Rivoyatda ilmda benazir hakim Shan o'ziga munosib bilimdon qiz topish uchun uylanmaslikka ahd qiladi. Sarson bo'lib yurganida bir hamroh topadi va unga g'alati savollar beradi. Hamroh uning savollaridan jahli chiqadi va ahmoq deb ataydi. Keyinroq hamroh Shanni uyiga taklif qiladi va uning qizi Shanning savollariga ma'no berib, uning bilimdonligini isbotlaydi. Shan qizning aqliga qoyil qolib, unga uylanadi va maqsadiga yetadi.
Kitobda ikki rivoyat keltirilgan. Birinchisi, Horun ar-Rashidning tush ta'biri haqida bo'lib, tushni turlicha talqin qilgan muabbirlarning taqdiri aks etgan. Ikkinchi rivoyatda esa Hotamtoyning o'zidan saxiyroq odamni uchratgani haqidagi hikoyasi keltirilgan. Unda mehmondo'stlik va saxovatpeshalik kabi insoniy fazilatlar ulug'langan.
Ushbu kitob oila psixologiyasi, ayniqsa, jinsiy tarbiya, nikoh va oilaviy munosabatlar, tanosil kasalliklari, OITS kabi ijtimoiy-psixologik muammolarga bag'ishlangan. Kitobda turli latifalar, rivoyatlar, hikoyalar va ilmiy ma'lumotlar keltirilgan bo'lib, yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlash, sog'lom avlodni tarbiyalash masalalari ko'rib chiqilgan.
Muhammad Avfiyning "Ibratli rivoyatlar" kitobi turli hikoyatlar, rivoyatlar va ibratli voqealardan iborat to'plamdir. Unda adolat, saxovat, ilm, hunar, sabr, ehtiyotkorlik kabi mavzular yoritilgan bo'lib, kitobxonlarga pand-nasihatlar beriladi. Kitobda turli tarixiy shaxslar, podshohlar, donishmandlar va oddiy odamlarning hayoti, ularning qilgan ishlari va xatolaridan saboq chiqarishga undaladi. Hikoyalar orqali insoniy fazilatlar ulug'lanib, yomon illatlardan saqlanishga chaqiriladi.
Kitobda adolat, yaxshilik qilish, ilmning ahamiyati kabi insoniy fazilatlar haqida hikoyalar keltirilgan. Anushervonning adolati, olimlarning qadri va ilmning ulug'vorligi ta'kidlanadi.
Ushbu matn Muhammad Avfiyning "Ibratli rivoyatlar" kitobidan olingan ikki rivoyatni o'z ichiga oladi. Birinchi rivoyatda xizmatkor tasodifan sharobni podshohning to'niga to'kib yuboradi va podshoh g'azablanadi. Xizmatkor podshohning adolatiga shubha tug'dirmaslik uchun bu ishni qasddan qilganini aytadi. Ikkinchi rivoyatda podshoh sayohatga otlanayotganda otning ayili uzilib, podshoh yerga yiqiladi. Miroxo'r podshohni jazolash uchun keltirilganda, ayil ikki podshohning (podshoh va otlar podshohi) tortishuvi tufayli uzilganini aytadi.
Kitobda turli hikoyalar, rivoyatlar va ibratli voqealar jamlangan bo'lib, unda yaxshi xulq-atvor, sadoqat, adolat, saxovat kabi insoniy fazilatlar ulug'lanadi. Shu bilan birga, zolimlik, baxillik, xiyonat kabi illatlar qoralanadi. Kitob o'quvchilarga hayotiy saboqlar berish, insoniy munosabatlarni yaxshilash va jamiyatda adolatni qaror toptirishga xizmat qiladi.
Ushbu kitob o'zbek adabiyotshunosligida doston janrining XX asrdagi taraqqiyot bosqichlarini, xususan, rivoyat va afsonalarning dostonlar tuzilishida tutgan o'rnini tadqiq etadi. Qo'llanmada dostonlarning shakliy va mazmuniy o'zgarishlari, janrning o'ziga xos poetik xususiyatlari, folklor va mumtoz adabiyot an'analari bilan aloqadorligi tahlil qilinadi. Shuningdek, dostonlardagi qahramonlar obrazi, ularning ruhiy olami va vatanparvarlik tuyg'ulari, shuningdek, turli adabiy oqimlar ta'siri ostida yuzaga kelgan yangiliklar yoritiladi. Asarda XX asr oʻzbek poemachiligida badiiylikni oʻziga xos tarzda aks ettirgan Oydin Hojiyeva, Usmon Qoʻchqor, Shukur Qurbon kabi ijodkorlarning asarlariga e'tibor qaratilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan, umumta'lim maktablarining 3-sinflari uchun mo'ljallangan "Odobnoma" fanidan darslikdir. Darslik o'quvchilarga milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida odob-axloq me'yorlarini o'rgatishga qaratilgan. Unda Vatan, oila, do'stlik, mehnat, sog'lik, tejamkorlik kabi mavzular yoritilgan. Darslik orqali o'quvchilar o'zbek xalqining urf-odatlari, an'analari, buyuk allomalari haqida ma'lumot olishadi.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi boshlang'ich sinf o'quvchilariga milliy qadriyatlarni rivoyatlar orqali singdirish texnologiyasiga bag'ishlangan. Unda milliy qadriyatlarning mohiyati, tarbiyaviy ahamiyati va boshlang'ich sinf o'quvchilariga singdirish usullari ko'rib chiqilgan. Shuningdek, ishda rivoyatlarning ta'lim-tarbiya jarayonidagi roli, turlari va ulardan foydalanish metodlari tahlil etilgan. Ish yakunida amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.