Ushbu kitobda inson organizmining fiziologik xususiyatlari, jismoniy tarbiya asoslari va sport mashg‘ulotlarining organizmga ta’siri, turli yosh davrlarida organizmning o‘ziga xosliklari, tashqi muhit omillarning inson faoliyatiga ta’siri kabi masalalar yoritilgan. Kitob talabalar, aspirantlar va sport sohasida faoliyat yuritayotgan mutaxassislar uchun mo‘ljallangan.
Ushbu kitob bolalarda asab tizimining rivojlanish xususiyatlari, fiziologiyasi va tekshirish usullari haqida ma'lumot beradi. Unda yangi tug'ilgan chaqaloqlarning reflekslari, motorika, sezgi organlari, nutqning rivojlanishi va turli xil nevrologik buzilishlar haqida batafsil tushuntirishlar mavjud.
Ushbu kitob sportda harakatlanish ko'nikmalarini shakllantirishning fiziologik qonuniyatlarini chuqur o'rganadi. Unda harakatlanish ko'nikmalarini shakllantirishning murakkab jarayoni, uning fiziologik mexanizmlari, xususan, miya yarim sharlarining harakatni tartibga solishdagi roli, qabul qilingan ma'lumotlarni qayta ishlash va harakatlar dasturini yaratish kabi muhim jihatlari tahlil qilinadi. Kitobda harakatlanish ko'nikmalarining rivojlanish bosqichlari, bunda miya va mushaklarning o'zaro aloqasi hamda sportchilarning jismoniy tayyorgarligini oshirishda bu qonuniyatlarning ahamiyati atroflicha bayon etilgan.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu kitob fiziologiyaning asosiy tushunchalarini, inson tanasining qanday ishlashini, turli a'zolar va tizimlar funksiyalarini qamrab oladi. U fiziologik jarayonlarning asosiy jihatlariga, ularning qanday tartibga solinishiga va kasalliklar qanday paydo bo'lishiga bag'ishlangan.
Ushbu kitobda normal fiziologiya kursiga kirish, qo'zg'aluvchan to'qimalar fiziologiyasi, muskul va asab tolalari fiziologiyasi, qonning organizmdagi o'rni, yurak-qon tomir tizimi, nafas olish fiziologiyasi, modda va energiya almashinuvi, hazm fiziologiyasi, markaziy nerv tizimi va oliy nerv faoliyati kabi mavzular yoritilgan.
Ushbu matn fiziologik jarayonlarning mexanizmlari, xususan, organizmdagi regulyatsiya haqida ma'lumot beradi. Regulyatsiya deganda organlar va sistemalar ustidan amalga oshiriladigan, muayyan maqsadga erishishga qaratilgan harakatlar majmui tushuniladi. Uning asosida muvozanatlash, fiziologik funksiyalarni boshqarish jarayonlari yotadi. Boshqaruv tizimi sensor retseptorlar, ijro etuvchi strukturalar retseptorlari, aloqa kanallari va markaziy nerv sistemasini o'z ichiga oladi. Asosiy boshqaruv usullari initsiatsiya, korreksiya va koordinatsiyadir. Regulyatsiya gumoral va nerv mexanizmlariga bo'linadi. Gumoral mexanizmlar limfa, qon va boshqa suyuqliklar orqali ta'sirlashuvchi moddalar orqali organlar faolligini o'zgartiradi. Nerv mexanizmlari esa nerv impulslari orqali boshqaruvni amalga oshiradi. Gomeostaz - ichki muhitning doimiyligi va fiziologik funksiyalarning barqarorligidir, uning asosiy mexanizmi - o'z-o'zini regulyatsiya qilish.
Ushbu kurs ishi sezgi tizimlarining fiziologiyasini o'rganadi. Unda P.K. Anoxinning funksional tizimlar nazariyasi, sensor tizimlar blok-sxemalari, retseptorlar, ularning tasnifi va signallarni uzatish tamoyillari, shuningdek, talanmusning axborotni filtrlashdagi roli va sensor tizimlardagi yo'nalishli o'zaro ta'sirlar kabi mavzular yoritilgan. Kitobda hissiyotning umumiy qoidalari, absolyut va differensial chegaralari hamda Weber, Fechner va Stevens qonunlari tushuntirilgan.
Ushbu kitob asosan muskullarning fiziologiyasi, xususan, ko'ndalang-targ'il va silliq muskullarning tuzilishi, funksiyalari va ularning qisqarish mexanizmlarini chuqur o'rganadi. Shuningdek, nerv tolasi va sinapslarining tuzilishi, qo'zg'alishning o'tkazilishi, mediatorlar va ularning ta'siri hamda nerv-mushak sinapslarining xarakteristikasi atroflicha yoritilgan. Kitobda mushak tolalarining klassifikatsiyasi, mushak qisqarishining turlari, yog'ingarlik xususiyatlari va bolalardagi mushak tizimining yoshga oid o'zgarishlari ham tahlil qilingan. Nerv impulslarining o'tkazilishi qonunlari, sinapslarning xususiyatlari va nerv tolalarining turlari (mielinli va mielinsiz) haqida batafsil ma'lumot berilgan.