Ushbu kitobda neft va gaz sanoati asosiy sohalaridan biri bo'lgan organik birikmalar kimyoviy texnologiyasi fakulteti, organik kimyo va og'ir organik sintez texnologiyasi kafedrasida kimyoviy va texnologik jarayonlar haqida malumotlar berilgan. O'quvchilarga reaktor qurilmalari, polimerlar hamda ularning xususiyatlari haqida etarlicha bilim beriladi.
Ushbu kitob dixloretan ishlab chiqarish texnologiyasini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, xomashyo va mahsulotlarning fizik-kimyoviy xususiyatlari, ishlab chiqarish usullari, texnologik sxemalar, material va issiqlik balansi hisoblari, reaktor hisobi, mexanik hisoblar, atrof-muhit muhofazasi va texnika xavfsizligi masalalari yoritilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi Namanganmuhandislik-Texnologiya Instituti Kimyo kafedrasi tomonidan tayyorlangan bo'lib, kimyo fanidan laboratoriya mashg'ulotlarini bajarish bo'yicha uslubiy ko'rsatmadir. Unda kimyo laboratoriyasida ishlash qoidalari, kimyoviy reaktsiyalar, asosiy qonunlar, moddalarni olish va ularning xossalari, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari, metallar va metallmaslarning kimyoviy xossalari, organik birikmalar, uglevodorodlar, aminokislotalar va oqsillar kabi keng qamrovli mavzular chuqur o'rganiladi. Har bir laboratoriya ishi uchun amaliy tavsiyalar, reaksiya tenglamalari va nazariy ma'lumotlar keltirilgan.
Ushbu
Ushbu bitiruv malakaviy ishi SKLERTEK texnologiyasi bo'yicha O-Y750 markali polietilen ishlab chiqarishda PE ni quritish, qadoqlash va saqlash bo'limi loyihasi topshirilgan. Loyihada quritish kolonnasining asosiy qismlari, ularni yoritib o'tish ko'zda tutilgan. Polietilenning olinish usullari, xususan yuqori bosimda, past bosimda va SKLERTEK texnologiyasi bo'yicha polietilen olish jarayonlari, ularning kimyoviy, fizikaviy-kimyoviy va texnologik asoslari batafsil yoritilgan. Shuningdek, xomashyo va materiallarning tavsifi, ularni texnologik jarayonga tayyorlash, ishlab chiqarish jarayonining texnologik sxemasi va parametrlarining yozuvi, mexanik hisob, issiqlik balansi, iqtisodiy qism, texnologik jarayonni avtomatlashtirish, mexnatni muhofaza qilish, fuqaro muhofazasi va atasrof-muhitni muhofaza qilish kabi muhim masalalar yoritilgan.
Ushbu kitob organik kimyo va yuqori molekulyar birikmalarga bag'ishlangan bo'lib, sintetik polimerlar, ularning xossalari, olinish usullari va qo'llanilishi haqida ma'lumot beradi. Kitobda polietilen, polipropilen, poliizobutilen, polistirol va polibutadien kabi asosiy polimerlarning xususiyatlari batafsil yoritilgan. Bundan tashqari, polimerlarning fizik-kimyoviy xossalari, ularning molekulyar tuzilishi va texnik ahamiyati ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob "Materialshunoslik" fanidan tayyorlangan ma'ruzalar matni bo'lib, unda materialshunoslikning umumiy tushunchalari, organik sintezning ahamiyati, yuqori molekulyar birikmalar olish uchun xom-ashyo manbalari, monomerlar va ularning turlari, polimerlarning olinish usullari va ularning xossalari, shuningdek, rezinaning asosiy tarkibiy qismlari, ularning xossalari va qo'llanilishi hamda qat'iy rezinaning xossalari va qo'llanilishi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Shuningdek, qat'iy rezinaning olinish usullari, qo'llanilishi va xossalari, kauchuk va rezinaning elastiklik xossalarini aniqlash usullari ham o'z ichiga oladi. Kitobda plastifikatorlar, pigmentlar, bo'yoqlar, erituvchilar, polimerlarning hamda ular bilan ishlash texnologiyasining asosiy tushunchalari va ularga qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot berilgan. Yakuniy qismda esa kimyoviy reaksiya tenglamalari, tajriba natijalari va ularni hisoblash usullari berilgan.
Ushbu uslubiy ko'rsatma oliy oʻquv yurtining Kimyo fanidan taʼlim oluvchi barcha bakalavriyat talabalari uchun moʻljallangan boʻlib, koʻrsatmaning asosiy maqsadi talabalarni kimyodan oladigan nazariy bilimlarini mustashkamlash va tajriba yoʻli bilan sinab koʻrishdan iborat. Laboratoriya mashgʻulotlarini maʼruza bilan paralel ravishda oʻtkazilishi mashgʻulotlarning unumli va foydali boʻlishiga yordam beradi. Oʻtilgan material yuzasidan tajriba oʻtkazilib, unda bayon etilgan fikrlarning toʻgʻriligiga amalda ishonganidan keyingina talaba maʼruza materialini puxta egallaydi. Shu sababli ushbu uslubiy koʻrsatmada har bir laboratoriya ishidan oldin laboratoriya ishi mavzusiga oid nazariy bilimlar, tajribaning bajarilish tartibi, reaksiya tenglamalari va sinov savollari berilgan.
Ushbu kitob polietilenning kimyoviy texnologiyasiga bag'ishlangan bo'lib, uning sintez usullari, turlari, ishlab chiqarish muammolari va istiqbollari haqida ma'lumot beradi. Kitobda, shuningdek, etilen asosida sintezlar, polietilenning maxsus turlari (choklangan, ko'pikli, xlorsulfirlangan va o'ta yuqori molekulyar massali polietilenlar) va polietilen olish usullari (polimerlash, diazonometandan sintez, vodorod va uglerod (II) oksididan sintez) batafsil yoritilgan. Kitob oxirida foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim vazirligi Toshkent Kimyo-Texnologiya Instituti tomonidan chop etilgan bo'lib, Boytemirov Otabek Eshmurodovichning "Shurtan Gaz-Kimyo Kompleksi jarayonida etan parofazli pirolizida etilen ishlab chiqarishni tadqiq qilish" mavzusidagi dissertatsiyasidir. Kitobda etilen ishlab chiqarishning texnologik jarayonlari, xususan, parofazli piroliz jarayonining nazariy asoslari, katalizatorlar va ularning mexanizmlari, termik jarayon texnologiyalari va monoolefinlar olish usullari batafsil yoritilgan. Bundan tashqari, etilen ishlab chiqarishni ko'paytirish imkoniyatlari, texnologik parametrlarni ishlab chiqish va texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlar tahlil qilingan.