80-йиллар ўзбек қиссаларининг сюжет-композицион хусусиятлари
Ushbu hujjatda adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan XX asr oʻzbek adabiyotining vakili hayot va inson muammolarini yoritishga bagʻishlangan Хайриддин Султонов qissalari тахлил qilingan.
Ushbu hujjatda adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan XX asr oʻzbek adabiyotining vakili hayot va inson muammolarini yoritishga bagʻishlangan Хайриддин Султонов qissalari тахлил qilingan.
Ushbu matnda O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Andijon Davlat universitetida yozilgan magistrlik dissertatsiyasi keltirilgan. Dissertatsiya Zaynobiddinova Iroda Mardonovna tomonidan yozilgan bo‘lib, unda 80-yillar o‘zbek qissalarining syujet-kompozitsion xususiyatlari o‘rganilgan. Tadqiqot filologiya ixtisosligi bo‘yicha magistr darajasini olish uchun yozilgan va unda o‘sha davr o‘zbek adabiyotining muhim yo‘nalishlari tahlil qilingan.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu tadqiqot O'zbekiston SSRning 80-yillarida Qashqadaryo viloyatidagi ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va madaniy jarayonlarni birlamchi manba va hujjatlar, ommaviy nashrlar, og'zaki tarix materiallari asosida o'rgangan. Ishda ayniqsa, viloyatdagi “paxta ishi” va “oʻzbek ishi” qatag'onlari, bu davrdagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat, sanoat va qishloq xoʻjaligi, madaniyat va ma'naviyat sohalaridagi o'zgarishlar atroflicha tahlil qilingan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi O'zbekiston SSRni XX asrning 80-yillarida boshqargan davlat rahbarlari Inomjon Usmonxo'jayev va Rafiq Nishonovlarning hayoti va siyosiy faoliyatiga bag'ishlangan bo'lib, ularning boshqaruvi davridagi ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy jarayonlar, xususan,
Ushbu kitob O'zbekiston adabiyoti va san'atining XX asr 70-80-yillaridagi holatini tahlil qiladi. Unda adabiyot, teatr, musiqa, tasviriy san'at sohalaridagi asosiy tendensiyalar, yaratilgan asarlar va ularning jamiyatga ta'siri ko'rib chiqiladi. Kitob mustabid tuzumning san'atga ta'siri, milliy qadriyatlarning tiklanishi, yangi ijodkorlarning paydo bo'lishi kabi masalalarni yoritadi.
Ushbu dissertatsiya XX asrning 80-yillaridagi qoraqalpoq adabiyotida, xususan qissa janrida uslubiy izlanishlarni o'rganadi. Unda adabiyotshunoslikning nazariy masalalari, qissalarning janriy va uslubiy xususiyatlari, yozuvchilarning uslubiy mahorati va individual uslublari tahlil qilinadi.
Ushbu tadqiqot XX asrning 80-yillar o'zbek she'riyatida poetik tafakkurning yangilanishi va ayniqsa, Shavkat Rahmon ijodiyoti doirasida ushbu jarayonlarning ochib berilishiga bag'ishlangan. Tadqiqotda shoir ijodining shakl va mazmun jihatdan o'zgarishlari, yangi poetik qatlamlar, obrazlar hamda ularning falsafiy va ijtimoiy mohiyatlari tahlil qilinadi. Shavkat Rahmonning she'riy dunyosini tushunish orqali o'sha davr o'zbek she'riyatiga oid umumiy tendensiyalar va innovatsiyalar ochib berilgan.
Ushbu maqola XX asrning 80-yillarining ikkinchi yarmida Qashqadaryo viloyatidagi ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni, ayniqsa oziq-ovqat ta'minoti va qishloq xo'jaligidagi muammolarni tahlil qiladi. Gorbachevning hokimiyatga kelishi bilan avj olgan ichki muammolar, jumladan O'zbekiston va Qashqadaryo viloyatidagi ijtimoiy-iqtisodiy ahvolning pastligi ko'rsatib o'tiladi. Aholi turmush tarzini yaxshilash maqsadida qabul qilingan qarorlar va ularning ijrosi, xususan, I.A.Karimovning ma'ruzasi orqali tahlil qilinadi. Maqolada qishloq xo'jaligi samaradorligini oshirish, suvdan to'g'ri foydalanish, shuningdek, aholini uy-joy bilan ta'minlash kabi ijtimoiy muammolarga ham to'xtalib o'tilgan. Ma'muriy organlar xodimlarining intizomni buzganliklari uchun jazolanishi ham tilga olinadi. Umuman olganda, maqola viloyatdagi jiddiy muammolarni va ularni hal qilishga qaratilgan harakatlarni, shuningdek, keyinchalik I.A.Karimov va Sh.M.Mirziyoyev rahbarligida amalga oshirilgan islohotlarning boshlanishini ko'rsatadi.
«Galatepaga qaytish» — bu yozuvchi Murod Muhammad Do'stning dastlabki yirik asari. Unda o'tgan asrning 80-yillaridagi hayot haqida, zamondosh ziyolilarning hayoti, ularning milliy qadriyatlar va haqiqat yo'lidagi iztirobli izlanishlari, shuningdek, bu davrdagi ijtimoiy-siyosiy voqeliklar va ularning inson qalbida qoldirgan izlari haqida hikoya qilinadi. Asar O'zbekistonning o'tmishiga, o'sha davr odamlarining ruhiyatiga, ularning hayot tarziga va qiyinchiliklariga bag'ishlangan. Kitobda G'aybarov ismli qahramonning o'z hayoti davomida boshidan kechirgan voqealar, his-tuyg'ulari orqali o'sha davrning murakkab ijtimoiy-siyosiy muhitini, insonlar taqdirini, ularning orzu-armonlarini, qalb kechinmalarini ko'rsatib beradi. G'aybarovning shaxsiy hayoti, uning do'stlari, oilasi bilan bo'lgan munosabatlari ham kitobda o'z aksini topgan. Kitob o'sha davr ruhiyatini, odamlar qalbida bo'lgan umid va umidsizlikni, xalqning o'zligini anglashga intilishini tasvir etadi.