Ushbu kitob O'zbekistonning sug'oriladigan yerlarida suv sifatining o'zgarishi, tuproqning sho'rlanishi va Aral dengizi havzasidagi ekologik muammolarni o'rganadi. Kitobda Amudaryo suvining sifati, tuproqning meliorativ holati va mintaqadagi ekologik vaziyatning o'zaro bog'liqligi tahlil qilinadi.
Ushbu maqola Turkiston general-gubernatorligi tarkibidagi Amudaryo boʻlimida XIX asrning soʻnggi choragi va XX asrning birinchi yarmida sud tizimining tashkil etilishi va faoliyatini tadqiq etadi. Unda ushbu davrdagi sudlar, ularning tuzilishi, amal qilingan qonunlar, shuningdek, jinoyat va fuqarolik ishlarining koʻrib chiqilishi batafsil yoritilgan. Rossiya imperiyasi tomonidan Amudaryo viloyatida sud tizimini joriy etish va nazorat qilish jarayonlari, mahalliy aholi va ruslar oʻrtasidagi nizolarni hal etishda sudlarning oʻrni, shuningdek, ushbu hududda Rossiya imperiyasi tomonidan amalga oshirilgan siyosiy-huquqiy jarayonlar tahlil qilingan. Maqolada arxiv hujjatlari asosida sud ishlarining yuritilishi, mansabdor shaxslarning roli, sud jarayonlaridagi kamchiliklar va qonunbuzarliklar ham koʻrsatib oʻtilgan.
Ushbu kitobda O‘rta Osiyo tarixi, xususan, Amudaryo daryosining qadimgi davrlardan hozirgi kungacha boʻlgan geografik, iqtisodiy va madaniy rivojlanishidagi oʻrni, shuningdek, u bilan bog‘liq turli tarixiy voqealar, diniy qarashlar hamda etnonimlar tahlil qilinadi. Kitobda ko‘plab arxeologik topilmalar, yozma manbalar va ilmiy tadqiqotlar asosida Amudaryoning qadimiy o‘zanlari, sug‘orish inshootlari, shaharlar, madaniyatlar, e’tiqodlar va ularning rivojlanishi haqida batafsil ma’lumot beriladi.
Ushbu kitob O`zbekiston Respublikasining Xalq ta'limi tizimida geografiya o`qitish metodikasining dolzarb masalalariga bag`ishlangan. Unda O`zbekistonning suv resurslari, ulardan foydalanish va muhofaza qilish, xususan Amudaryo deltasi hududidagi suv resurslaridan oqilona foydalanish muammolari ko`rib chiqilgan. Shuningdek, maktab geografiya kursida suv resurslari mavzusini o`qitish metodikasi, bu boradagi ilmiy-tadqiqot ishlari va istiqbolli vazifalar yoritilgan.
Ushbu avtoreferat Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan tasdiqlangan dissertatsiya mavzusini ochib beradi. Asosiy e'tibor Amudaryo quyi qismi uchun ekologik oqimni iqlim oʻzgarishi sharoitida baholashga qaratilgan. Tadqiqotda ilmiy-amaliy yangiliklar, xulosalar va tavsiyalar berilgan bo'lib, Amudaryo daryosi ekotizimining barqarorligini ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega boʻlgan ekologik oqimni hisoblash usullarini takomillashtirishga oid tadqiqotlar natijalari keltirilgan.
Ushbu maqola Amudaryo daryosining suv sifati tavsifiga bag'ishlangan. Maqolada daryo suvining fizik-kimyoviy xususiyatlari, tarkibidagi turli xil moddalar konsentratsiyasi va suvning ifloslanish darajasi tahlil qilingan. Shuningdek, maqolada daryo suvining o'zgaruvchanligi, mavsumiy o'zgarishlar va suv sifatiga ta'sir etuvchi omillar ham ko'rib chiqilgan. Maqola Amudaryo daryosidan ichimlik suvi sifatida foydalanish imkoniyatini baholashga qaratilgan.
Ushbu maqola Amudaryo daryosi quyi oqimining bioxilma-xilligini o'rganadi. So'nggi yillarda Orol dengizining qurishi va Amudaryo suv rejimining o'zgarishi mintaqada ekologik muvozanatning buzilishiga olib keldi. Maqolada mintaqadagi flora va fauna xilma-xilligini saqlash, muhofaza qilinadigan hududlarni kengaytirish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish zarurligi ta'kidlangan. Biosfera rezervatining ahamiyati, o'simlik va hayvonot dunyosi, ularning ekologik ahamiyati va saqlash choralari ko'rsatilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Amudaryo daryosi oqimi rostlangan sharoitda daryo o'zanining gidravlik hisoblash usullarini takomillashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda daryo o'zanining gidravlik parametrlari (qiyalik radiusi, o'zan kengligi, oqimning o'rtacha chuqurligi) va qo'pol sharoitlarida gidravlik hisoblashlar uchun yangi usullarni ishlab chiqish, Amudaryo daryosi havzasida gidrotexnik inshootlarni loyihalash va ularning xavfsizligini ta'minlash bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining Qoraqalpog'iston bo'limi tomonidan nashr etilgan "Xabarnomasi" bo'lib, tabiiy fanlar, matematika, gidrologiya, texnika, kimyo, bioekologiya va qishloq xo'jaligi kabi sohalardagi ilmiy maqolalarni o'z ichiga oladi.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi Xorazm viloyatida 1950-1990 yillarda yangi yerlarni oʻzlashtirish, sugʻorish va melioratsiya masalalarini, shuningdek, ushbu davrdagi suv xoʻjaligi muammolarini hamda ekologik vaziyatni tarixiy jihatdan tahlil qiladi. Tadqiqotda qishloq xoʻjaligi va suv xoʻjaligi sohalaridagi yutuqlar, mavjud muammolar, qabul qilingan davlat siyosati va uning oqibatlari, shuningdek, Orol dengizi fojiasining hududga ta’siri chuqur oʻrganilgan. Tadqiqot davomida arxiv hujjatlari, tarixiy adabiyotlar va boshqa birlamchi manbalardan keng foydalanilgan hamda muammoning zamonaviy tarixshunoslik nuqtai nazaridan tahlili berilgan.