Maqolada Kaykovusning pedagogik merosida so'z san'atiga e'tibor qaratilgan. Unda o'qituvchining nutq mahorati, so'zning inson hayotidagi o'rni va ahamiyati, shuningdek, so'zlash odobi masalalari Kaykovusning "Qobusnoma" asari misolida yoritiladi. Maqola o'qituvchilarning nutq madaniyatini oshirishga va pedagogik faoliyatda Kaykovus merosidan foydalanishga qaratilgan.
Ushbu kitob "O‘qituvchi nutqi madaniyati" fanidan olingan boʻlib, unda nutqning mohiyati, uning turlari, nutqiy etiket va madaniyat, notiqlik sanʼati, Sharq va Gʻarb notiqligi, xalq ogʻzaki ijodida nutq madaniyati masalalari hamda zamonaviy notiqlik va notiqlar kabi muhim mavzular yoritilgan. Kitobda nutqning mohiyati, tarixiy rivojlanishi, zamonaviy jihatlari, turli davrlardagi buyuk notiqlar va ularning nutqiy mahorati haqida maʼlumot berilgan. Shuningdek, nutqning kommunikativ sifatlari, uslubshunoslik, nutq odobi va nutqiy etiket kabi masalalar ham atroflicha tahlil qilingan. Kitobning asosiy maqsadi - talabalarda nutq madaniyatini shakllantirish, ularning nutqiy malakasini oshirish, zamonaviy talablar asosida fikr bildirish qobiliyatini rivojlantirishdir. Kitobda o‘zbek nutqining o‘ziga xos jihatlari, boy merosi ham atroflicha yoritilgan. O‘rganilayotgan mavzular bilan bog‘liq ravishda har bir mavzu bo‘yicha savol va topshiriqlar, shuningdek, nazorat savollari va glossariy ham berilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Markaziy Osiyo mutafakkirlarining siyosiy yetakchilik to'g'risidagi qarashlarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda Forobiy, Ibn Sino, Beruniy, Nizomulmulk, Kaykovus, Yusuf Xos Hojib, Amir Temur va Alisher Navoiy kabi allomalarning davlat boshqaruvi, adolat, jamiyat va shaxs munosabatlari, axloq va ma'naviyatga oid g'oyalari tahlil qilingan. Ishda, shuningdek, milliy g'oya va mustaqillik sharoitida ushbu merosning ahamiyati ochib berilgan.
Ushbu kitob oliy o'quv yurtlari talabalari uchun o'quv qo'llanma bo'lib, unda nutq madaniyati, notiqlik san'ati, so'zlash odobi, notiqning mahorati, nutqning ta'sirchanligi, nutq uslublari, notiqning nutqidagi xatolar va ularni bartaraf etish yo'llari, notiqlik san'atining tarixi, Sharq va G'arb madaniyatida notiqlik san'atining o'rni, Alisher Navoiy, Abdulla Avloniy, Abdurauf Fitrat, Abdulla Qodiriy asarlarida notiqlik masalalari, nutqiy etiket va ommaviy axborot vositalarining til xususiyatlari kabi mavzular yoritilgan.
Ushbu kitob oliy o'quv yurtlari talabalari uchun "O'qituvchi nutq madaniyati" fanidan amaliy mashg'ulotlar ishlanmasi bo'lib, unda nutq madaniyati, notiqlik san'ati, nutq odobi va ommaviy axborot vositalarining til xususiyatlari kabi mavzular yoritilgan. Ishlanma talabalarning nutq madaniyatini oshirishga, notiqlik mahoratini shakllantirishga va o'z fikrlarini ravon, aniq va ta'sirchan ifoda etishga yordam beradi.
Ushbu tadqiqot Oʻzbekiston tarixining IX-XII va XIV-XV asrlarida rivojlangan ijtimoiy-siyosiy qarashlarni, xususan, davlat boshqaruvi va siyosiy yetuklik masalalarini tahlil qiladi. Tadqiqotda Abu Nasr Forobiy, Abu Rayxon Beruniy, Nizamulmulk, Yusuf Xos Xojib, Alisher Navoiy va Amir Temur kabi buyuk allomalar va sarkardalarning qarashlari hamda ularning Oʻzbekiston tarixida tutgan oʻrni chuqur oʻrganiladi. Asosiy maqsad – Oʻzbekistonning milliy-maʼnaviy qadriyatlarini, tarixiy merosini oʻrganish orqali yosh avlodni Vatanparvarlik va milliy gʻurur ruhida tarbiyalashga hissa qoʻshishdir.
Qo'lyozma Kamalov Odilbek Rajapbaevichning "Qayqovustin Qobusnoma shig`armasida a`dep-ikramliq ma`seleleri" nomli magistrlik dissertatsiyasidir. Unda insonning axloqiy va ma'naviy kamolotiga oid masalalar, adabiyotning jamiyatdagi o'rni va ahamiyati, shuningdek, turli xalqlar madaniyatining o'zaro ta'siri kabi mavzular ko'tarilgan. Dissertatsiya Qoraqalpog'iston Respublikasi Nukus shahridagi Ajiniyoz nomidagi pedagogika institutida tayyorlangan.
Ushbu kitob oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, nutq madaniyati, notiqlik san'ati, so'zlash odobi, yozma nutq madaniyati kabi mavzularni qamrab oladi. Kitobda nutqning ahamiyati, uning jamiyatdagi o'rni, notiqlikning nazariy va amaliy asoslari, nutq madaniyatini shakllantirish yo'llari, ommaviy axborot vositalarida tilning o'ziga xos xususiyatlari kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, kitobda Alisher Navoiy, Abdulla Avloniy, Abdulla Qodiriy kabi mutafakkirlarning nutq madaniyati haqidagi fikrlari ham o'rin olgan.
Ushbu kitobda Sharqning buyuk allomalari - Abu Nasr Farobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Imom Buxoriy, Mahmud Koshg'ariy, Abu Homid G'azzoliy, Yusuf Xos Hojib, Kaykovus, Jaloliddin Rumiy, Abulqosim Firdavsiy, Mahmud az-Zamahshariy, Ahmad Yassaviy, Sa'diy Sheroziy, Alisher Navoiy, Bedil kabi allomalarning ta'lim-tarbiya, odob-axloq, ma'naviyat, ilm-fan, zakovat, inson kamoloti, hayot falsafasi haqidagi fikr-mulohazalari, ibratli hikmatlari, pand-nasihatlari jamlangan. Kitobda har bir allomaning ta'lim-tarbiyaga oid qarashlari o'ziga xos tarzda yoritilib, ularning o'zbek pedagogikasi rivojiga qo'shgan hissasi ochib berilgan.
Qobusnoma kitobi, axloq, ta'lim, siyosat, adolat va ma'naviyat kabi turli mavzular qamrab olingan, pand nasihat tarzida bitilgan asardir. Unda inson kamolotiga erishish yo'llari va davlatni adolatli boshqarish tamoyillari ko'rsatilgan.