlari ham ko'rib chiqiladi.
Ushbu bitiruv malaka ishi falsafiy bilimlarning asosiy yo'nalishlaridan biri bo'lgan ontologiyani, ya'ni borliq haqidagi ta'limotni o'rganishga bag'ishlangan. Unda borliqning mohiyati, uning shakllari, materiya kategoriyasi, harakat, fazo va vaqt kabi falsafiy kategoriyalar chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, zamonaviy dunyoda ontologiya masala-larining dolzarbligi, uning falsafa va boshqa fanlar tizimidagi o'rni hamda ahamiyati yoritib berilgan. Ishda talabalar va bo'lajak pedagoglarning ontologiyani o'zlashtirishlari uchun qo'llaniladigan samarali usullar va ta'limiy vositalar taklif etilgan.
Ushbu o'quv qo'llanma ontologiya - borliq haqidagi falsafiy ta'limotga bag'ishlangan. Unda borliqning falsafiy mohiyati, kategoriyasi, asosiy shakllari, substansiya muammosi, materiya va uning mavjudlik shakllari kabi masalalar keng yoritilgan.
Ushbu kitob falsafa fanining ontologiya bo'limiga bag'ishlangan bo'lib, borliq, uning shakllari, substansiya muammosi va materiya mavjudligining shakllari kabi asosiy tushunchalarni qamrab oladi. Kitob talabalarga mo'ljallangan bo'lib, falsafiy fikrlashni rivojlantirishga va dunyoqarashni kengaytirishga yordam beradi.
Ushbu tadqiqotda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va sun'iy intellekt imkoniyatlaridan foydalangan holda, foydalanuvchilarning axborotga bo'lgan ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan intellektual dialog tizimlari asosida so'rovlarni yaratishga yordam beruvchi model, algoritmlar va dasturiy kompleksni ishlab chiqish ko'zda tutilgan. Tadqiqotda intellektual dialog tizimlarining arxitekturasi, ma'lumotlar bazasini boshqarish, ontologiyalar yaratish va ulardan foydalanish kabi jihatlar chuqur o'rganilgan. Shuningdek, ishlab chiqilgan dasturiy kompleksning (IMTI) samaradorligi amaliy dasturlar va tizimlarda sinovdan o'tkazilib, natijalari tahlil qilingan. Ushbu ish zamonaviy kutubxona va axborot tizimlarida foydalanuvchi so'rovlarini aniq va tezkor shakllantirishga qaratilgan ilmiy va amaliy yechimlarni taklif etadi.
Ushbu kitob, O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan Navoiy davlat pedagogika instituti talabalari uchun mo'ljallangan "Falsafa tarixi va nazariyasi" fanidan o'quv-uslubiy majmua hisoblanadi. Unda falsafa fanining predmeti, mazmuni, mohiyati, jamiyatdagi roli, falsafiy tafakkur evolyutsiyasi, qadimgi davr, o'rta asrlar va uyg'onish davri falsafasi, yangi va eng yangi davrlar falsafasi, ontologiya - borliq falsafasi, harakat va rivojlanish, makon va vaqt, tabiat falsafasi, inson borlig'i, o'zaro aloqadorlik va rivojlanish qonunlari, gnoseologiya - bilish falsafasi, nazariya va amaliyotning birligi, metod va metodologiya, axborot, informatika va aborotlashuv, tushunish va tushuntirish, tarix falsafasi, falsafiy antropologiya, faoliyat falsafasi, globallashuvning falsafiy muammolari kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, kitobda seminar mashg'ulotlari mavzusi, mustaqil ishlar tashkil etishning shakli va mazmuni, baholash mezonlari, darslik va o'quv qo'llanmalar ro'yxati, internet saytlari va test savollari ham keltirilgan.
Ushbu avtoreferat Oʻzbek tilining zamonaviy axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari integratsiyasini ta'minlash maqsadida o'zbek tili ontologiyasini yaratish tamoyillarini ishlab chiqishga bag'ishlangan.