Kitobda Abu Ali ibn Sinoning hayoti va ijodi haqida hikoyalar va rivoyatlar keltirilgan. Ibn Sinoning bolaligi, ilm olishi, tabib sifatidagi mahorati, adolatparvarligi va insoniyligi aks etgan qissalar mavjud. Shuningdek, kitobda Ibn Sinoning falsafiy qarashlari, musiqaga bo'lgan qiziqishi va boshqa qirralari ham yoritilgan.
Ushbu maqola taniqli musulmon allomasi Abu Bakr Xatib Bag'dodiyning ilm izlab qilgan sayohatlari va ilmiy merosi haqida. Uning tug'ilishi, ilmga bo'lgan intilishi, o'rgangan fanlari, xususan hadis, fiqh va tarix ilmlariga e'tibori, shuningdek, uning "Tarixi Bag'dod" asari va uning ahamiyati yoritiladi. Maqolada Bag'dodiyning ko'plab shaharlarga, jumladan Jarjaroyo, Ukbaro, Al-Anbar, An-Nahravon, Darzijon, Kufa, Basra, Nishopur, Shom va Hijoz kabi joylarga qilgan safarlari va bu safarlar davomida uchrashgan olimlari, olgan ilmlari batafsil bayon etiladi. Uning ilmiy faoliyati va keyingi avlodlar uchun qoldirgan bebaho merosi ta'kidlanadi.
Ushbu kitob IX asrda yashagan mashhur muhaddis va fiqh olimi Abu Iso Muhammad Termiziyning hayoti, ilmiy merosi va hadis ilmidagi oʻrni haqida. Unda Termiziyning tugʻilgan joyi, ta'lim olgan davrlari, hadis ilmini oʻrganish uchun qilgan safarlari, zamondoshlari, ilmiy faoliyati va asarlari, jumladan, dunyoga mashhur “Sunani Termiziy” va “Shamoyili Muhammadiyya” kitoblari haqida batafsil maʼlumot berilgan. Shuningdek, kitobda Imom Termiziyning hadis ilmini rivojlantirishdagi oʻrni, uning asarlarining ahamiyati va hozirgi zamonda ham uning merosiga berilayotgan eʼtibor yoritilgan.
Ushbu kitob Abu Rayhon Beruniyning hayoti, ilmiy faoliyati va ilmiy merosiga bag'ishlangan. Unda olimning astronomiya, matematika, geografiya, mineralogiya, tarix, filologiya va falsafa sohalariga qo'shgan hissasi yoritilgan. Shuningdek, Beruniyning o'rta asr faniga ta'siri va uning asarlarining ahamiyati haqida ma'lumotlar berilgan.
Abu Rayhon Beruniyning hayoti va ilmiy merosiga bag'ishlangan ushbu kitobda buyuk allomaning dunyoqarashi, ilmiy faoliyati, jahonga mashhur asarlari va ularning ahamiyati chuqur yoritib berilgan. Beruniyning matematika, astronomiya, geografiya, etnografiga oid ilmiy ishlari, falsafiy qarashlari, musulmon va boshqa dinlar boʻyicha olib borgan tadqiqotlari, shuningdek, uning hayoti davomida duch kelgan qiyinchiliklar va yutuqlari haqida batafsil ma'lumot beriladi. Kitobda Beruniyning zamonaviy fan taraqqiyotiga qo'shgan hissasi ham alohida ta'kidlangan. Allomaning hikmatli so'zlari ham keltirilgan.
Abu Bakr Xatib Bagʻdodiyning “Tarixi Bagʻdod” asari Bagʻdod tarixini va unda yashagan olimlarning tarjimai holini oʻz ichiga olgan muhim asardir. Kitobda 7831 ta muhaddis va boshqa ilmlar ahli, davlat arboblarining tarjimai hollari keltirilgan. Asarda Bagʻdod tarixiga oid yoʻqolib ketgan asarlar haqida ham maʼlumotlar berilgan. Xatib Bagʻdodiy olimlarning dars oʻtish usullari, mashhur madrasalar, masjidlarda hadis oʻrgatilishi, olimlar majlislarining ahamiyati kabi mavzularni yoritib bergan. Kitobda turli ilmiy sohalarga oid 446 ta asarning nomlari va ularning mavzulari keltirilgan. Asar, shuningdek, muallifning oʻz davridan oldingi asarlardan iqtibos keltirishi va Bagʻdod tarixiga oid asarlar yozgan mualliflar haqida maʼlumot berishi bilan ham ahamiyatlidir. Asarning muhim jihati shundaki, unda keltirilgan tarjimai hollarda mualliflar oʻzlarining ilmiy faoliyatlari, ijodlari va sharhlari bilan bogʻliq maʼlumotlarni qoldirganlar. Asar, ayniqsa, hadis ilmi va tarixchilik, adabiyotshunoslik sohalarida muhim manba hisoblanadi. Xatib Bagʻdodiy asarni alifbo tartibida tuzgan, ammo baʼzan tabaqot usuliga ham rioya qilgan. Kitobda sahobalar, tobeinlar va keyingi davr olimlarining tarjimai hollari keltirilgan boʻlib, ularning umumiy soni 4250 nafardan oshadi. Asarning yakunida 31 nafar olima ayollarning tarjimai holi keltirilgan. Xulosa qilib aytish mumkinki, Xatib Bagʻdodiyning ushbu asari Oʻzbekiston ilmiy-madaniy merosini oʻrganishda muhim ahamiyatga ega.
Ushbu dissertatsiya Abu Bakr ar-Roziyning falsafiy va axloqiy qarashlarini uning «Tibb ur-ruhoniy» va «Siyrat ul-falsafa» asarlari misolida tahlil qiladi. Tadqiqotda ar-Roziyning ilmiy merosi, uning dunyoqarashiga ta'sir etgan falsafiy oqimlar, axloqiy kategoriyalari, shuningdek zamonaviy dunyo uchun ahamiyati oʻrganilgan.
Ushbu maqola buyuk alloma Abu Nasr Forobiyning "Fozil odamlar shahri" asarida ta'lim-tarbiya masalalarini, adolatli jamiyatga erishish yo'llarini, fozil shahar hokimi va aholisining fazilatlari kabi muhim mavzularni chuqur tahlil qiladi. Maqolada Forobiyning ijtimoiy-siyosiy, axloqiy-tarbiyaviy qarashlari, davlatni boshqarish tamoyillari, inson kamoloti haqidagi fikrlari atroflicha yoritilgan.
Kitobning nomi
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi matematika fanining geometriya va topologiya bo'limlariga bag'ishlangan bo'lib, xususan,