Hikoya "Ayyor Quyoncha" deb nomlanadi. Unda bosh qahramon bo'lmish ayyor va zukko quyonchaning sarguzashtlari bayon etiladi. Quyoncha o'zining zukkoligi, chaqqonligi va topqirligi evaziga turli xil xavf-xatarlardan, tuzoqlardan chiqib oladi. U tulki, it va ilonlar bilan bo'lgan uchrashuvlarda ham o'zini yo'qotmay, o'ylangan rejalar asosida ulardan ustun keladi. Hikoya davomida ayyorlik, zukkolik va matonat kabi fazilatlar ta'kidlanadi.
«Ayyor koʻmirchi» ertagida koʻmirchi oʻrmonga borib, yoʻlda ayiqqa duch keladi. Ayiq uni yemoqchi boʻladi, lekin koʻmirchi ayyorlik bilan oʻlimidan oldin ovqatlanib olishga ruxsat soʻraydi. U ayiqqa kolbasa beradi, ayiq kolbasaning mazasiga qiziqib qayerdanligini soʻraydi. Koʻmirchi qobondanligini aytadi. Ayiq qobonni oʻldirib, koʻmirchidan shunday mazali ildiz tayyorlashni buyuradi. Koʻmirchi olov va tuvak kerakligini aytadi. Ayiq rozi boʻladi, koʻmirchi esa hiyla ishlatib ayiqni qayin xodasiga qistirib qoʻyadi. Ayiqning jiyani boʻrivoy uni ogohlantiradi, lekin ayiq eʼtibor bermaydi. Koʻmirchi ponani sugʻurib oladi, ayiq qisilib qoladi. Boʻrivoy qochib qoladi, tulkivoy ham ayiqning ahvolini koʻrib qochadi. Shunday qilib, koʻmirchi butun boshli qobonga ega boʻladi.
Hikoyada Hamroyev ismli shaxsning o'z farzandi tarbiyasi va maktabdagi o'qituvchilarning mas'uliyatsizligiga munosabati, shuningdek, oiladagi tarbiya masalalari haqida so'z boradi. U majlisga tayyorlanib, bolalarning tarbiyasidagi muammolarni hal qilishga urinadi, ammo oxirida majlisga borishni bekor qilib, mas'uliyatni xotiniga yuklaydi.
"Anor" hikoyasi o'tmishdagi hayotning qiyinchiliklari, oilaviy munosabatlar, orzular va umidlar bilan bog'liq. Asarda Turobjon va uning xotini o'rtasidagi anor orzusi, kambag'allik, o'zaro tushunmovchilik va hayot sinovlari tasvirlangan.
Kitobda Malikai Ayyorning sarguzashtlari, uning G‘o‘ro‘g‘li bilan uchrashuvi, vaʼdalashuvi va G‘o‘ro‘g‘lining o‘g‘li Avazxonning Malikai Ayyorga yetishish yo‘lidagi sinovlari tasvirlangan. Asarda qahramonlik, sadoqat, muhabbat va yurtga bo‘lgan mehr tuyg‘ulari mujassam.
Ushbu kitob "Xor adabiyoti" fanining o'quv-uslubiy majmuasi bo'lib, unda fan dasturi, ishchi dasturi, ta'lim texnologiyalari, glossariy, referat mavzulari, adabiyotlar ro'yxati va o'quv materiallari jamlangan. Kitobdan xor jamoalari bilan ishlash uslubiyotini o'rganuvchi bakalavriat talabalari foydalanishi mumkin.
Hikoya Turobjon ismli kishining xotini bilan bo'lgan munosabatlari, ularning turmush tarzi, orzulari va kelishmovchiliklari haqida hikoya qiladi. Turobjon xotiniga anor olib berishga va'da beradi, lekin anor o'rniga asal olib keladi. Bu xotinining xafa bo'lishiga sabab bo'ladi va ular o'rtasida janjal kelib chiqadi. Hikoya oilaviy muammolar, orzular va hayotning qiyinchiliklari haqida.
Ushbu o'quv qo'llanma texnik ijodkorlik, badiiy ijodiyot, o'lkashunoslik va ekologiya yo'nalishlaridagi maktabdan tashqari ta'lim tizimi sohasida mustaqillik davrida yaratilgan birinchi qo'llanmadir. U "Yosh sayyoh" to'garagi dasturi asosida tayyorlangan bo'lib, markaz a'zolari, talabalar, o'qituvchilar va sayyohlikka qiziquvchilar uchun mo'ljallangan. Qo'llanmada turizmning mazmuni, tarixi, tasnifi, tashkil etish usullari, texnikasi, topografiya, xaritalardan foydalanish, jihozlar, tibbiy yordam va ekologik madaniyat kabi mavzular yoritilgan.
Hikoyada ayyorlik bilan ishonuvchan quyonlarni ovlaydigan Rassomaxa (bo'rsiqqa o'xshash yirtqich hayvon) tasvirlangan. Rassomaxa quyonlarning e'tiborini tortish uchun turli xil harakatlar qiladi: sakraydi, umbaloq oshadi, raqsga tushadi va qo'shiq aytadi. Qiziqib qolgan quyonlar Rassomaxaga yaqinlashishadi va oson o'ljaga aylanishadi. Hikoya ayyorlik va ishonuvchanlikning oqibatlari haqida ogohlantiradi.
Ushbu dissertatsiya Alisher Navoiy va mumtoz o'zbek she'riyatida 'yor' semantik maydonini leksik-semantik, uslubiy va lingvopoetik jihatdan tadqiq etadi. Tadqiqotda 'yor' birliklarining lug'aviy, etimologik va shakliy jihatlari, ularning ma'no tizimidagi o'rni, ijtimoiy-madaniy kontekstda qo'llanishi, gender stereotiplari va badiiy vositalar bilan munosabati tahlil qilinadi. Tadqiqotda 'yor' semantik maydonini tashkil etuvchi turli ma'nodagi so'zlar, birikmalar va ularning tarixiy-etimologik manbalari, ma'no rivojlanishi va badiiy qo'llanilishi atroflicha o'rganilgan. Jumladan, yor obrazini ifodalashda metafora, sinekdoxa, antonimiya, sinonimiya kabi badiiy vositalardan foydalanish holatlari ko'rsatib o'tilgan. Tadqiqot natijalari o'zbek tilining lug'aviy boyligi, badiiy imkoniyatlari va Alisher Navoiy ijodining o'ziga xos o'rni haqida muhim ma'lumotlar beradi.