Disksimon galaktikalar anizotrop nostatsionar modellarining gravitatsion beqarorlik tahlili
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Ushbu ishda Oʻzbekiston Milliy Universitetining «Astronomiya va Atmosfera Fizikasi» kafedrasi tomonidan tayyorlangan, disksimon galaktikalarning nochiziqli, nostatsionar va anizotrop modellari asosida gravitatsion beqarorlik masalalarini o‘rganishga bagʻishlangan bitiruv malakaviy ishi taqdim etiladi. Ishda, galaktikalarning shakllanish jarayonida yuzaga keladigan nochiziqli va nostatsionar jarayonlarni tahlil qilishga alohida e'tibor qaratilgan. Tadqiqot natijasida yangi anizotrop model tuzilib, uning fizik parametrlari hisoblab topilgan. Shuningdek, turli tebranish modalari (gorizontal va vertikal) bo'yicha gravitatsion beqarorlik tahlili amalga oshirilgan va olingan natijalar solishtirilgan. Kitobda asosiy e'tibor "lopsaydal" va "bargsimon" tuzilmalarning yuzaga kelishi mexanizmlarini aniqlashga qaratilgan.
Ushbu dissertatsiya (DSc) «Gravitatsion relyativistik nazariyalarda kompakt astrofizik ob'ektlarning evolyutsiyasi va dinamikasi» mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda yuqori o'lchamlarda qora tuynuklarning hosil bo'lishi, ularning dinamikasi, xususan, Einstein va Gauss-Bonnet gravitatsiya nazariyalarida bu jarayonlarni o'rganish, shuningdek, qora tuynuk gorizontining barqarorligini tekshirish, Eynshteyn va Eynshteyn-Gauss-Bonnet gravitatsiya nazariyalarida BTZ qora tuynuklarining kosmik senzura gipotezasini tekshirish, ideal qorong'u modda va magnit maydonlarning qora tuynuklar va zarrachalar dinamikasiga ta'sirini o'rganish masalalari o'rin olgan. Tadqiqotda aksial-simmetrik magnitlangan qora tuynuklar va Penrouz jarayoni orqali energiyaning samaradorligi ham o'rganilgan.
Ushbu kitob fizika fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, ularning ingliz tilini fizika sohasidagi bilimlarini kengaytirishga qaratilgan. Kitobda mexanika, harakat, energiya, gravitatsiya kabi asosiy mavzular ingliz tilida tushuntirilgan. Har bir unitda lug'at, matnlar, grammatik mashqlar va muhokama savollari mavjud. Kitob talabalarga fizika atamalarini o'rganish, o'qish, yozish va gapirish ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Shuningdek, kitobda Nyutonning hayoti va ilmiy kashfiyotlari haqida ma'lumotlar ham keltirilgan.
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim Vazirligi tomonidan tavsiya etilgan boʻlib, oliy oʻquv yurtlarida fizika yoʻnalishida tahsil olayotgan talabalar uchun moʻljallangan. Kitobda mexanika fanining asosiy tushunchalari, qonunlari va formulalari batafsil yoritilgan. Materiallar sodda va tushunarli tilda bayon etilgan boʻlib, talabalarning mustaqil oʻrganishi uchun qulaydir.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati "Gravitatsion maydonlarda optimal traektoriyalarni topishning analitik usullari" mavzusida bo'lib, unda D.F. Louden va boshqa olimlar tomonidan ishlab chiqilgan usullar asosida kosmik apparatlarning traektoriyalarini optimallashtirishning analitik usullari tadqiq etiladi. Tadqiqotda 3 jism muammosi, jumladan, doiraviy va doiraviy bo'lmagan cheklangan uch jism masalasi, hamda markaziy va markaziy bo'lmagan gravitatsion maydonlardagi harakatlar ko'rib chiqiladi. Xususan, Dokshevich usulidan foydalanib, xususiy integrallar va analitik yechimlar topishga qaratilgan tadqiqotlar keltirilgan.
Ushbu dissertatsiya markaziy gravitatsion maydonlarda massasi o'zgaruvchan nuqtaning (kosmik kema massasi markazi) harakatini optimal-lashtirish muammolarini, xususan, maksimal tortish qismlari uchun analitik yechimlarni aniqlashga bag'ishlangan. Tadqiqotda markaziy Nyuton maydonida turli orbital masalalarni yechishda maksimal tortish qismlaridan foydalanish usullari ko'rib chiqilgan, jumladan, orbital o'tish masalalari, orbitadan chiqish masalalari va yumshoq tutashuv masalalari tahlil qilingan. Ishda olingan nazariy va grafik natijalar kosmik mexanika va boshqariluvchi harakatlar mexanikasi sohasidagi amaliy muammolarni yechishda qo'llanilishi mumkinligi ko'rsatilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan Jizzax Politexnika Institutining "Elektroenergetika va fizika" kafedrasi tomonidan ishlab chiqilgan uslubiy qo'llanma hisoblanadi. Qo'llanma "Mexanika va molekulyar fizika" fanidan mustaqil ta'lim darslarini o'tish uchun mo'ljallangan. Unda BSIQ, MKK, YESTM, SHQ va X, KPT(YESTM), KPT(BSIQ) mutaxassisliklari yo'nalishlari bakalavriat talabalari uchun topshiriqlar berilgan. Qo'llanma fizikaviy kattaliklardan tortib to real gazlargacha bo'lgan 18 ta mustaqil ishni o'z ichiga oladi. Har bir mustaqil ish nazariy ma'lumotlar, savollar, masalalar, laboratoriya ishlari va referat mavzularini qamrab oladi.
Ushbu kitobda sayyora-gigantlarning aylanish mexanizmi, ularning evolutsiyasi va shakllanishi jarayoni haqida batafsil ma'lumot berilgan. Mualliflar Yer va Quyosh tizimi misolida kosmik girdoblarning hosil bo'lishi va rivojlanishini tushuntirib berishadi. Xususan, Yupiter va Saturn kabi gaz gigantlarining tabiati, ularning magnit maydonlari va atmosfera tuzilishi o'rganiladi. Kitobda sayyoralarning aylanishi va magnit polylari genaratsiyasi hamda ularning evolutsiyasiga ta'sir etuvchi omillar, jumladan, tortishish kuchlari va elektromagnit maydonlar o'rinli qiyoslanadi. Mualliflar Yupiterning Yetti rangli Katta Dog'i va Saturn halqalarining paydo bo'lish sabablarini ham tahlil qilishadi.
Ushbu kitob "Eksperimental fizika metodlari" deb nomlanadi va O.M.Dusmatov hamda B.N.Nurillayev tomonidan yozilgan. Kitob fizikaning turli bo'limlarini, tarixini, nazariy va eksperimental jihatlarini o'z ichiga olgan. Turli tajribalar va ularning natijalari, olimlar va ularning kashfiyotlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Kitob o'rta maxsus va oliy ta'lim tizimi uchun mo'ljallangan bo'lib, talabalarga fizikaning nazariy va amaliy bilimlarini chuqurlashtirishga yordam beradi. Kitobda klassik va zamonaviy fizika, atom fizikasi, yadro fizikasi, molekulyar fizika, optika, elektrodinamika, termodinamika, kvant mexanikasi, relyativistik mexanika va boshqa ko'plab mavzular yoritilgan.